Một dự án điện gió số 6 ở Sóc Trăng hoàn thành đi vào hoạt động. Ảnh: Trung Hiếu - TTXVN
Trong bối cảnh Việt Nam và Australia đang hướng tới kỷ niệm 50 năm ngày thành lập quan hệ ngoại giao và nâng cấp quan hệ giữa hai nước lên Đối tác Chiến lược trong năm 2023, bên cạnh việc tăng cường thương mại, đầu tư và nhiều lĩnh vực khác, biến đổi khí hậu là lĩnh vực có nhiều tiềm năng cho việc đẩy mạnh hợp tác giữa hai nước.
Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Sydney, tiến sỹ Đỗ Nam Thắng, chuyên gia về môi trường và biến đổi khí hậu, Đại học Quốc gia Australia, cho biết Việt Nam và Australia đều quyết tâm và có nhiều nỗ lực giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.
Việt Nam vừa ban hành Chiến lược quốc gia về Biến đổi khí hậu tại Quyết định 896/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ vào ngày 26/7/2022, theo đó, nhiều mục tiêu quan trọng được đặt ra, bao gồm giảm 43,5% khí thải nhà kính so với kịch bản thông thường vào năm 2030.
Trong tháng 6/2022, Chính phủ Australia đã cập nhật đóng góp tự nguyện do quốc gia quyết định với mục tiêu giảm phát thải 43% so với năm 2005 vào năm 2030, đồng thời đang xem xét luật hóa mục tiêu này.
Cả hai nước đều có chung mục tiêu phát thải ròng về 0 vào 2050. Việt Nam đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia thực hiện các cam kết tại Hội nghị Biến đổi khí hậu COP 26 do Thủ tướng làm Trưởng Ban và Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan thường trực. Trong khi đó, Australia mới thành lập siêu bộ có tên là “Biến đổi khí hậu, Năng lượng, Môi trường, và Nước” để tăng cường nguồn lực thực hiện cam kết về biến đổi khí hậu.
Không những thế, theo tiến sỹ Đỗ Nam Thắng, hai nước cùng có lợi thế về năng lượng tái tạo. Việt Nam và Australia đều có tiềm năng lớn về năng lượng Mặt Trời và gió, đặc biệt là gió ngoài khơi và cùng đạt được những con số đáng ấn tượng trong phát triển năng lượng tái tạo. Australia dẫn đầu thế giới về tỷ lệ sản lượng điện Mặt Trời trên bình quân đầu người là 1.129 kWh/người năm 2021. Trong khi đó, trong lĩnh vực này, Việt Nam đứng đầu khu vực Đông Nam Á, với tỷ lệ 218 kWh/người năm 2021.
Cả hai nước đều có những trải nghiệm thuận lợi và khó khăn trong quá trình ứng phó biến đổi khí hậu, có thể trao đổi học hỏi thông qua hợp tác. Vào tháng 11/2021, Thủ tướng Việt Nam và Australia đã ký kết Tuyên bố chung về cam kết hành động thiết thực về khí hậu. Mới đây nhất, trong chuyến thăm Việt Nam cuối tháng Sáu vừa qua, Ngoại trưởng Australia Penny Wong nhấn mạnh thêm rằng việc chuyển đổi sang năng lượng sạch hơn, giá cả phải chăng là một cơ hội kinh tế mà cả hai nước đều mong muốn tận dụng trong thời gian tới.
Theo tiến sỹ Đỗ Nam Thắng, các tuyên bố nói trên chính là cơ sở để hai nước đẩy mạnh các hoạt động hợp tác trong thời gian tới cũng như gợi mở hướng hợp tác trên cơ sở lợi ích chung của hai nước trong xây dựng nền kinh tế xanh, đồng thời đóng góp cho nỗ lực toàn cầu trong ứng phó với biến đổi khí hậu. Do vậy, đây chính là thời điểm thuận lợi để đẩy mạnh hợp tác về biến đổi khí hậu giữa hai nước.
Để xúc tiến việc hợp tác trong lĩnh vực biến đổi khí hậu và năng lượng tái tạo, tiến sỹ Đố Năm Thắng nêu ra một số hoạt động mà giới chức hai nước có thể xem xét thực hiện.
Thứ nhất, về tăng cường năng lực thực hiện cam kết phát thải ròng về 0, Australia có thể hỗ trợ đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm về xây dựng và thực hiện chính sách về biến đổi khí hậu và chuyển dịch năng lượng cho các đại biểu quốc hội, hội đồng nhân dân các tỉnh, các cán bộ hoạch định chính sách tại các bộ, ban ngành trung ương và địa phương của Việt Nam. Hoạt động đào tạo này có thể được xây dựng trên nền tảng các chương trình đào tạo do Đại học Quốc gia Australia đang hỗ trợ cho các nước trong khu vực với tài trợ của Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia và Đối tác Chuyển đổi năng lượng Đông Nam Á.
Thứ hai, hợp tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ trong các lĩnh vực: chính sách phát triển năng lượng gió và Mặt Trời, quy hoạch các khu vực ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, cải tiến thị trường năng lượng, phát triển hệ thống pin tích trữ năng lượng và thủy điện tích năng, công nghệ thu hồi và lưu trữ carbon.
Thứ ba, xúc tiến hợp tác đầu tư về năng lượng tái tạo kết hợp phát triển kinh tế biển, tập trung vào lĩnh vực điện gió ngoài khơi, khai thác khoáng sản quan trọng cho phát triển công nghiệp năng lượng tái tạo.
Thứ tư, thành lập Trung tâm hợp tác về Biến đổi khí hậu, với vai trò đầu mối điều phối xúc tiến các hoạt động hợp tác nói trên. Sáng kiến này có thể được phát triển trên cơ sở Chương trình nghiên cứu trọng điểm về Năng lượng phi carbon khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Đại học Quốc gia Australia.