Thiết bị điện là những vật dụng quen thuộc trong ngôi nhà ở, trong cuộc sống. Sử dụng thiết bị điện an toàn và tiết kiệm cần thiết là một thói quen đối với tất cả mọi người để đảm bảo an toàn cho con người, tiết kiệm năng lượng và giữ gìn được thiết bị bền hơn. Để sử dụng thiết bị điện an toàn, cần lưu ý một số điếm sau.
1. Cần hiểu rõ tính năng và cơ chế vận hành của từng loại thiết bị
Các thiết bị nhiệt có nguyên lý hoạt động chung là sử dụng điện trở để làm nóng thiết bị trực tiếp hoặc gián tiếp; nên nguy cơ chập, cháy nổ rất cao nếu vật liệu không đảm bảo chất lượng hoặc lắp ráp không đúng kỹ thuật. Những thiết bị này có công suất lớn, đồng nghĩa với dòng điện rất lớn. Dây dẫn kém chất lượng hoặc không đủ tải (tiết diện nhỏ hơn yêu cầu kỹ thuật) đều có thể gây cháy dây, dẫn tới chập điện, cháy nổ.
Nhiều loại thiết bị có cấu tạo vỏ kim loại như máy giặt, máy rửa bát, lò vi sóng và trong quá trình thao tác sử dụng bắt buộc hay sơ ý chạm vào vỏ thiết bị. Nếu thiết bị rò điện sẽ gây nguy hiểm cho người sử dụng (điện giật).
Nước dẫn điện, vì vậy một số thiết bị nước sử dụng nguồn điện như bình nước nóng, máy giặt, máy rửa bát… có thể gây nguy hiểm cho người sử dụng nếu rò điện.
Một số thiết bị điện tử như tivi, dàn âm thanh, máy tính rất dễ hỏng trong điều kiện môi trường ẩm, có hơi nước. Những thiết bị này tuy ít gây cháy nổ như những thiết bị nhiệt nhưng lại rất dễ hỏng nếu bảo quản và sử dụng không đúng cách.
Từ việc hiểu rõ tính năng và cơ chế vận hành của các loại thiết bị, ta có thể có những biện pháp sử dụng, bảo quản an toàn thiết bị và an toàn cho người sử dụng. Về nguyên tắc chung là mua những sản phẩm điện của các nhà sản xuất uy tín trên thị trường, có bảo hành; lắp đặt, vận hành theo đúng hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.
Có thể kể ra một số điểm cụ thể như sau:
Đối với những thiết bị toả nhiệt như tủ lạnh, máy điều hoà, lò vi sóng… cần có khoảng thông thoáng ở khu vực toả nhiệt theo đúng quy cách của nhà sản xuất.
Sử dụng đế lót bàn là bằng vật liệu cách điện, cách nhiệt giúp chống cháy khi là quần áo.
Đối với quạt điện cần kiểm tra bảo dưỡng định kỳ (nên làm sau mỗi mùa nóng). Nếu bị khô dầu cánh quạt có thể bị kẹt không quay và gây nóng máy, từ đó gây cháy.
Bình nước nóng (trong phòng vệ sinh) bắt buộc phải có dây nối đất an toàn.
Thiết bị điện tử như tivi, máy tính nên để nơi khô ráo và sử dụng thường xuyên để tránh ẩm.
Luôn kiểm tra hệ thống dây dẫn, ổ cắm để đảm bảo an toàn. Không sử dụng những ổ cắm lỏng dễ phát sinh tia lửa điện và gây chập cháy. Ổ cắm thiết bị không cố định như quạt, máy sấy, sạc điện thoại… nên dùng loại ổ an toàn (có mặt che lỗ phích cắm) để phòng tránh bị điện giật - nhất là đối với trẻ nhỏ.
Tuyệt đối không sử dụng thiết bị nếu có dấu hiệu rò điện.
Khi sử dụng xong, ngắt nguồn điện thiết bị. Khi ra ngoài, đi vắng cần ngắt tất cả nguồn điện các thiết bị (trừ một số thiết bị đặc biệt vận hành liên tục như tủ lạnh)
Sử dụng các thiết bị an toàn điện như cầu chì, aptomat, cầu dao tự động để đảm bảo ngắt điện an toàn khi có sự cố. Các ổ cắm 3 chấu phải được đấu nối đất đúng tiêu chuẩn kỹ thuật
2. Sử dụng tiết kiệm
Tiết kiệm điện không chỉ có ý nghĩa kinh tế đối với người sử dụng mà còn có ý nghĩa an toàn năng lượng cho cộng đồng, quốc gia và bảo vệ môi trường trên phạm vi toàn cầu. Về nguyên tắc chung, việc tiết kiệm điện có thể thực hiện theo những nội dung sau đây:
Lựa chọn thiết bị đúng công suất, thiết bị tiết kiệm điện
Thiết bị phải phù hợp công suất sử dụng. Nếu chênh lệch công suất nhiều quá (cả lớn hơn và nhỏ hơn) đều gây tốn điện và giảm tuổi thọ thiết bị. Đối với các thiết bị điện cơ hay điện lạnh (quạt, máy giặt, điều hoà, tủ lạnh…) nên chọn động cơ có nhiều tốc độ hoặc có biến tần (inverter) đi kèm để tiết kiệm điện. Với bóng đèn chiếu sáng, nên chọn các loại bóng thế hệ mới như đèn bóng đèn tuýp gầy (T5, T8), đèn compact, đèn led thay thế cho bóng sợi đốt. Việc sử dụng nguồn năng lượng tự nhiên như đối với các thiết bị bình nước nóng năng lượng mặt trời, pin mặt trời là những giải pháp rất được khuyến khích trong việc tiết kiệm điện và bảo vệ môi trường.
Lắp đặt khoa học, đúng tiêu chuẩn kỹ thuật
Biện pháp này cũng góp phần tiết kiệm điện rất lớn. Ví dụ máy bơm đặt ở vị trí thích hợp sẽ giúp bể nước nhanh đầy hơn. Dàn hứng nắng của bình nước nóng năng lượng mặt trời nên đặt quay về hướng nam để đón được cả nắng đông nam và tây nam của mùa đông. Vị trí dàn lạnh và dàn nóng của điều hoà nhiệt độ đặt không cách nhau quá xa vì như vậy sẽ làm tiêu hao năng lượng.
Sử dụng đúng cách
Mỗi loại thiết bị có công năng khác nhau, tính năng khác nhau và cách thức sử dụng, vận hành cũng khác nhau. Nói chung, cách sử dụng mang lại hiệu quả cao nhất là làm đúng theo hướng dẫn sử dụng và các khuyến cáo của nhà sản xuất. Trong quá trình sử dụng nếu có sự cố nên gọi thợ kỹ thuật của trung tâm bảo hành chính hãng để có được dịch vụ tư vấn, sữa chữa tốt nhất. Không nên gọi thợ bên ngoài nếu không biết rõ chuyên môn và tay nghề, cũng như không tự xử lý nếu không hiểu rõ về thiết bị.