Vụ Đông Xuân năm 2018-2019, khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc bộ gieo cấy tổng cộng 546.100 ha lúa. Ông Nguyễn Văn Tỉnh – Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi (Bộ NN&PTNT) cho biết: Để bảo đảm bổ sung nước cho hạ du theo kế hoạch, EVN đã tăng cường phát điện trước các đợt lấy nước khoảng 3 ngày và duy trì tối đa công suất phát điện để dâng mực nước hạ du sông.
Kết thúc Đợt 1 lấy nước (ngày 24/1), diện tích có nước tổng cộng của các địa phương là 301.100 ha, đạt 54,48% tổng diện tích gieo cấy; kết thúc Đợt 2 (ngày 3/2), diện tích có nước là 459.105 ha, đạt 83,06%; kết thúc Đợt 3 (ngày 22/2/2018), cơ bản các địa phương đã hoàn thành kế hoạch lấy nước cho các diện tích cấp nước phụ thuộc vào dòng chảy bổ sung từ các hồ chứa thủy điện. Nhiều địa phương đã hoàn thành sớm kế hoạch lấy nước trước khi bắt đầu lấy nước đợt 3 như: Nam Định, Ninh Bình, Thái Bình, Hà Nam, Hải Phòng, Hưng Yên, Hải Dương, Phú Thọ. Các địa phương phải lấy nước đợt 3 gồm Bắc Ninh, Vĩnh Phúc và Hà Nội.
Theo đánh giá của Tổng cục Thủy lợi, lịch đổ ải năm nay có một số thuận lợi như: Lịch lấy nước của từng đợt được xác định phù hợp với kỳ triều cường, tính toán cụ thể bằng mô hình toán để xác định khoảng thời gian xả nước tiết kiệm nhất và phù hợp với nhu cầu lấy nước phục vụ gieo cấy của các địa phương; Các cửa lấy nước, hệ thống kênh dẫn nước trong các hệ thống công trình thủy lợi được đầu tư nạo vét tốt (chủ yếu từ nguồn kinh phí hỗ trợ phòng, chống hạn của Chính phủ) đã tạo thuận lợi cho việc dẫn nước vào ruộng. Ngoài ra, thời tiết có mưa trước đợt 1 lấy nước đã bổ sung một phần nước trên ruộng và tăng cường dòng chảy cho hệ thống sông, nhất là thời gian trước đợt 1, giúp đẩy mặn hiệu quả, tạo điều kiện tốt cho các địa phương vùng ven biển lấy nước;
Đặc biệt, các địa phương đã có sự chủ động trong việc đầu tư xây dựng công trình lấy nước có khả năng vận hành không phụ thuộc vào dòng chảy bổ sung từ các hồ chứa thủy điện; tổ chức vận hành sớm công trình để lấy nước, đồng thời tích trữ trong các vùng trũng, ao hồ, hệ thống kênh mương để đưa nước lên ruộng trong thời gian giữa các đợt lấy nước. Cùng với đó, công tác chỉ đạo sát sao, quyết liệt từ lãnh đạo Bộ NN&PTNT, Tổng cục Thủy lợi và UBND, Sở NN&PTNT các tỉnh, thành phố trong vùng nhằm đảm bảo cấp nước phục vụ gieo cấy cho toàn bộ diện tích lúa vụ Đông Xuân 2018-2019, khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ, đồng thời tiết kiệm nguồn nước xả từ các nhà máy thủy điện.
Theo đánh giá của Tổng cục Thủy lợi việc lấy nước vẫn còn gặp một số khó khăn như: Lòng dẫn sông Hồng tiếp tục bị xói sâu với tốc độ rất nhanh nên mặc dù các nhà máy thủy điện đã vận hành hết công suất nhưng mực nước sông Hồng tại Hà Nội nhiều thời điểm không đạt mức nước yêu cầu (+2,2 m). Cùng với đó tập quán làm đất khác nhau dẫn đến nhu cầu nước giữa các địa phương không thống nhất thời gian (vùng ven biển làm đất sớm, vùng trung du làm đất muộn), dẫn đến phải kéo dài thời gian lấy nước. Một số công trình đã được cải tạo nhưng chưa đáp ứng yêu cầu chủ động vận hành không phụ thuộc vào dòng chảy bổ sung từ các hồ chứa thủy điện, điển hình như trạm bơm dã chiến Thanh Điềm (TP Hà Nội), mặc dù thành phố Hà Nội đã đầu tư hạ thấp cao trình mực nước hút thiết kế từ +2,5m xuống +1,5m nhưng vẫn không đảm bảo lấy nước dẫn đến thời gian lấy nước phải kéo dài.
Để bảo đảm yêu cầu phục vụ sản xuất và dân sinh, vừa bảo đảm tiết kiệm nước để phát điện trong điều kiện nguồn nước ngày càng khó khăn, Tổng cục Thủy lợi cho hay, việc chủ động vận hành công trình thủy lợi để lấy nước sớm và tăng cường nạo vét hệ thống kênh mương, cửa lấy nước là nhiệm vụ quan trọng góp phần bảo đảm cấp nước. Từ thực tế trên, kế hoạch điều tiết nước từ các hồ chứa thủy điện cho các năm tới cần phải thay đổi, theo hướng linh hoạt hơn so với hiện tại.