Xây nhà tạm trái phép trên vị trí hành lang tuyến. Ảnh: Quang Thắng
Đường dây được xây dựng nhằm truyền tải hết công suất từ các nhà máy điện khu vực Tây Nguyên là Buôn Tua Srah, Đồng Nai 3, Đồng Nai 4, Đồng Nai 5, Đồng Nai 6 & 6A và Đắk R’Tih bằng cấp điện áp 220kV vào hệ thống điện Quốc gia trong giai đoạn 2012-2020, tăng cường khả năng cung cấp điện đầy đủ cho tỉnh Đắk Nông, Bình Phước và khu vực miền Nam trong những năm tới. Đường dây này còn nâng cao độ tin cậy an toàn trong cung cấp điện, giảm tổn thất kỹ thuật, cải thiện chất lượng điện áp trên lưới điện truyền tải khu vực.
Ngay sau khi khởi công, các lực lượng tham gia xây dựng công trình đã tập trung tối đa nhân lực, thiết bị, tranh thủ thời gian để đẩy nhanh tiến độ thi công. Theo kế hoạch, công trình phải hoàn thành đóng điện vào tháng 10 năm 2012. Tuy nhiên, do vướng mắc trong công tác đền bù GPMB, đặc biệt là rất nhiều hộ dân đã xây dựng nhà với diện tích lớn trong các vị trí móng, hành lang tuyến tại các huyện Đăk RLấp, huyện Hớn Quản, Thị xã Bình Long và diện tích phần mở rộng trạm biến áp 220 kV Bình Long để trục lợi tiền đền bù của dự án nên đoạn tuyến qua các khu vực trên đến nay vẫn chưa thi công được.
Ông Nguyễn Đức Tuyển, Giám đốc Ban quản lý dự án các công trình điện miền Trung (AMT) bày tỏ: Trong quá trình khảo sát, phóng tuyến những ngôi nhà này không có. Tuy nhiên ngay sau khi cắm mốc, đo đạc giải thửa để làm các thủ tục bồi thường GPMB thì hàng loạt ngôi nhà tạm do dân tự xây dựng với diện tích rất lớn trên các vị trí được xác định để xây dựng móng trụ điện, hành lang tuyến và mở rộng TBA. Vấn đề này không chỉ dẫn đến nguy cơ chậm tiến độ công trình, mà còn làm ảnh hưởng đến việc cung cấp điện để cấp cứu điện cho miền Nam và Tp.Hồ Chí Minh từ cuối năm 2012.
Được biết, ngay sau khi công trình được phê duyệt thiết kế kỹ thuật, Ban AMT đã triển khai đo vẽ giải thửa, phối hợp với chính quyền các địa phương thành lập hội đồng đền bù tổ chức kiểm đếm, lập phương án đền bù theo quy định, chi trả tiền cho nhân dân để bàn giao tim mốc mặt bằng cho các đơn vị thi công đồng loạt trên toàn tuyến. Tuy nhiên, rất nhiều vướng mắc trong công tác đền bù GPMB đã và đang diễn ra, người dân tự ý xây dựng nhà cửa xây dựng trên móng trụ điện và khu vực mở rộng trạm biến áp. Theo con số thống kê của Phòng đền bù Ban AMT, qua kiểm đếm có 50 căn nhà do người dân tự ý xây dựng với diện tích gần 30.000m2. Trong đó tại huyện Đăk Rlấp có 12 nhà, huyện Hớn Quản có 23 nhà, thị xã Bình Long có 15 nhà.
Ngày 20/11/2011 đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Bùi Văn Thạch đã ký công văn số 3181/UBND-KTN yêu cầu UBND các huyện, thị xã nêu trên phối hợp với Ban AMT tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện chính sách của Đảng và Nhà nước đồng thời chỉ đạo không cho phép tự ý xây dựng, cơi nới nhà của trong phạm vị tim móng cột và hành lang. Để giải quyết vấn đề này, chính quyền các địa phương đã tổ chức nhiều buổi làm việc để bàn cách giải quyết, tuy nhiên đến nay vẫn chưa bàn giao được mặt bằng cho đơn vị thi công.
Theo ông Lê Minh Hiếu – Trưởng phòng đền bù Ban AMT: Để hạn chế việc những người dân tự ý xây nhà trên tuyến sau khi cắm mốc nhằm trục lợi tiền đền bù thì phương án tốt nhất là ngay trong giai đoạn khảo sát, được chính quyền địa phương thỏa thuận tuyến để lập dự án đầu tư, đơn vị Tư vấn khảo sát thiết kế phối hợp cùng Ban A làm việc với địa phương để công bố dự án, mời ngay chính quyền địa phương tham gia ghi nhận, quay phim, ghi hình hiện trạng thực tế tại khu vực đã được thỏa thuận tuyến công trình đi qua. Có như thế mới hạn chế được phần nào việc tự ý xây nhà hay các công trình nhằm trục lợi tiền đền bù của nhà nước và có cơ sở để xử lý các công việc sau này.
Bên cạnh đó các địa phương cần có biện pháp hữu hiệu, quyết liệt trong việc tuyên truyền chủ trương chính sách và quản lý tốt việc xây dựng nhà vật kiến trúc trên mặt bằng các dự án đã được cắm mốc, quy hoạch, tránh tình trạng người dân xây xong nhưng chính quyền vẫn chưa hay biết. UBND các tỉnh cần xem xét để có biện pháp xử lý trách nhiệm đối với các phần tử xây dựng nhà trái phép và chỉ đạo chính quyền các địa phương quản lý chặt chẽ việc xây dựng nhà trên địa bàn mình quản lý, ban hành quy định về xử lý nhà xây dựng bất hợp pháp để có cơ sở thực hiện.
Bài và ảnh: Quang Thắng