Các diễn biến hiện nay sau thảm họa tại bang Texas đang đặt ra những thách thức an ninh năng lượng rất lớn đối với Tổng thống Joe Biden, không chỉ tại Texas mà trên cả nước. Ảnh: New York Times
“Cú sốc thiếu điện” lịch sử tại bang Texas
Trong đợt bão mùa đông vừa qua, bang Texas đã bị thiệt hại nặng nề và nguyên nhân chủ yếu đó là do mất điện trên diện rộng và kéo dài trong vài ngày. Nguyên nhân mất điện ở Texas được cho là vì cả điều kiện thời tiết cực đoan, lẫn cơ sở hạ tầng không được xây dựng đủ tốt để chuẩn bị ứng phó với những tình huống khẩn cấp như hiện tại. Cùng với đó, nhu cầu sử dụng điện cũng tăng vọt vì người dân đều muốn sưởi ấm khi nhiệt độ giảm quá sâu.
Hội đồng chịu trách nhiệm điện lưới bang Texas cũng bị chỉ trích vì không có quy định rõ ràng về việc cung cấp điện trong các trường hợp thời tiết cực đoan, bất chấp việc một vụ mất điện quy mô lớn đã xảy ra cách đây khoảng 10 năm.
Khác với các tiểu bang khác, mạng lưới điện của Texas độc lập với hai mạng lưới điện còn lại của nước Mỹ là lưới điện miền Tây và lưới điện miền Đông. Điều này đồng nghĩa Texas khó có thể mua điện từ các bang khác để đối phó với cuộc khủng hoảng hiện tại. Theo giải thích của cơ quan điều hành lưới điện Texas, việc bang này phát triển mạng lưới điện độc lập xuất phát từ Đạo luật Điện lực Liên bang năm 1935. Luật này cấp cho chính phủ liên bang thẩm quyền điều chỉnh các công ty điện lực tham gia vào hoạt động thương mại giữa các tiểu bang. Với việc cục bộ hóa hệ thống lưới điện, các công ty điện lực ở Texas sẽ không bán điện ra bên ngoài tiểu bang. Điều này giúp họ tránh được các quy định liên bang.
Mặc dù Texas rất đa dạng về nguồn cung điện và là tiểu bang sản xuất điện nhiều nhất nước Mỹ, mùa đông là mùa mà phần lớn các cơ sở sản xuất điện khí, điện than, điện gió của bang này giảm sản lượng sản xuất. Chưa kể Texas - vốn được biết tới với những đợt nắng nóng khắc nghiệt không có kinh nghiệm đối phó với thời tiết giá lạnh. Do đó các cơ sở hạ tầng cung cấp điện không được thiết kế để đối phó với điều kiện bất thường. Ngoài ra, mùa đông là khoảng thời gian các nhà máy điện thường tranh thủ thời điểm nhu cầu dùng điện không quá cao cũng như khan hiếm các nguồn năng lượng từ gió và mặt trời để bảo trì máy móc.
Hệ thống điện tại Texas vẫn chưa thực sự ổn định
Tổng thống Biden đã phê duyệt tuyên bố tình trạng thảm họa ở Texas nhằm cho phép bang này được sử dụng các nguồn lực liên bang cho công tác ứng phó và khắc phục hậu quả của cơn bão mùa Đông vừa qua. Tổng thống Biden cũng đã có chuyến thăm thị sát thiệt hại tại bang này nhằm trao đổi với chính quyền địa phương các nỗ lực khắc phục hậu quả và hỗ trợ người dân gặp nạn.
