Nói là hệ trọng, thực sự không quá chút nào vì chỉ một sự cố nhỏ của máy móc nếu không có quyết định xử lý đúng sẽ dẫn đến những hậu quả không lường cho cả một nhà máy thủy điện, lớn hơn nữa là tính an toàn của hệ thống truyền tải điện quốc gia.
Công việc của người “cầm lái”
Đấy cũng chỉ mới là một ví dụ chứ trong thực tế công việc của Giám đốc Công ty còn nặng nề hơn nhiều vì không chỉ quản lý điều hành nhà máy Thuỷ điện Ialy có công suất 720 MW, mà còn phải quản lý điều hành nhà máy thuỷ điện Sê San 3. Đây là nhà máy đã đưa vào vận hành sản xuất điện hơn 1 năm nhưng nhiều hệ thống công nghệ vẫn chưa lắp đặt hoàn thiện, bên thi công chưa bàn giao cho bên chủ đầu tư. Nhưng vì lợi ích quốc gia lúc đang cần điện, ông Luận đã cùng tập thể kỹ sư, công nhân Công ty Thủy điện Ialy quyết tâm “sắn tay áo lên” vào cuộc, không những tránh được nhiều thiệt hại mà còn làm lợi về kinh tế vì Nhà máy vẫn được vận hành sớm hơn dự kiến.
Không chỉ có vậy, ngoài nhiệm vụ chính là quản lý, vận hành sản xuất điện năng; sửa chữa, bão dưỡng, đại tu, cải tạo, nâng cấp các thiết bị, công trình của các nhà máy mà EVN đã giao cho Công ty Thủy điện Ialy còn rất nhiều công việc khác, chẳng hạn quản lý vận hành hồ chứa nước Pleikrông, tư vấn giám sát lắp đặt thiết bị, đồng bộ thiết bị của công trình Thủy điện Pleikrông và chuẩn bị tiếp nhận, quản lý vận hành Nhà máy này vào đầu năm, công tác chuẩn bị sản xuất Nhà máy Thủy điện Sê San 4 … Ngoài ra, Công ty Thủy điện Ialy còn thực hiện nhiều hợp đồng đào tạo lực lượng quản lý vận hành, sửa chữa thiết bị cho các công trình thủy điện đang xây dựng như Thủy điện A Vương, Thủy điện Sơn La và là nơi hướng dẫn thực thực tập cho nhiều sinh viên của trường Đại học Bách Khoa Đà Nẵng, trường Cao đẳng kỹ thuật Điện Hội An … Thực hiện các hợp đồng sửa chữa, thí nghiệm điện, hóa… cho các nhà máy thủy điện như Sê San 3A, Hàm Thuận-ĐaMi, Na Hang (Tuyên Quang) … Nói một cách ngắn gọn, công việc hiện tại của Công ty Thủy điện Ialy là việc chồng lên việc mà khối lượng thì rất lớn …
Như vậy, đương nhiên người đứng đầu để quản lý, điều hành chung cho mọi công việc vẫn cứ đâu vào đấy, không ai khác là Giám đốc Công ty Thủy điện Ialy, ông Tạ Văn Luận. Ông Luận cho biết: Thực tế từ đội ngũ cán bộ, kỹ sư đến công nhân kỹ thuật của Công ty Thủy điện Ialy rất vững vàng cả về trình độ quản lý đến nghiệp vụ chuyên ngành. Ngay bên cạnh Giám đốc là 2 Phó giám đốc: 1 phụ trách vận hành, 1 phụ trách sửa chữa kiêm Trưởng ban Kinh doanh được phân cấp, phân quyền rõ ràng. Họ đều là những người có trình độ quản lý, trình độ chuyên ngành cao và đầy kinh nghiệm, bản lĩnh bởi được đào tạo bài bản, cộng với thử thách thực tiễn nhiều năm trong công tác quản lý điều hành Nhà máy Thủy điện Ialy. Các bộ phận sản xuất cũng được giao quyền quản lý, tổ chức sản xuất phù hợp với năng lực của mỗi người và đương nhiên, họ cũng có tinh thần trách nhiệm rất cao trong công việc, ý thức rõ ràng với từng cương vị đang đảm nhận … Kết quả trong năm 2007, Công ty Thủy điện Ialy hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ của EVN giao, cụ thể hơn, đó là sản lượng của 2 nhà máy Ialy và Sê San 3 đạt trên 4,3 tỷ kWh điện, vượt kế hoạch được giao trong điều kiện tình hình thủy văn không thuận lợi. Nếu như mọi năm từ tháng 8 đến tháng 10, là những tháng sản lượng điện đạt cao nhất trong năm thì năm nay không được như thế vì mưa muộn. Tuy nhiên, tính cả năm thì sản lượng điện vẫn vượt kế hoạch giao vì cả 4 tổ máy của Nhà máy Thủy điện Ialy và 2 tổ máy của Sê San chạy khá ổn định, không phải dừng máy để sửa chữa nhiều. Chỉ tiêu về xuất sự cố mà EVN giao cho Nhà máy Thủy điện Ialy là 0,5 nhưng đạt 0,1, tức là tính ổn định của tổ máy khi hoạt động rất cao. Điều này không chỉ liên quan trực tiếp đến việc hoàn thành vượt mức kế hoạch sản lượng, khả năng cung cấp điện mà còn góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống truyền tải điện. Hệ số điện tự dùng cũng giảm so với yêu cầu (giao 0,9%, đạt 0,55%)… Ông Luận khẳng định, có được kết quả này là do công sức của 526 cán bộ, kỹ sư, công nhân của Công ty Thủy điện Ialy đã rất vất vả trong cả một năm trời …
Gian nan thử sức
Vẫn biết là thế, nhưng không thể không nói đến vai trò của mỗi cá nhân mà quan trọng nhất là người đứng đầu trong quản lý, điều hành. Trong bao nhiêu yếu tố cần và đủ thì không thể thiếu những yếu tố cơ bản, quan trọng ở người “cầm lái” này là tố chất và bản lĩnh. Và điều này chỉ có được chỉ có được khi mỗi cá nhân vừa được trang bị kiến thức vừa được rèn luyện từ thực tiễn. Ông Tạ Văn Luận là người như thế.
