Kỹ sư Công ty Thủy điện Huội Quảng-Bản Chát kiểm tra thiết bị đo rung đập nhà máy Thủy điện Bản Chát.
Từ đó, vận hành nhà máy an toàn, liên tục và hiệu quả trước mưa lũ; góp phần điều tiết lũ cho khu vực phía hạ lưu, cung cấp điện liên tục ổn định cho hệ thống điện lưới quốc gia.
Công trình thủy điện Bản Chát nằm trên sông Nậm Mu có nhiệm vụ điều tiết nước cho Thủy điện Huội Quảng; tưới tiêu nước và cắt lũ vùng hạ du. Nhà máy Thủy điện Bản Chát có công suất 220MW, gồm 2 tổ máy hoạt động từ tháng 2/2013. Nhà máy mỗi năm sản xuất điện lượng trung bình 1 tỷ 158 triệu kWh lên hệ thống điện quốc gia, dung tích toàn bộ hồ chứa 2,1 tỷ mét khối nước và là đập cao nhất trong các đập thủy điện ở Việt Nam với 132m.
Với mức độ hồ chứa lớn, đập cao nên từ khâu thiết kế ban đầu đã được ngành điện quan tâm thiết kế đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình; trong đó có hệ thống quan trắc kiểm tra dịch chuyển cũng như biến dạng của đập, camera, cảm biến đo mực nước, lưu lượng xả, lưu lượng qua máy, hệ thống điều khiển cửa van cung khi xả lũ. Tuy nhiên, thời điểm năm 2012, năm 2013 công nghệ chưa hiện đại nên tất cả các công việc nêu trên nhiều khi phải vận hành bằng tay. Nhưng những năm gần đây, Công ty Thủy điện Huội Quảng - Bản Chát đã ứng dụng các công nghệ tiên tiến vào trong quản lý hồ chứa, đập Thủy điện Bản Chát với việc thiết kế, lắp đặt các hệ thống điều khiển, phần mềm tự động.
Để đảm bảo an toàn hồ chứa, công ty lắp đặt hệ thống đo lượng mưa tự động cập nhật số liệu lên trang Website để công ty cùng các cơ quan chức năng cập nhật, theo dõi, nắm bắt tình hình, lưu lượng mưa trên địa bàn kịp thời chỉ đạo vận hành, xử lý các tình huống và giảm các nguy cơ rủi ro, sự cố có thể xảy ra. Một ứng dụng công nghệ cao mà đơn vị đang áp dụng hiện nay là đo mực nước lòng hồ, nếu trước đây nhân viên dùng thước đo thả con dọi xuống để đo mực nước hồ, hiện nay đã lắp đặt hệ thống tự động đo mực nước hồ dùng cảm biến ra đa để cập nhật dữ liệu và đưa về phòng điều khiển trung tâm. Hệ thống liên tục cập nhật số liệu hiển thị trên màn hình máy tính các thông số cũng như giản đồ trực quan, có gửi tự động tin nhắn số liệu cho các số điện thoại (được cài đặt từ trước) giúp người vận hành cũng như lãnh đạo công ty biết được xu hướng tăng hay giảm lưu lượng nước về hồ, kịp thời đưa ra quyết định vận hành, điều tiết hồ chứa an toàn.
Anh Nguyễn Văn Hoàng - kỹ sư an toàn của Công ty Thủy điện Huội Quảng-Bản Chát chia sẻ: Công ty lắp đặt và đưa vào vận hành tất cả các tín hiệu mực nước, lưu lượng qua tổ máy, qua đập tràn và được kết nối về Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên và Môi trường); giúp cho đơn vị kịp thời phối hợp xử lý đảm bảo an toàn hồ chứa. Cải tạo nâng cấp lắp đặt hệ thống điều khiển tự động đồng bộ nâng, hạ các cửa van cung giúp đảm bảo an toàn trong quá trình vận hành điều tiết hồ chứa. Tôi luôn học hỏi, nắm vững nội dung, kiến thức liên quan vận hành các phần mềm, điều khiển hệ thống tự động một cách hiệu quả an toàn hồ chứa, đập thủy điện.
Để đảm bảo an toàn đập Thủy điện Bản Chát, công ty nâng cấp, lắp đặt thêm các hệ thống phần mềm tự động khi đo quan trắc của đập. Trước đây, nhân viên vận hành phải thực hiện trực tiếp tại hiện trường đi đo tại các vị trí, sau đó về đánh giá kết quả rồi lập báo cáo. Phần mềm tự động đo quan trắc của đập có những ưu điểm hơn so với hệ thống cũ là cắt giảm nhân công cũng như đưa ra các giản đồ đánh giá từng thông số để người trực kịp thời xử lý.
Ông Nguyễn Xuân Quang - Phó Giám đốc Công ty Thủy điện Huội Quảng-Bản Chát cho biết: Công ty thường xuyên cử cán bộ đi bồi dưỡng, cập nhật các công nghệ mới, tham gia đào tạo các lớp nâng cao tay nghề. Áp dụng các công nghệ tiên tiến vào quản lý hồ, đập. Hằng năm, trước mùa mưa lũ, công ty tổ chức lớp tập huấn, buổi diễn tập phòng chống thiên tai để cán bộ, công nhân viên trong đơn vị ứng phó kịp thời khi có tình huống xảy ra. Phối hợp với các địa phương trên địa bàn huyện Than Uyên tuyên truyền với từng bản, trường học về tình hình mưa lũ, tiêu lệnh khi xả tràn. Đặc biệt, trước khi xả lũ có thông báo bằng văn bản hoặc gọi trực tiếp cho chính quyền địa phương để xả, tránh rủi ro đáng tiếc xảy ra.
Công ty xây dựng hệ thống cảnh báo khi nhà máy tổ chức phát điện, xả lũ với hệ thống còi cảnh báo trong phạm vi 10km. Ban Giám đốc chỉ đạo các phòng chuyên môn thực hiện nghiêm quản lý chất lượng an toàn đập thủy điện, quy trình vận hành hồ chứa. Đồng thời bám sát vào dự báo khí tượng thủy văn của Trung ương, từ đó tiên lượng lưu lượng nước về hồ chứa, có phương án ứng phó linh hoạt đảm bảo an toàn công trình, an toàn hạ du.
Việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến vào quản lý, vận hành hồ chứa, đập Thủy điện Bản Chát mà Công ty Thủy điện Huội Quảng - Bản Chát đang thực hiện đã và đang góp phần đảm bảo an toàn cho toàn bộ công trình, góp phần chống lũ, duy trì sản lượng điện lưới quốc gia.