Nhiệt độ tại Texas đã trở lại bình thường và giới chức địa phương ngày 26/2 cho biết hệ thống điện đã trở lại bình thường ở Texas lần đầu tiên kể từ khi cơn bão mua Đông khiến hơn 4 triệu người ở bang này mất điện. Tuy nhiên, hệ thống điện vẫn chưa thực sự ổn định và vẫn còn mất điện ở một số nơi. Tình trạng cắt điện luân phiên cũng có thể được thực hiện nếu nhu cầu sử dụng của người dân lại tăng cao trong thời gian tới trong khi mạng lưới điện vẫn chưa hoàn toàn được khôi phục,
Điện được khôi phục cũng có nghĩa hệ thống sưởi cũng đã hoạt động trở lại, tuy nhiên vấn đề hiện nay còn tồn tại đó là nước uống và sinh hoạt, nhất là nước nóng khi thời gian vừa qua, hàng loạt đường ống đã bị vỡ và vẫn chưa được sửa chữa hoặc thay thế. Hiện vẫn còn khoảng 190 nghìn gia đình và doanh nghiệp không có nước sử dụng ở Texas mặc dù con số này đã giảm rất nhiều từ 3 triệu mấy ngày trước đó.
Hiện nay, Cơ quan quản ý tình trạng khẩn cấp liên bang đã triển khai nhiều nhóm cứu trợ và phân phát cho người dân Texas các đồ dùng thiết yếu bao gồm nhiên liệu, nước, và chăn.
Thách thức an ninh năng lượng trong tương lai
Tổng thống Joe Biden hết sức quan tâm tới vấn đề biến đổi khí hậu, cụ thể là ngay sau khi nhậm chức, ông Biden đã đưa nước Mỹ trở lại Hiệp định Paris chống biến đổi khí hậu và đây chính là một trong những ưu tiên hàng đầu của chính quyền ông Biden.
Năng lượng, cụ thể là "năng lượng sạch", là trọng tâm trong kế hoạch của chiến dịch Biden nhằm thúc đẩy sự phục hồi kinh tế. Lập trường của ông Biden bắt nguồn từ việc giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, một trong bốn cuộc khủng hoảng lớn mà ông nói rằng Mỹ đang phải gánh chịu, cùng với đại dịch Covid-19, ảnh hưởng nặng nề của nó đối với nền kinh tế và bất ổn xã hội.
Chiến dịch Biden đã vạch ra một kế hoạch táo bạo với tên gọi “Cuộc cách mạng năng lượng sạch” dựa trên “Thỏa thuận mới xanh” làm khuôn khổ. Nhưng trong khi Biden phủ nhận thẳng thừng việc áp dụng Thỏa thuận Mới Xanh trong các cuộc tranh luận của tổng thống, thì Cuộc cách mạng Năng lượng Sạch của ông vẫn lặp lại biện pháp này, mặc dù kế hoạch của ông đưa ra khung thời gian ít tham vọng và chi phí thấp hơn.
Chiến dịch của ông Biden khẳng định năng lượng sạch sẽ là nền tảng của bất kỳ sự phục hồi kinh tế nào và kế hoạch này nhằm đưa Mỹ trở thành siêu cường năng lượng sạch của thế giới với việc xuất khẩu công nghệ năng lượng sạch của mình trên toàn cầu và tạo ra việc làm chất lượng cao cho tầng lớp trung lưu tại Mỹ. Ồng Biden từng tuyên bố sẽ đưa lượng khí thải ròng của Mỹ xuống 0 vào năm 2050, bao gồm bằng cách đưa lượng khí thải ròng từ ngành công nghiệp điện xuống 0 vào năm 2035. Quan điểm của Biden cho rằng, biến đổi khí hậu là một mối đe dọa hiện hữu đối với hành tinh và việc chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch có thể là một cơ hội kinh tế - nếu Mỹ tiến đủ nhanh để trở thành nước đi đầu trong công nghệ năng lượng sạch.
Tuy nhiên, với những gì vừa diễn ra tại bang Texas, một trong những bang sản xuất và sử dụng năng lượng sạch nhiều nhất tại Mỹ, thì chính quyền ông Biden sẽ cần phải có những điều chỉnh nhất định trong kế hoạch của mình để vừa tiếp tục thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo trong khi vẫn có thể đảm bảo nguồn cung trước những rủi ro như thời tiết cực đoan.