Vận hành tại Công ty Thủy điện A Vương. Ảnh: Ngọc Hà/Icon.com.vn
Các vùng, miền trong cả nước đã phải hứng chịu hầu hết các loại hình thiên tai, gây tổn thất nặng nề về người và tài sản, ảnh hưởng đến môi trường, đời sống, sản xuất của nhân dân và sự phát triển bền vững của đất nước.
Thực hiện Chỉ thị của Ban bí thư- BCH TW Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai trong đó quan trọng là tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai; Hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai; Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo, theo dõi, giám sát thiên tai bảo đảm kịp thời, đủ độ tin cậy…
Để kịp thời nắm bắt tình hình thời tiết, tình hình ảnh hưởng của thiên tai đến tình hình sản xuất điện trong EVN, tăng cường hoạt động cập nhật báo cáo các số liệu thực tế từ,đó hỗ trợ điều hành khắc phục sự cố hệ thống điện,....EVN đã chỉ đạo Công ty Viễn thông điện lực và CNTT (EVNICT) xây dựng 2 trang thông tin điện tử (website) phục vụ công tác điều hành Phòng chống thiên tai & Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN); và cung cấp thông tin vận hành các hồ chứa thủy điện của EVN (tại địa chỉ: https://phongchongthientai.evn.com.vn/và https://hochuathuydien.evn.com.vn/).
Thông tin kịp thời, nhanh chóng
Việc đưa vào sử dụng 2 website này nhằm truyền tải kịp thời các thông tin, chỉ đạo của Ban chỉ huy PCTT&TKCN TW, Bộ công thương và EVN đến các đơn vị. Hệ thống triển khai đến đơn vị cấp 4, cung cấp số liệu về thiệt hại do thiên tai gây ra được nhanh chóng, ngay lập tức, đồng thời tra cứu lịch sử các văn bản chỉ đạo cũng như số liệu thiên tai xảy ra trước đó. Các thông tin liên quan đến sự kiện thiên tai thường xuyên được cập nhật liên tục đã góp phần không nhỏ giúp công tác chỉ đạo, điều hành ứng phó và khắc phục hậu quả, đặc biệt là các cơn bão, áp thấp nhiệt đới, giảm thiểu tối đa thiệt hại do thiên tai gây ra đối với hệ thống hồ chứa, lưới điện.
Xuất phát từ trang thông tin PCTT&TKCN ban đầu được xây dựng với phạm vi áp dụng và qui mô nhỏ (các chức năng cơ bản về công tác báo cáo nhanh về sự cố thiên tai từ các đơn vị cấp 2 lên EVN). Thực hiện chỉ đạo của Ban An toàn – EVN, EVNICT đã thực hiện nâng cấp, điều chỉnh lại kiến trúc của hệ thống, cải thiện được các vấn đề về hiệu năng khai thác thông tin, về các tính năng và chức năng cơ bản, bổ sung các dữ liệu tích hợp từ các hệ thống khác liên quan, để đáp ứng yêu cầu thông tin, điều hành chỉ đạo về PCTT&TKCN của EVN. Các chức năng hiệu chỉnh, nâng cấp mới đã cải thiện giao diện cho người dùng và hoàn thiện các chức năng quản lý, cập nhật thông tin báo cáo, văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo, Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai - Văn phòng Ủy ban quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn; Ban Chỉ huy PCTT&TKCN của Bộ Công thương, của Tập đoàn.
Đồng thời, trang thông tin PCTT&TKCN đã phục vụ thông tin điều hành và chỉ đạo của EVN và các đơn vị phối hợp trong hoạt động PCTT&TKCN; Giúp các đơn vị thực hiện báo cáo kịp thời tình hình xử lý thiên tai, cũng như hoạt động báo cáo PCTT&TKCN theo quy định; Đẩy mạnh ứng dụng hệ thống thông tin trong công tác điều hành, quản lý PCTT&TKCN của đơn vị. Mặt khác cung cấp thông tin dự báo khí tượng thủy văn, cung cấp các văn bản quy phạm; các quy trình quy định, nghị định,… trong lĩnh vực PCTT&TKCN; Tổng hợp, thống kê số liệu các năm trong công tác PCTT&TKCN; Cung cấp các liên kết nhanh đến các trang thông tin liên quan trong lĩnh vực PCTT&TKCN.
Theo báo cáo của EVNICT- đơn vị xây dựng và vận hành 2 website, số lượng truy cập web ngày càng tăng. Nếu như tổng số lượt truy cập năm 2018 trên web PCTT&TKCN là 30.219 lượt, thì đến năm 2019 là 36.733 lượt. Tính riêng trong 4 tháng đầu năm 2020 đã có 4.168 lượt truy cập. Lượng truy cập nhiều nhất thường vào các tháng mùa mưa bão (tháng 7,8) với lượt truy cập có thể lên tới 300 lượt mỗi ngày. Riêng tổng số báo cáo đã cập nhật lên hệ thống, năm 2019 có 10.495, trong đó sự kiện có báo cáo nhiều nhất là cơn bão số 3 (WIPHA) với 2.149 lượt cập nhật.
Thủy điện Buôn Tuasrah. Ảnh: Ngọc Hà/Icon.com.vn
Vận hành hồ chứa thủy điện là công việc điều tiết dung tích hồ chứa một cách tối ưu để đáp ứng được các yêu cầu phát điện, chống lũ và chống hạn theo khả năng hiện có của hồ chứa, làm tăng tối đa lợi ích tổng hợp, bao gồm phát điện, cấp nước và phòng chống lũ, đồng thời giảm thiểu tối đa thiệt hại do tác hại của dòng chảy tự nhiên và nhân tạo. Trang thông tin thu thập số liệu quan trắc Hồ chứa Thủy điện được triển khai từ tháng 07/2011 đáp ứng yêu cầu của Tập đoàn Điện lực Việt Nam trong việc cung cấp thông tin liên tục, kịp thời phục vụ công tác chỉ đạo sản xuất, vận hành; Đồng thời hỗ trợ VP Ban Chỉ đạo PCLB TW trong công tác điều hành các hồ chứa trong mùa bão lũ.
Theo báo cáo của EVNICT, với trang web hồ chứa thủy điện, hiện nay đã tích hợp dữ liệu từ phần mềm Quản lý kỹ thuật nguồn điện và lưới điện (PMIS) trao đổi với CSDL của trang web thông tin hồ chứa, để đảm bảo dữ liệu có thể được cập nhật một nguồn thống nhất. Website được vận hành ổn định 24/07, kể cả ngày nghỉ, lễ. Hệ thống cung cấp trực tuyến số liệu quan trắc các hồ thủy điện của EVN đến hệ thống phần mềm của VP Ban Chỉ đạo PCLBTW phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành. Đồng thời chuyển dữ liệu đến hiển thị trên các màn hình hiển thị tại VP Ban Chỉ đạo PCLBTW. Mặt khác, cung cấp các kết nối đến các hệ thống camera giám sát hình ảnh hồ chứa thủy điện trong EVN gồm: thông tin truy nhập (địa chỉ truy nhập, tài khoản, hướng dẫn kết nối,…) từng camera theo từng hồ thủy điện.
Hiện nay, trang web http://hochuathuydien.evn.com.vn đang được 23 đơn vị thuộc EVN quản lý và cung cấp số liệu quan trắc vận hành của 41 hồ chứa thủy điện. Tần suất cập nhật các hồ chứa: 2 tiếng/1 lần. Một số hồ chứa cập nhật 1 tiếng/1 lần theo yêu cầu thời điểm phục vụ phòng chống lụt bão. (theo văn bản số 3669/EVN-KTSX ngày 30/09/2011 của EVN).
Theo thống kê, năm 2019, đã có 75.878 lượt cập nhật, với tổng bản ghi cập nhật thông số là 175.229 lên web. Trung bình có 723 lượt cập nhật/ngày, với 540 bản ghi cập nhật/ngày. Riêng 4 tháng đầu năm 2020 đã có 21.818 tổng lượt cập nhật với 52.212 tổng bản ghi cập nhật thông số.
Nâng cao hơn nữa tính sẵn sàng của các website
Vận hành xả nước tại thủy điện An Khê- Ka Nak. Ảnh: Ngọc Hà/Icon.com.vn
Để các website được vận hành hiệu quả và tối ưu, ngoài việc thường xuyên cải tiến các chức năng website, bổ sung/thay thế/chỉnh sửa các mục theo yêu cầu của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, EVNICT còn tổ chức lấy ý kiến các đơn vị sử dụng góp ý để cải tiến website thân thiện với người dùng, nâng cao hiệu năng truy cập và xử lý báo cáo tổng hợp số liệu.
