CTCP Nhiệt điện Ninh Bình tiền thân là Nhà máy Điện Ninh Bình, trực thuộc Công ty Điện lực miền Bắc, thành lập vào tháng 1/1974. Ngày 29/12/2006, Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương) đã quyết định phê duyệt phương án cổ phần hóa chuyển Công ty Nhiệt điện Ninh Bình thành CTCP Nhiệt điện Ninh Bình và Công ty chính thức chuyển hoạt động sang mô hình mới từ ngày 1/1/2008.
Lĩnh vực hoạt động chủ yếu của Công ty bao gồm: sản xuất điện năng; quản lý, vận hành, sửa chữa, thí nghiệm, hiệu chỉnh thiết bị điện; lắp đặt hệ thống điện, sản xuất đất đèn, vật liệu xây dựng, phụ gia xi măng; đầu tư tài chính, xây dựng các dự án nguồn điện; kinh doanh bất động sản; lập dự án đầu tư...
Hiện tại, Nhiệt điện Ninh Bình có vốn điều lệ 128,655 tỷ đồng với 7 cổ đông tổ chức nắm 61,25% vốn điều lệ, trong đó cổ đông nhà nước nắm 54,76%. Đến giữa tháng 3/2009, Công ty vẫn chưa có cổ đông nước ngoài.
Công ty có 4 tổ lò với công suất lắp đặt 25 MW, tương đương công suất Nhà máy là 100 MW. Trong 2 năm gần đây, Công ty cung cấp lượng điện chiếm khoảng 1% tổng lượng sản xuất của ngành điện Việt Nam.
Đối tác nhận cung cấp điện của NBP là Tập đoàn Điện lực Việt Nam - EVN (nay chuyển cho Công ty Mua bán điện thuộc EVN) với đơn giá bán là 617,8 đồng/KWh, thời hạn hợp đồng là 4 năm, từ năm 2007 đến năm 2010. Giá bán 617,8 đồng/KWh sẽ được điều chỉnh nếu có biến động của giá nhiên liệu (như than, dầu), trong đó than chiếm gần 70% tổng chí phí của NBP.
Hiện nay, Công ty đang được giao nhiệm vụ thay mặt EVN quản lý dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 1 với công suất thiết kế 600 MW, tổng giá trị đầu tư 756,56 triệu USD với kế hoạch sẽ bàn giao cho NBP quản lý khi Nhà máy từ vào hoạt động trong năm 2013. Ngoài ra, NBP có tham gia đầu tư vào CTCP Dịch vụ sửa chữa điện miền Bắc (tương đương 2,5 tỷ đồng).
Sản lượng điện và doanh thu của NBP tăng đột biến từ năm 2008 do hiệu quả của công tác đầu tư, sửa chữa và đại tu các tổ máy những năm trước đó. Trong 2 năm liên tiếp 2007 và 2008, NBP có sản lượng điện sản xuất lần lượt là 728,93 triệu KWh và 751,666 triệu KWh, vượt so với công suất thiết kế.
Theo giải thích từ phía NBP, trong năm 2009 và 2010, Công ty đặt kế hoạch lợi nhuận thấp do có kế hoạch sửa chữa 4 tổ máy. Tuy nhiên, thực tế Công ty chưa triển khai kế hoạch do các tổ máy vẫn hoạt động tốt. Theo số liệu cập nhật đến hết quý II/2009, lợi nhuận 6 tháng đầu năm của NBP đạt khoảng 40 tỷ đồng.