Kỹ sư Huỳnh Thảo Nguyên trong lần nhận giải Nhì Vifotec 2015.
Công trình nghiên cứu của anh hứa hẹn sẽ kiểm soát và dự báo tốt hơn việc vận hành hệ thống lưới điện, giúp tiết kiệm điện năng thất thoát và xây dựng giá bán điện cho người tiêu dùng.
Phần mềm nước ngoài không xài được
Vừa vội vàng thu xếp giấy tờ chuẩn bị cho chuyến công tác ngắn ngày tại Hà Nội, anh Nguyên vừa chia sẻ lý do nghiên cứu đề tài. Anh cho biết, từ năm 2006, Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) triển khai nghiên cứu phụ tải hệ thống điện lưới nhằm thu thập, xây dựng biểu đồ phục vụ công tác dự báo, vận hành hệ thống truyền tải điện và lập giá bán lẻ điện cho khách hàng bằng phần mềm mua từ nước ngoài.
“Khi đó tôi được công ty cử đi tham dự lớp tập huấn sử dụng phần mềm đọc số liệu công tơ IEE và phần mềm nghiên cứu phụ tải I.RS của hãng ITRON, Mỹ. Phần mềm này được EVN mua với giá khoảng một triệu USD nhưng rất khó sử dụng, không tương thích với các dữ liệu hiện có và vận hành rất tốn kém. Do vậy, đến nay vẫn chưa thể triển khai áp dụng được. Nhưng khi đó, tôi thấy rằng nghiên cứu phụ tải là vấn đề rất hay, nếu triển khai được sẽ mang lại hiệu quả cho ngành điện, trong đó có lĩnh vực tiết kiệm điện năng. Đặc biệt trong bối cảnh hiện tượng biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp và tài nguyên đang dần cạn kiệt” – anh Nguyên chia sẻ.
Đến năm 2011, Bộ Công thương ban hành Thông tư 33 quy định nội dung và trình tự thủ tục nghiên cứu phụ tải điện nhưng không thực hiện được do chưa có phần mềm phù hợp. Cũng từ đây, anh Nguyên ấp ủ ý tưởng và bắt tay vào nghiên cứu với sự hỗ trợ của hệ thống thu thập số liệu đo đếm từ xa qua sóng di động trên chính hệ thống điện của TP Đà Nẵng. Hệ thống này được lắp đặt tại các công tơ khách hàng có sản lượng lớn như nhà máy, khu công nghiệp, trạm biến áp để thu thập các thông số vận hành như điện áp, dòng điện, tần số từng thời điểm và hàng tháng. Toàn bộ các thông số đo đạc được truyền về và lưu trữ vào máy chủ dùng làm dữ liệu đầu vào cho phần mềm vẽ biểu đồ phụ tải.
Gian nan nghiên cứu.
Anh cho biết, để thực hiện được đề tài, hai nhiệm vụ khó khăn đặt ra cho mình là phải đưa ra được thuật toán xây dựng biểu đồ từng thành phần phụ tải dựa trên lý thuyết xác suất thống kê. Tiếp theo là phải lập trình xây dựng phần mềm nghiên cứu phụ tải từ dữ liệu hệ thống đo xa, kết hợp với các dữ liệu khác như hệ thống quản lý thông tin khách hàng.
“Với yêu cầu như vậy, tôi phải tìm kiếm các tài liệu về lý thuyết xác suất thống kê toán và phương pháp nghiên cứu phụ tải từ các sách và chủ yếu là các tài liệu nước ngoài trên mạng internet. Tìm được tài liệu rồi nhiều đêm ngồi thức trắng đọc dịch sang tiếng Việt. Cũng may là các nguồn tài liệu nước ngoài được biên soạn rất hay và khoa học, nhờ đó mà tôi tìm ra thuật toán xây dựng biểu đồ phụ tải” – anh nhớ lại.
Khi đã có thuật toán, anh viết chương trình bằng bộ công cụ Microsoft Access kết nối trực tuyến với dữ liệu hệ thống thu thập được. Nhờ kinh nghiệm lập trình có sẵn, anh nhanh chóng làm chủ được số liệu, đáp ứng các yêu cầu đề ra. Sau 6 tháng nghiên cứu, chương trình nghiên cứu phụ tải được xây dựng thành công với độ tin cậy thống kê lên đến 95%. Các thông số đặc trưng của phụ tải trên hệ thống điện từ đây được biểu diễn dưới dạng đồ thị trên máy tính rất trực quan rõ ràng.
Anh giải thích: “Phần mềm sẽ vẽ ra đồ thị thể hiện nhu cầu sử dụng điện của từng nhóm khách hàng khác nhau. Ví dụ nhóm khách hàng doanh nghiệp, cơ sở sản xuất thì dùng bao nhiêu điện một tháng, giờ cao điểm sử dụng điện của nhóm này là giờ nào. Nhóm khách hàng cá nhân, hộ gia đình sử dụng ra sao, nhu cầu gia tăng thời điểm nào trong ngày…Từ đó, ngành điện có thể căn cứ vào mà tính ra giá bán điện cho từng đối tượng để làm sao lợi ích khách hàng được đảm bảo cao nhất.”
Theo anh, nếu được áp dụng cho toàn hệ thống, phần mềm sẽ quản lý được sự tăng trưởng của nhu cầu điện năng và giảm sức ép về vốn đầu tư phát triển lưới điện, góp phần tiết kiệm điện năng, đảm bảo an ninh năng lượng và bảo vệ môi trường. Ngoài việc xây dựng cấu trúc biểu giá điện hợp lý, có lợi cho người tiêu dùng còn phục vụ công tác dự báo, vận hành hệ thống điện, giảm tổn thất điện năng và nâng cao độ tin cậy hệ thống điện.
Phong trào NCKH trong những năm qua đã được Tổng công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) đặc biệt quan tâm và đạt được nhiều kết quả cao. Ngoài trường hợp điển hình nêu trên, EVNCPC còn đạt được các giải thưởng khác như: Giải Nhì Vifotec 2012 với đề tài: “Nghiên cứu giao thức IEC 60870-5-101 và ứng dụng xây dựng phần mềm trích xuất tín hiệu RTU tại các trạm 110kV” của ông Võ Hòa- Nguyên Trưởng ban CNTT EVNCPC; Giải Ba Vifotec 2012 với đề tài: “Các giải pháp kết nối mở rộng hệ thống giám sát điều khiển và thu thập dữ liệu SCADA cho lưới điện trung áp tỉnh Thừa Thiên Huế” của ông Phan Vinh- giám đốc Công ty Điện lực Thừa Thiên Huế; Giải khuyến khích Vifotec 2014 với đề tài: “Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo và triển khai ứng dụng hệ thống điều khiển tích hợp TBA 110kV trên cơ sở nâng cấp hệ thống điều khiển truyền thống” của ông Nguyễn Thành- Phó tổng giám đốc EVNCPC; Giải khuyến khích Vifotec 2014 với đề tài: “Nghiên cứu, sản xuất công tơ điện tử 3 pha nhiều giá tích hợp đọc chỉ số từ xa qua sóng vô tuyến DT03M- RF” của ông Trần Dũng và ông Thái Thành Nam - Trung tâm sản xuất thiết bị đo điện tử Điện lực miền Trung. |
EVNCPC