Ảnh: Ngọc Hà/Icon.com.vn
Ông Hoàng Tiến Dũng, Cục trưởng Điện lực và Năng lượng tái tạo đã trao đổi về vấn đề này.
PV: Thưa ông, việc lập Tổng sơ đồ 8 hiện nay, các bên liên quan đã rút kinh nghiệm thế nào từ quá trình thực hiện kế hoạch trong Tổng sơ đồ 7 và 7 điều chỉnh?
Ông Hoàng Tiến Dũng: Một trong những điều cần rút kinh nghiệm là trong Tổng sơ đồ 7 hiệu chỉnh và các Tổng sơ đồ trước đã phê duyệt danh mục cả nguồn và lưới khá là cứng, bao gồm cả tên dự án, công suất, quy mô, thời gian, thậm chí là cả chủ đầu tư hay hình thức đầu tư là nhà máy điện độc lập (IPP) hay xây dựng - vận hành - chuyển giao (BOT).
Do vậy, trong quá trình triển khai, khi có thay đổi, dù là nhỏ thôi, công suất tổ máy từ 600 MW lên 620 MW, hay đường dây dài hơn vài km,cũng phải do cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch cho phép. Việc xem xét điều chỉnh, bổ sung quy hoạch không theo chu kỳ cần thực hiện thường xuyên để bù đắp lượng công suất thiếu hụt do chậm tiến độ các dự án điện.
Rút kinh nghiệm điều đó, trong Tổng sơ đồ 8, chúng ta sẽ thiết kế quy hoạch có tính mở hơn. Vẫn quy định một số nguồn điện quan trọng phải ưu tiên phát triển để bảo đảm cung ứng điện một cách chắc chắn, còn các dự án khác để mở hơn để linh hoạt trong việc điều chỉnh, thực hiện, tức là chỉ có công suất tổng mà không quy định danh mục chi tiết đặc tính kỹ thuật của công trình điện.
Tổng sơ đồ 8 cũng có định hướng phát triển mạnh các nguồn điện sạch và năng lượng tái tạo nhằm đạt được mục tiêu như Nghị quyết 55/NQ-TW mới đây đề ra. Thêm nữa, để bảo đảm an ninh cung cấp điện, tạo điều kiện phát triển mạnh nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo cũng cần xem xét quy hoạch cho từng vùng, khu vực nhỏ hơn và kết nối chúng với nhau trong tổng thể chung của quốc gia.
PV: Thời gian tới các nguồn điện sẽ được bổ sung vào quy hoạch điện ra sao, thưa ông?
Ông Hoàng Tiến Dũng: Vào tháng 3-2020, Bộ Công thương đã đề nghị bổ sung 7.000 MW điện gió bởi đây là nhu cầu cần thiết và mới đây Thủ tướng đã đồng ý chủ trương bổ sung quy hoạch điện gió như đề nghị của Bộ Công thương. Các dự án mặt trời đã bổ sung trước đó. Ngoài ra, Thủ tướng cũng đồng ý bổ sung một số Trung tâm điện khí LNG như Cà Ná, Long Sơn vào quy hoạch hay chuyển đổi Trung tâm điện than Long An sang làm điện từ khí LNG… Với thực tế này, tôi nghĩ từ nay tới khi Tổng sơ đồ 8 được phê duyệt, trừ các dự án điện rác, điện sinh khối, còn lại các công trình nguồn điện và lưới điện cơ bản đã được định hình.
PV: Theo yêu cầu của Chính phủ, việc triển khai các dự án điện mặt trời từ năm 2021 sẽ theo phương thức đấu thầu. Xin ông cho biết, công tác chuẩn bị đã đến đâu rồi?
Ông Hoàng Tiến Dũng: Hai phương án cơ bản mà Bộ Công thương đề xuất là đấu thầu theo khả năng giải toả của trạm biến áp và phương án đấu thầu theo dự án đã được xác định.
