Ảnh: Ngọc Hà/Icon.com.vn
Quyết định này được kỳ vọng sẽ đưa giá điện sát hơn với giá thị trường. PV Nguyên Long phỏng vấn ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục Trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công thương) về công tác giám sát giá điện sau khi Quyết định này có hiệu lực từ ngày 15/8.
PV: Thưa ông, tại Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sẽ được tiếp tục trao quyền điều chỉnh giá điện. Vậy, xin ông cho biết thẩm quyền điều chỉnh giá bán lẻ điện của EVN được quy định như thế nào?
Ông Nguyễn Anh Tuấn: Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg quy định thẩm quyền điều chỉnh giá bán lẻ điện cụ thể như sau: Trường hợp giá bán điện bình quân cần điều chỉnh tăng từ 3% đến dưới 5% so với giá bán điện bình quân hiện hành và trong khung giá quy định, Tập đoàn Điện lực Việt Nam quyết định điều chỉnh tăng giá bán điện bình quân ở mức tương ứng. Sau khi tăng giá, Tập đoàn Điện lực Việt Nam lập hồ sơ báo cáo Bộ Công Thương và Bộ Tài chính để kiểm tra, giám sát.
Trường hợp giá bán điện bình quân cần điều chỉnh tăng từ 5% đến dưới 10% so với giá bán điện bình quân hiện hành và trong khung giá quy định, Tập đoàn Điện lực Việt Nam được phép điều chỉnh tăng giá bán điện bình quân ở mức tương ứng sau khi báo cáo và được Bộ Công Thương chấp thuận. Bộ Công Thương có trách nhiệm trả lời bằng văn bản để Tập đoàn Điện lực Việt Nam triển khai thực hiện. Sau khi thực hiện điều chỉnh, Tập đoàn Điện lực Việt Nam có trách nhiệm báo cáo Bộ Công Thương, Bộ Tài chính.
Trường hợp giá bán điện bình quân cần điều chỉnh tăng từ 10% trở lên so với giá bán điện bình quân hiện hành hoặc điều chỉnh ngoài khung giá quy định hoặc ảnh hưởng đến tình hình kinh tế vĩ mô, trên cơ sở hồ sơ phương án giá điện do Tập đoàn Điện lực Việt Nam trình, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra, rà soát và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho ý kiến. Trường hợp cần thiết, Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính báo cáo Ban Chỉ đạo điều hành giá trước khi báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Quy định về thẩm quyền điều chỉnh giá bán lẻ điện nêu trên là phù hợp với quy định tại Luật Giá và Luật Điện lực, cụ thể: điểm b khoản 3 Điều 19 Luật Giá và khoản 2 Điều 31 Luật Điện lực đã quy định cơ chế quản lý giá điện theo hướng Thủ tướng Chính phủ không quy định giá bán lẻ điện cho từng đối tượng khách hàng mà chỉ quy định khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân và cơ cấu biểu giá bán lẻ điện để tính giá bán lẻ điện cụ thể cho từng đối tượng khách hàng sử dụng điện. Để phù hợp với quy định tại các Luật trên, Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg quy định EVN được phép điều chỉnh 3% đến dưới 5% khi có biến động của các thông số đầu vào cơ bản để đảm bảo phản ánh kịp thời các biến động vào giá điện. Đối với việc điều chỉnh từ 5% trở lên, do có tác động lớn đến kinh tế xã hội nên cần được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét, quyết định.
PV: Thưa ông, tại sao mức tối thiểu điều chỉnh giá bán lẻ điện thay đổi từ 7% (như quy định tại Quyết định số 69/2013/QĐ-TTg) sang mức 3% đến dưới 5% (như quy định tại Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg)?
Ông Nguyễn Anh Tuấn: Việc điều chỉnh nêu trên là để phù hợp với thực thực tế hiện nay, với việc giá nhiên liệu trên thế giới, đặc biệt là giá dầu biến động lớn và tỷ giá ngoại tệ giữa đồng đô la Mỹ và đồng Việt Nam có xu hướng tăng cao thì việc chỉ điều chỉnh giá bán điện bình quân khi giá điện tăng từ 7% trở lên sẽ không phản ánh kịp thời biến động của các các thông số đầu vào cơ bản trong năm. Giá điện không phản ánh chi phí sản xuất kinh doanh gây lỗ cho các đơn vị điện lực và không thu hút đầu tư, từ đó không đáp ứng được nhu cầu phụ tải điện hiện nay (từ 12%-14%). Ngoài ra, theo Báo cáo kết quả kiểm tra giá thành năm 2015 của Bộ Công Thương, tổng chi phí sản xuất kinh doanh điện năm 2015 của EVN là 234,73 nghìn tỷ đồng. Việc thực hiện điều chỉnh tăng giá điện 7% đồng nghĩa với việc tăng tổng chi phí sản xuất kinh doanh điện ít nhất khoảng 16 nghìn tỷ đồng sẽ khó đạt được sự đồng thuận của người dân trong việc tăng giá điện, gây khó khăn trong việc điều chỉnh giá điện theo giá thị trường. Vì vậy, cần giảm ngưỡng điều chỉnh giá và cho phép EVN quyết định điều chỉnh giá điện trong phạm vi nhất định từ 3% đến dưới 5% so với giá bán điện bình quân hiện hành và trong khung giá quy định để kịp thời phản ánh, kịp thời sự biến động của các thông số đầu vào cơ bản.