Khi miền Nam hoàn toàn giải phóng cũng là lúc ông thi đậu vào Khoa Điện, ngành Hệ thống của Trường Đại học Bách khoa Sài Gòn, khóa đầu tiên. Lúc ra trường, trở về quê hương Bình Định, thời gian đầu ông không gặp may. Suốt từ năm 1980 đến 1990, do là người có trình độ đại học (lúc đó, đại học ở tỉnh Bình Định chỉ đếm trên đầu ngón tay) nên được phân công đảm trách các chức vụ quan trọng nhưng lại trái nghề. Thực tế lúc đấy ở thành phố Qui Nhơn cũng như tỉnh Bình Định lấy đâu ra nhà máy điện ngoài mấy cụm phát điện điezel nên khó bố trí đúng người, đúng việc. Mãi đến năm 1991, khi Nhà máy Thủy điện Vĩnh Sơn được xây dựng thì kỹ sư Tạ Văn Luận mới được thử sức thực sự, đảm nhận chức vụ Phó ban Chuẩn bị sản xuất của Vĩnh Sơn. Tất nhiên, lúc bấy giờ ngay cả ở Việt Nam cũng chỉ có vài nhà máy thủy điện được xây dựng nên mọi kinh nghiệm cũng chỉ là ban đầu, mỗi cá nhân chỉ vận dụng khả năng của mình là chính để cống hiến cho đất nước. Lăn lộn với công trường , đến khi xây dựng xong nhà máy thủy điện này vào năm 1995 thì Tạ Văn Luận được phân công đảm nhận chức vụ Phó giám đốc Nhà máy. Thời điểm này mới thực sự là lúc ông được cọ xát giữa lý thuyết được học với thực tiễn. Công việc đang có chiều hướng thuận lợi thì năm 1998, Tạ Văn Luận cầm quyết định lên Tây Nguyên để tham gia xây dựng công trình Thủy điện Ialy. Lại một lần nữa Tạ Văn Luận được phân công đảm nhận chức vụ Phó ban Chuẩn bị sản xuất cho Ialy, rồi Phó Giám đốc Nhà máy Thủy điện Ialy. Trọng trách là điều hành công việc, nhưng nơi làm việc chủ yếu là ở dưới tầng hầm, trong lòng đất – nơi thiếu không khí nhưng thừa bụi và dầu mỡ để giám sát việc lắp đặt thiết bị. Như ông Luận nói, thực ra là mình phải đi rình, chuyên gia nước ngoài họ giấu kín những gì họ làm thuộc lĩnh vực kỹ thuật. Nhưng không phải rình chỉ để học mà còn phải biết những điểm yếu của họ. Việc nghiệm thu lắp đặt thiết bị của Ialy xảy ra tranh cãi nhiều nhất giữa những kỹ sư của Việt Nam và chuyên gia nước ngoài. Ngay cả những người cộng sự cũng đặt cho ông Luận cái tên là “Tạ Văn Sỏi”, nghĩa là quá rắn trong giải quyết những vấn đề. Song cũng vì thế, khi Ialy có những sự cố phức tạp về máy móc, thiết bị thì những kỹ sư, công nhân của Ialy đã đủ điều kiện xử lý mà không phụ thuộc vào chuyên gia nước ngoài. Những nỗi vất vả hôm qua là thành quả của hôm nay, những kỹ sư, công nhân Công ty Thủy điện Ialy đã làm chủ kỹ thuật, quản lý, vận hành nhà máy với độ tin cậy, an toàn cao. Năm 2006, ông Tạ Văn Luận được phân công đảm nhận chức vụ Giám đốc Công ty Thủy điện Ialy …
… Dòng sông Sê San dài 270 km sẽ trở thành nguồn năng lượng của quốc gia. Điều đó không còn lâu nữa, bởi theo qui hoạch của EVN thì đến năm 2012 sẽ kết thúc việc xây dựng 6 công trình thủy điện với tổng công suất lên đến 1.800 MW và mỗi năm có thể sản xuất trên 8,5 tỷ kWh điện, và ngay lúc này cũng đang ghi nhận sự đóng góp của mỗi cá nhân, chẳng hạn như người “cầm lái” Giám đốc Tạ Văn Luận đang góp phần đưa con thuyền đến đích.