Công nhân PC Quảng Trị sửa chữa đảm bảo điện mùa nắng nóng 2024. Ảnh: Lê Minh Thành.
Tuy nhiên, Bộ Công thương đã có chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), các tập đoàn, tổng công ty, đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch cung cấp điện, nhiên liệu (than, khí, dầu) chủ động, có dự phòng ứng phó với các tình huống cực đoan có thể xảy ra, tuyệt đối không để đứt gãy nguồn cung điện do nguyên nhân chủ quan.
Cam kết cung ứng đủ điện từ nay đến cuối năm
EVN cho biết, sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu 5 tháng đầu năm 2024 trên cả nước đạt khoảng 124,2 tỷ kW giờ, tăng 12,1% so cùng kỳ năm 2023. Cuối tháng 4, thời tiết nắng nóng gay gắt kéo dài 3 miền đã ở cả làm tiêu thụ điện toàn quốc tăng cao kỷ lục: công suất cực đại toàn quốc đạt tới 47.670 MW, tăng 13,2%, sản lượng ngày lớn nhất đạt 993 triệu kW giờ, cao hơn 6,87% so cùng kỳ năm 2023. EVN đã huy động tối đa nguồn điện than, khí, vượt kế hoạch điều chỉnh 3,52 tỷ kW giờ. Các nguồn thuỷ điện được huy động theo tình hình thuỷ văn nước về với mục tiêu giữ nước cao để bảo đảm cung ứng điện đến cuối mùa khô; đến cuối tháng 5, sản lượng điện tương ứng lượng nước tích trong các hồ gần 7,8 tỷ kW giờ, cao hơn gần 2,1 tỷ kW giờ so kế hoạch, trong đó các hồ thuỷ điện ở miền Bắc là 5,38 tỷ kW giờ, cao hơn kế hoạch 1,6 tỷ kW giờ. Các hồ thuỷ điện lớn ở miền Bắc như Sơn La, Lai Châu, Hoà Bình, Tuyên Quang vẫn duy trì mức nước gần với mực nước dâng bình thường.
EVN đang phối hợp tốt với Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV), Tổng Công ty Đông Bắc trong việc cung cấp than cho các nhà máy nhiệt điện; ưu tiên sử dụng tối đa than trong nước sản xuất theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. EVN cũng phối hợp chặt chẽ với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) và PVGas trong việc cung ứng khí thiên nhiên và khí hoá lỏng (LNG) cho phát điện. Hiện nay, PVGas đã cung cấp tàu khí hoá lỏng LNG thứ 3 để phat điện vì Nhà máy Nhiệt điện Phú Mỹ 3 chuyển sang vận hành bằng khí LNG từ ngày 11/4, các Nhà máy Nhiệt điện Phú Mỹ 2.1, Phú Mỹ 4 vận hành bằng khí LNG từ cuối tháng 4.
Chủ tịch Hội đồng thành viên TKV Ngô Hoàng Ngân cho biết, TKV đã ký với EVN thoả thuận cung ứng than cho phát điện theo đúng theo kế hoạch Bộ Công thương đã phê duyệt. Theo đó, từ đầu năm đến nay, TKV đã cấp khoảng 20 triệu tấn than, đạt 45% kế hoạch năm. TKV cam kết bảo đảm cung ứng đủ than cho các nhà máy điện; đồng thời kiến nghị EVN tăng tồn kho than lên. TKV cũng kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét cho phép điều chỉnh giá bán than, vì từ năm 2019 đến nay, Tập đoàn không được tăng giá than cho điện, trong khi chi phí sản xuất tăng, khó khăn trong đầu tư phát triển khai thác mỏ mới.
Về tình hình cung ứng điện trong các tháng còn lại của năm 2024, ngày 3/4, Bộ Công thương đã tổ chức họp rà soát với các đơn vị về kế hoạch cung ứng điện cao điểm mùa khô năm 2024. Trên cơ sở cập nhật của EVN, Bộ Công thương đã phê duyệt điều chỉnh Kế hoạch cung ứng điện cao điểm mùa khô, cũng như cả năm 2024 đảm bảo sát thực tế. Theo đó, cùng với việc chủ động trong chuẩn bị cung ứng nhiên liệu cho sản xuất điện, đặc biệt là nhiên liệu than đã được các đơn vị thực hiện tốt, hệ thống điện quốc gia về cơ bản sẽ đáp ứng đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội và nhu cầu của nhân dân trong hầu hết thời gian trong năm 2024. Bộ Công thương đánh giá, miền Trung và miền Nam đáp ứng được cân bằng công suất.