PV: Thưa ông, việc kiểm tra, giám sát và công khai các khoản chi phí sản xuất kinh doanh điện của Tập đoàn điện lực Việt Nam sẽ được thực hiện như thế nào sau khi QĐ 24/2017/QĐ-TTg có hiệu lực ?
Ông Nguyễn Anh Tuấn: Theo quy định tại Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg thì hàng năm, sau khi có báo cáo quyết toán chi phí sản xuất kinh doanh điện, báo cáo tài chính của Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các đơn vị thành viên đã được kiểm toán độc lập, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện của năm trước liền kề. Trong quá trình kiểm tra có thể mời Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội liên quan, các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan tham gia. Bộ Công Thương được mời tư vấn độc lập để thẩm tra báo cáo quyết toán chi phí sản xuất kinh doanh điện, báo cáo tài chính của Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các đơn vị thành viên.
Cụ thể việc quy định về việc kiểm tra, giám sát, công khai trong điều chỉnh giá bán lẻ điện, tại Khoản 2 Điều 4 Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg quy định rõ công thức xác định giá bán điện bình quân để các cơ quan quản lý nhà nước cũng như người dân có thể giám sát và có ý kiến phản hồi.
Về kiểm tra, công bố chi phí sản xuất kinh doanh điện hàng năm của EVN, Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg quy định rõ nội dung kiểm tra, công bố công khai đồng thời cũng là những nội dung để thực hiện kiểm tra, giám sát. Về kiểm tra điều chỉnh giá điện, Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg cũng bổ sung quy định trong trường hợp phát hiện có sai sót trong kết quả tính toán giá điện, cũng như quy định về xử phạt hành chính trong trường hợp vi phạm quy định về điều chỉnh, tính toán giá bán điện bình quân.
Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg cũng quy định rõ thời gian công khai, nội dung kiểm tra cần công khai để các cơ quan quản lý và người dân tham gia theo dõi và giám sát hoạt động sản xuất, kinh doanh của EVN.
PV: Thưa ông, nếu phát hiện có sai sót trong kết quả tính toán giá điện thì sẽ xử lý ra sao?
Ông Nguyễn Anh Tuấn: Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg quy định nếu phát hiện có sai sót trong kết quả tính toán giá điện, Bộ Công Thương có trách nhiệm yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam dừng điều chỉnh hoặc điều chỉnh lại giá bán điện bình quân. Trường hợp vi phạm quy định về điều chỉnh, tính toán giá bán điện bình quân theo quy định tại điểm b, điểm c khoản 2 Điều 7 Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg được xử lý theo quy định pháp luật quy định tại Nghị định số 109/2013/NĐ-CP ngày 24 tháng 9 năm 2013 của Chính phủ Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý giá, phí, lệ phí, hóa đơn và Nghị định số 49/2016/NĐ-CP ngày 27 tháng 5 năm 2016 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 109/2013/NĐ-CP hoặc các văn bản quy phạm pháp luật thay thế (nếu có).
PV: Thưa ông, việc điều chỉnh giá điện được thực hiện như thế nào sau khi QĐ 24 có hiệu lực cũng như trong trường hợp ảnh hưởng đến ổn định kinh tế vĩ mô, đến việc thực hiện các mục tiêu kiềm chế lạm phát, tăng trưởng kinh tế?
Ông Nguyễn Anh Tuấn: Như tôi đã nói, sau khi Quyết số 24/2017/QĐ-TTg có hiệu lực thì từ 15/8/2017, thẩm quyền quyết định điều chỉnh giá điện của EVN sẽ được thực hiện, phải tuân thủ đầy đủ theo các quy định tại QĐ 24 như tôi đã nói ở trên. Trong đó, việc điều chỉnh giá điện khi có các biến động yếu tố đầu vào nếu giảm thì EVN phải tiến hành giảm và khi tăng thì phải theo đúng thẩm quyền, và đặc biệt trong việc tăng giá điện thì phải xem xét các tác động ảnh hưởng tới cac yếu tố kinh tế vĩ mô, ảnh hưởng tới sự phát triển chung của cả nước.
Cụ thể, Quyết số 24/2017/QĐ-TTg đã quy định trường hợp giá bán điện bình quân tính toán cao hơn giá bán điện bình quân hiện hành từ 10% trở lên hoặc ngoài khung giá hoặc ảnh hưởng đến tình hình kinh tế vĩ mô, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra, rà soát và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho ý kiến mức điều chỉnh giá bán điện bình quân. Trường hợp cần thiết, Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính báo cáo Ban Chỉ đạo điều hành giá trước khi báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông !