Năng lượng là dòng máu nuôi sống nền kinh tế. Kinh tế càng phát triển, nhu cầu năng lượng càng cao. Đối với vùng đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL), mục tiêu phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 là xây dựng vùng ĐBSCL trở thành “Trung tâm công nghiệp chế biến nông, thủy sản, công nghiệp điện năng, công nghiệp phụ trợ nông nghiệp” và là “Trung tâm dịch vụ, du lịch sinh thái cảnh quan đặc trưng vùng hạ lưu sông Mê Kông.
Theo đánh giá của các chuyên gia, vùng ĐBSCL có tiềm năng lớn nhất cả nước về năng lượng mặt trời, gió... đặc biệt là tiềm năng điện sinh khối nhờ phụ phẩm nông nghiệp dồi dào như rơm rạ, cám, trấu, bã mía, phân gia súc... Thực tế, thống kê của Viện năng lượng (năm 2012), cho biết khả năng thu gom phụ phẩm nông nghiệp của vùng ĐBSCL vào khoảng trên 23 triệu tấn/năm, trong đó có khoảng trên 3,8 triệu tấn trấu, gần 17 triệu tấn rơm rạ, hơn 372.000 tấn bắp; gần 1,4 triệu tấn bã mía…Với lượng phụ phẩm này sẽ là nguồn năng lượng dồi dào.
Theo ông Rafael Denga, Chuyên gia kỹ thuật Chương trình Năng lượng bền vững, WWF-GMP: “ĐBSCL cần chuyển sang nguồn năng lượng bền vững: Năng lượng mặt trời, gió, nước,... Đó là nguồn lực và tiềm năng sẵn có của Việt Nam. Từ các nguồn năng lượng này, tỷ trọng sử dụng năng lượng than đá, hóa thạch sẽ giảm đáng kể. Đồng thời, đảm bảo an toàn, tiết kiệm và tạo thêm nhiều việc làm mới cho lao động. Nếu sử dụng năng lượng tái tạo thì khí thải carbon sẽ giảm 380 - 450 triệu tấn/năm. Việc chuyển đổi năng lượng này vừa có lợi về kinh tế vừa cải thiện về môi trường và phát triển, ổn định xã hội”.
Đồng quan niệm trên, ông Nguyễn Tiến Long, một chuyên gia nghiên cứu độc lập về năng lượng nhận định: Khu vực ĐBSCL, cần tập trung và nên ưu tiên phát triển sản xuất điện gió, điện năng lượng mặt trời, đặc biệt là điện sản xuất từ phụ phẩm ngành nông nghiệp như rơm rạ, trấu… vì đây là những thế mạnh sẵn có của vùng.
TS. Nguyễn Thăng Long, Điều phối viên giữa Tổ chức Hợp tác phát triển Đức (GIZ) và Tổng cục năng lượng trong dự án Hỗ trợ mở rộng quy mô điện gió tại Việt Nam tính toán: Nguồn năng lượng gió ở nước ta có thể đạt công suất lắp đặt 24GW/năm, nguồn năng lượng mặt trời lên tới 130GW/năm. Sản xuất điện nhiệt có công suất tương đối nhỏ nhưng hoàn toàn có thể đáp ứng nhu cầu dân sinh.
“Công nghệ năng lượng tái tạo giờ không đắt đỏ như trước, việc chuyển giao công nghệ giữa các nước tạo điều kiện để Việt Nam, trong đó có ĐBSCL có thể tiếp cận được với các công nghệ tiên tiến trên thế giới để thực hiện lộ trình sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Do đó, về mặt kỹ thuật, chúng ta hoàn toàn có thể tiến tới sử dụng 100% năng lượng tái tạo”, ông Long nhấn mạnh.
TS Nguyễn Trịnh Hoàng Anh - chuyên gia về năng lượng tái tạo tại Trung tâm Nghiên cứu năng lượng sạch và phát triển bền vững (CleandED) ý kiến, do những tác hại nghiêm trọng của nhiệt điện than cũng như an ninh năng lượng, chúng ta phải tiến đến 2 giải pháp quan trọng là năng lượng tái tạo và tiết kiệm năng lượng hoặc sử dụng năng lượng một cách hiệu quả. “Bên cạnh đó, Chính phủ cần sửa đổi một số chính sách chưa hiệu quả và đầu tư nghiên cứu, có ưu đãi đầu tư để đưa năng lượng tái tạo vào đời sống, đem đến lợi ích tốt nhất cho quốc gia và người dân”, ông đề xuất.