Phương án hai đòi hỏi cơ sở hạ tầng, đất đai sẵn sàng để đấu thầu, và chỉ có một số dự án có thể đáp ứng được tiêu chí này khi địa phương có nguồn lực để giải phóng mặt bằng sẵn cũng như xây dựng đường dây chờ.
Việc đấu thầu giải toả theo công suất của trạm biến áp và đường dây có sự linh hoạt hơn và hấp dẫn với các nhà đầu tư. Tuy nhiên, trên cơ sở căn cứ đề xuất của các địa phương lên tới 20.000 - 30.000 MW điện mặt trời, câu chuyện liên quan đến việc giải toả mặt bằng ở các địa phương cũng sẽ cần nhiều công sức.
Cách làm có thể sẽ căn cứ vào khả năng giải tỏa công suất của từng khu vực để tổ chức đấu thầu cho nhà phát triển dự án. Tôi nghĩ là sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư tham gia. Dự kiến trong nửa đầu năm 2021 sẽ tiến hành đấu giá lựa chọn nhà đầu tư.
PV: Thưa ông, việc một số dự án năng lượng tái tạo và điện khí LNG, sau khi được bổ sung quy hoạch lập tức bán cho nhà đầu tư nước ngoài, cho thấy điều gì?
Ông Hoàng Tiến Dũng: Liên quan đến việc bổ sung Quy hoạch, Bộ Công thương trong thẩm quyền của mình chỉ quy hoạch công suất, địa điểm, thời gian thực hiện dự án. Còn việc lựa chọn nhà đầu tư là địa phương thực hiện theo các quy định của luật đầu tư.
Có chuyện một số nhà đầu tư nước ngoài lần đầu tham gia vào thị trường Việt Nam nên sự hiểu biết về các thủ tục quy trình của Việt Nam không được tốt nên đã không trực tiếp tham gia khi dự án đề nghị bổ sung quy hoạch và họ thông qua các nhà đầu tư Việt Nam hiểu rõ các vấn đề này để làm. Trong số 37 địa phương có số liệu gửi về cho Bộ Công thương thì tỷ lệ các dự án có yếu tố người nước ngoài tham gia vào dự án chiếm chưa tới 25%, nghĩa là không lớn.
Tuy nhiên, hiện đã có các nhà đầu tư nước ngoài ở một số dự án lớn như LNG Bạc Liêu hay Long An trực tiếp đề xuất tham gia từ các khâu đầu ở tỉnh để sau đó trình ra Bộ Công thương thẩm định.
PV: Vậy có cần lưu ý gì về việc chuyển nhượng các dự án năng lượng tái tạo cho nhà đầu tư nước ngoài không, thưa ông?
Ông Hoàng Tiến Dũng: Tôi nghĩ rằng với quy mô công suất của năng lượng tái tạo chưa lớn, sản lượng tham gia vào hệ thống điện không lớn và số lượng các dự án có người nước ngoài cũng chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ thì ảnh hưởng về an ninh năng lượng chưa phải là lớn.
Tuy nhiên nếu điều này trở thành phổ biến, thì cũng cần thận trọng, nhất là những dự án có vị trí có thể liên quan đến an ninh quốc phòng. Ở đây có lo ngại về việc dự án ban đầu được trao cho doanh nghiệp tư nhân trong nước, nhưng khi chuyển nhượng thì việc thẩm tra, đánh giá năng lực của nhà đầu tư nước ngoài, nhất là liên quan đến an ninh quốc phòng đã được làm cẩn thận chưa? Trên thực tế thì việc chuyển đổi các dự án cụ thể được các cơ quan liên quan ở địa phương xem xét cụ thể và cũng quan tâm về khía cạnh an ninh quốc phòng.
PV: Xin cảm ơn ông!
|
Trong Tổng sơ đồ 8, các chế tài kiểm soát tiến độ của các dự án cần được thiết kế mạnh mẽ hơn. Theo đó, có thể thông qua hình thức đấu thầu, bảo lãnh dự thầu và khi thắng thầu rồi thì có bảo lãnh thực hiện gói thầu đó.
|