Đối với trang web thu thập số liệu quan trắc hồ chứa thủy điện, hiện tại, mặc dù đã đáp ứng được cơ bản về những yêu cầu liên quan đến khai thác và điều hành các hồ thủy điện, nhưng để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác điều hành, tính toán, dự báo, EVNICT cho biết, hệ thống cần bổ sung một số module nghiệp vụ mới như: quản lý thông tin dùng chung, quản lý vận hành dự báo, tính toán, theo dõi, hệ thống quản lý báo cáo nhanh chóng và thuận tiện phục vụ công tác chỉ đạo của Tập đoàn và của từng đơn vị thành viên trong Tập đoàn. EVNICT cũng cấp tài khoản cho các đơn vị trong và ngoài ngành để truy cập vào hệ thống theo dõi giám sát mực nước tại các hồ thủy điện. Đồng thời cung cấp services tự động cung cấp dữ liệu quan trắc hồ thủy điện đến hệ thống của Ban chỉ huy PCLBTW. Mặt khác liên hệ với các đơn vị quản lý hồ chứa thống kê tổng hợp lấy tài khoản truy cập hệ thống camera từ xa cho Ban Kỹ thuật sản xuất và Ban An toàn – EVN và Cục phòng chống thiên tai. Quan trọng là EVNICT đảm bảo vận hành hệ thống hoạt động ổn định 24/7 nhằm hỗ trợ lãnh đạo EVN và đơn vị có thể truy cập giám sát thông số vận hành tại các hồ chứa qua đó hỗ trợ lãnh đạo có thể kịp thời đưa ra các chỉ thị, chỉ đạo, quyết định liên quan đến công tác vận hành hồ chứa nhất là vào các thời điểm mưa lũ.
Đối với trang thông tin điều hành PCTT&TKCN, EVNICT sẽ tiếp tục hoàn thiện, hiệu chỉnh bổ sung thêm các chức năng theo các góp ý của các đơn vị và người dùng. Cải tiến các chức năng của các hệ thống, nhằm đảm bảo cung cấp thông tin, báo cáo dữ liệu kịp thời cho EVN và các cơ quan khác, phối hợp và đáp ứng các chỉ đạo của Ban An toàn EVN vận hành hiệu quả trang web PCTT&TKCN phục vụ công tác điều hành và báo cáo thiên tai từ EVN đến các đơn vị trực tiếp sản xuất. Tăng cường năng lực hệ thống thông tin, tác nghiệp và chỉ đạo, phòng chống lụt, bão, tìm kiếm cứu nạn theo chỉ đạo của EVN. Tổ chức rà soát định kỳ và báo cáo thống kê thông số kỹ thuật hệ thống camera tới Văn phòng Ban chỉ đạo PCLBTW và EVN.
Cụ thể: Nâng cấp tối ưu nền tảng hệ thống của chương trình nhằm đáp ứng lượng dữ liệu lớn, và mức độ truy suất dữ liệu lớn; Nâng cấp tối ưu các chức năng của phần mềm để đáp ứng là một công cụ hỗ trợ hiệu quả, có hệ thống thống nhất, nhanh chóng và thuận tiện phục vụ công tác chỉ đạo của Tập đoàn và của từng công ty thủy điện thành viên trong Tập đoàn trong công tác vận hành hồ chứa, phòng chống lụt bão hàng năm. Thiết kế giao diện quản lý danh sách các hồ chứa theo dạng bản đồ số trực quan, hiển thị các thông tin cập nhập mới nhất theo từng hồ; Bổ sung các tiện ích, hệ thống báo cáo thống kê, các biểu đồ phục vụ quá trình phân tích, đánh giá số liệu để có cảnh báo hợp lý. Nâng cấp chức năng quản lý theo dõi mực nước bằng camera trực tuyến đến các hồ thủy điện đảm bảo đồng bộ, đồng nhất thiết bị trên toàn hệ thống. Xây dựng tính năng tự động dự báo, cảnh báo lưu lượng, mực nước căn cứ vào các số liệu quan trắc đã có và các ràng buộc theo quy trình vận hành hồ chứa đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt ban hành. Đồng thời, xây dựng tính năng, chương trình tự động gửi thông báo và cảnh báo mực nước của các hồ thủy điện bằng sms hoặc email tới người và cơ quan có thẩm quyền để kịp thời nhận biết, xử lý. Xây dựng hệ thống hiển thị dữ, phân tích xử lý, hỗ trợ ra quyết định phục vụ công tác chỉ đạo điều hành của EVN.