Tuy nhiên, trong bối cảnh nguồn khí trong nước suy giảm mạnh và để đảm bảo an toàn và ổn định hệ thống điện miền Nam, các nguồn linh hoạt như chuyển dầu, bổ sung khí LNG cho các nhà máy nhiệt điện chạy khí hoặc đảm bảo khả dụng dầu và khí LNG, các nhà máy nhiệt điện chạy dầu sẽ phải huy động để đáp ứng phụ tải đỉnh. Bộ cũng lưu ý miền Bắc tiềm ẩn rủi ro thiếu hụt công suất đỉnh, đặc biệt trong các tháng nắng nóng cao điểm (tháng 6 đến tháng 8) trong trường hợp các yếu tố bất lợi xếp chồng như lưu lượng nước về kém, sự cổ các nhà máy điện kéo dài…
Với các giải pháp nêu trên, Bộ Công thương cũng khẳng định việc cung cấp điện năm 2024 cơ bản được đảm bảo. Đối với các năm tiếp theo, trong thời gian tới, sau khi Đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch – Phố Nối được đi vào vận hành với đầy đủ các điều kiện kỹ thuật cần thiết, hệ thống điện miền Bắc sẽ được bổ sung tăng cường công suất/điện năng từ miền Trung và miền Nam. Tuy nhiên, với dự kiến tăng trưởng phụ tải (điện năng/công suất) đạt 10% mỗi năm, việc cung-cầu của khu vực miền Bắc nhiều thời điểm sẽ xuất hiện tình trạng mất cân đối trong trường hợp tình hình thủy văn bị ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, sự cố các tổ máy nhiệt điện than (đã vận hành nhiều năm). Do vậy, việc bổ sung sớm nguồn điện mới (đặc biệt là các nguồn điện chạy nền) cho miền Bắc là hết sức cần thiết.
Về cân đối sản lượng điện, Bộ Công thương nêu rõ, với định hướng sử dụng tiết kiệm nước các hồ thủy điện ngay từ cuối năm 2023 và quý I/2024, tổng lượng nước hiện có trong các hồ thủy điện tại thời điểm báo cáo quy đổi ra sản lượng điện là khoảng 11,3 tỷ kW giờ. Đây là nguồn dự phòng về điện năng cho thời gian cao điểm sắp tới. Về vấn đề nguồn nước, Thứ trưởng Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành cho biết, theo dự báo, từ giờ đến tháng 7, khả năng nóng là ít hơn năm trước; tuy nhiên vẫn phải tiếp tục theo dõi tình hình thuỷ văn đề điều tiết linh hoạt, tận dụng nguồn nước các hồ thuỷ điện để phát điện thêm. Do đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo Tổng cục Khí tượng thuỷ văn theo dõi chặt chẽ diễn biến thủy văn để phối hợp ứng phó kịp thời.
Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh, tháng 5 năm nay, thời tiết mát mẻ hơn so năm trước; theo dự báo chuyên ngành, tháng 6 không tới có nhiều ngày nắng nóng gay gắt, vì vậy có thể cân nhắc sử dụng nguồn nước thuỷ điện hợp lý; hiện nay mực nước các hồ thuỷ điện Hoà Bình, Sơn La đều cao hơn mực nước trước thời điểm lũ, do đó cần điều hành linh hoạt, nhưng nếu giữ nhiều nước trong các hồ mà không huy động phát điện thì gây thể lãng phí.
Chủ tịch Hội đồng thành viên EVN Đặng Hoàng An cho biết, theo dự báo, nắng nóng trở lại vào tháng 6, trong khi tăng trưởng điện tương đối cao. Cơ bản về nguồn không có lo lắng, dự phòng nguồn tương đối cao, chỉ có cảnh giác về công suất, về cuối năm, nếu bảo đảm cung ứng tốt tháng 6 và 7 thì cuối năm sẽ thuận lợi hơn. Theo EVN nhận định thì nắng nóng không kéo dài. Vì vậy, quy trình vận hành liên hồ cần phải thực hiện linh hoạt vì tình hình thuỷ văn khó dự báo.
Lãnh đạo EVN khẳng định, qua tính toán cập nhật cân đối khả năng cung ứng điện các tháng cuối năm 2024 trên cơ sở cập nhật dự báo nhu cầu điện, khả dụng các nguồn điện và công tác chuẩn bị nhiên liệu cho phát điện, hệ thống điện cơ bản đáp ứng việc cung ứng điện trong các tháng còn lại của năm 2024.
Phối hợp chặt chẽ, vận hành linh hoạt
Mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ đạo dứt khoát không được để thiếu điện trong bất cứ tình huống nào. Theo đó, Bộ Công thương chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan và EVN cần phải đa dạng hóa các nguồn điện, kể cả nghiên cứu, xem xét nhập khẩu nếu cần, đồng thời tận dụng tối đa nguồn điện trong nước; điều phối hiệu quả các nguồn bao gồm nhiệt điện than, thủy điện, điện mặt trời, điện gió, điện sinh khối… các nhà máy điện phải tính toán thời điểm bảo trì, bảo dưỡng phù hợp và tuyệt đối không để các nhà máy điện than, các nguồn điện khác xảy ra sự cố do nguyên nhân không phải bất khả kháng.
Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Bộ Tài nguyên và Môi trường căn cứ thẩm quyền chỉ đạo EVN, Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia và các đơn vị có liên quan theo dõi chặt chẽ, dự báo sát tình hình thời tiết, thủy văn, tình hình lũ sớm để chủ động điều hành linh hoạt, hài hòa giữa hai mục tiêu, vừa tích giữ để có dự phòng nước để bảo đảm phát điện tối đa công suất trong thời gian cao điểm (từ tháng 6 đến hết tháng 7), vừa sử dụng nước vào thời điểm phù hợp phát điện để không lãng phí tài nguyên nước, đồng thời có phòng đón lũ; tuyệt đối không điều hành “giật cục”, cực đoan, nguyên tắc gây lãng phí tài nguyên nước không đảm bảo yêu cầu cung ứng điện.
Thủ tướng cũng yêu cầu TKV, Tổng Công ty Đông Bắc đẩy mạnh khai thác than tối đa nhằm đáp ứng đủ nhiên liệu và có dự phòng cho các nhà máy nhiệt điện than, hạn chế tối đa việc nhập khẩu than. Đồng thời, đề nghị các nhà máy nhiệt điện than mua tối đa than sản xuất trong nước để tăng cường sản xuất trong nước, tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người dân, doanh nghiệp; đồng thời đẩy mạnh ngăn chặn, đẩy lùi việc khai thác than lậu, buôn lậu than và góp phần không để chảy máu ngoại tệ trong thời điểm này.
Về nguồn cung khí, dầu, PVN chỉ đạo triển khai tốt nhất kế hoạch sản xuất, bảo đảm cung ứng đủ khí, dầu theo đúng kế hoạch, ưu tiên phân bổ khí thiên nhiên cho phát điện trong các tháng cao điểm. Bộ Công thương chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp chỉ đạo EVN khẩn trương hoàn thành dự án Đường dây 500 kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối đưa vào sử dụng trước ngày 30/6/2024; phấn đấu hoàn thành các dự án truyền tải phục vụ nhập khẩu điện từ Lào trong tháng 5/2024 như Trạm cắt Đắk Oóc, Đường dây 220 kV Nậm Sum – Nông Cống, Đường dây 500 kV Monsoon – Thạnh Mỹ… để kịp thời bảo đảm cung ứng điện cho miền Bắc; nghiên cứu cơ chế, chính sách huy động nguồn lực xã hội, khuyến khích đầu tư vào hệ thống truyền tải điện với tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp; chỉ đạo các đơn vị truyền tải, phân phối điện cần rà soát hệ thống, kịp thời sửa chữa, khắc phục để bảo đảm vận hành an toàn, tin cậy; phân phối điện phù hợp, hiệu quả giữa các vùng miền; chuẩn bị vật tư, thiết bị dự phòng để kịp thời khắc phục nhanh nhất sự cố nếu có.
Thực hiện nghiêm túc, tích cực hơn Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 8/6/2023 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường tiết kiệm điện; EVN khẩn trương phối hợp với các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tại miền Bắc làm tốt công tác truyền thông về sử dụng tiết kiện điện, hiệu quả.