Tấm pin năng lượng mặt trời cần thường xuyên lau chùi để tăng khả năng hấp thu ánh nắng mặt trời.
Bên cạnh đó, khi lượng điện sản xuất sử dụng không hết có thể bán lại cho ngành điện thông qua công tơ 2 chiều.
Tuy biết được hiệu quả trước mắt là hệ thống điện NLMT mái nhà sẽ giảm được tiền điện, bảo vệ môi trường, không tốn diện tích đất, chống nóng cho mái nhà,… nhưng vẫn còn nhiều người băn khoăn giá thành cao, có nên lắp hay không, lắp bao nhiêu là phù hợp với mình? Đó vẫn là câu hỏi của nhiều người quan tâm đến hệ thống điện NLMT mái nhà.
Tiết kiệm điện, bảo vệ môi trường
Dạo quanh TP Vĩnh Long, chúng tôi bắt gặp ít nhất có 4 công ty hoặc văn phòng đại diện công ty đang hoạt động cung ứng hệ thống điện NLMT mái nhà. Hầu hết các công ty đều có chính sách lắp hệ thống điện NLMT mái nhà với giá từ 20- 22 triệu/1kWp, bảo hành vật lý 12 năm, bảo hành hiệu suất đến 25 năm và được miễn phí tư vấn, lắp đặt, vận hành cũng như liên hệ với công ty điện lực lắp đặt công tơ 2 chiều.
Được các công ty lắp đặt hệ thống điện NLMT mái nhà giới thiệu, chúng tôi đến nhà anh Trương Hữu Nghi (đường Trần Phú, Phường 4- TP Vĩnh Long).
Khi biết chúng tôi tìm hiểu về hiệu quả sử dụng hệ thống điện NLMT mái nhà, anh Nghi hồ hởi cho biết: “Gia đình tui đã lắp hệ thống điện NLMT mái nhà 10kWp trị giá 220 triệu đồng cách đây 3 tháng, hiệu quả thấy rõ là hóa đơn tiền điện trước khi gắn là 6 triệu đồng/tháng giờ chỉ còn khoảng 4 triệu đồng/tháng, không chỉ thế mà tui còn bán cho điện lực được 500kWh điện. Tui thấy nó vừa tiết kiệm tiền vừa bảo vệ môi trường vì mình chỉ sử dụng ánh nắng mặt trời thôi”.
Đang thuê công ty lắp đặt hệ thống điện NLMT mái nhà trên mái nhà, chủ vựa trái cây Quỳnh là cô Phạm Thị Quỳnh (đường 1 Tháng 5, Phường 1- TP Vĩnh Long) đang xem công nhân lắp đặt cho biết:
“Tui tính toán kỹ lắm rồi, tuy giá thành khá cao nhưng khi lắp hệ thống 10kWp đưa vận hành sau khoảng 6 năm sẽ hoàn vốn còn 19 năm là lời (do công ty lắp đặt bảo hành hiệu suất điện đến 25 năm). Còn về giá điện sẽ giảm xuống theo bậc thang giá điện do nhà tui sử dụng hơn 1.200kWh điện/tháng. Nhiều nhà sát bên cô cũng chờ xem hiệu quả từ hệ thống nhà cô và sẽ quyết định lắp đặt”.
Còn anh Nguyễn Thành Giàu (đường Nguyễn Văn Lâu, Phường 8- TP Vĩnh Long) chỉ dừng ở mức lắp 1,2kWp thử nghiệm, anh cho biết: “Nghe nhiều người nói lắp hệ thống điện NLMT mái nhà tiết kiệm được tiền điện nên lắp thử nghiệm xem sau. Qua 2 tháng, tui thấy hóa đơn tiền điện giảm xuống vừa bán cho điện lực 70-80kWh/tháng nên đang muốn nâng lên 2kWp”.
Còn trường hợp của anh Nguyễn Hữu Thoại (đường Phan Văn Đáng, Phường 8- TP Vĩnh Long) cũng chỉ dừng ở mức độ tham khảo xem có nên lắp hay không. Anh cho biết: “Hiệu quả là có đó nhưng tui thấy đầu tư quá lớn tới gần 22 triệu cho 1kWp. Tui thấy nhà mình chỉ sử dụng khoảng 300kWh mà đầu tư từ 2- 3kWp thì chi phí quá cao mà hoàn vốn quá lâu nên tui đang cân nhắc có nên lắp hay không?”
Ai nên lắp, ai không nên lắp
Giải thích về nguyên lý hoạt động hệ thống điện NLMT mái nhà, ông Lê Minh Tân (giảng viên Trường ĐH Xây dựng Miền Tây) cho biết: Khi hệ thống điện NLMT mái nhà nhận bức xạ mặt trời sẽ chuyển hóa thành nguồn điện một chiều (DC).
Nguồn điện này được tối ưu hóa hiệu suất chuyển đổi DC/AC cùng pha cùng tần số với điện lưới thông qua bộ chuyển đổi điện nối lưới (Inverter). Bộ chuyển đổi này bảo đảm nguồn năng lượng được tạo ra từ hệ pin mặt trời sẽ được chuyển đổi ở chế độ tốt nhất nhằm tối ưu hóa nguồn năng lượng từ hệ pin mặt trời và cung cấp điện năng cho tải.
Vào ban đêm, khi không có năng lượng mặt trời, các thiết bị điện trong nhà sử dụng điện lưới. Sáng sớm hoặc chiều tối, năng lượng mặt trời yếu, các thiết bị điện sử dụng một phần điện mặt trời và một phần điện lưới.
Khi mức năng lượng mặt trời đạt đỉnh, hệ thống sẽ phát công suất tối đa, nếu các thiết bị điện sử dụng không hết, phần điện dư phát lên lưới điện và được ghi nhận bằng công-tơ đo đếm 2 chiều để bán cho ngành điện”.
Về chính sách khuyến khích lắp hệ thống điện NLMT mái nhà, ông Nguyễn Long Ẩn- Phó Giám đốc Công ty Điện lực tỉnh- cho biết: “Chúng tôi đã triển khai các quy định về khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà Theo Quyết định số 11/2017/QĐ-TTg ngày 11/4/2017; Thông tư số 16/2017/TT-BCT ngày 12/9/2017;
Quyết định 02/2019/QĐ-TTg ngày 8/1/2019; Thông tư 05/2019/TT-BCT ngày 11/3/2019 có hiệu lực kể từ ngày 25/4/2019, đối với các dự án điện mặt trời trên mái nhà, ngành điện sẽ kiểm tra hòa lưới, lắp điện kế 2 chiều và ký hợp đồng mua bán điện mặt trời để thanh toán phần điện dư phát ngược lên lưới.
Việc sử dụng NLMT sẽ giúp giảm bớt sản lượng mua từ lưới điện, tùy theo mức độ sử dụng, lượng điện thừa sẽ phát ra lưới và chúng tôi sẽ mua lại với giá được quy định hiện hành là 2.134 đồng/kWh (nếu ký hợp đồng mua điện trước 30/6/2019). Nhà nước khuyến khích phát triển đầu tư và sử dụng thông qua giá mua điện thừa, miễn phí tư vấn và lắp đặt công tơ 2 chiều”.
Theo anh Nguyễn Lê Trung- đại diện Văn phòng Công ty TNHH NMT Up (đường Nguyễn Văn Lâu, Phường 8- TP Vĩnh Long) tư vấn:
“Để lắp đặt hệ thống điện NLMT mái nhà dành cho hộ gia đình đòi hỏi phải cần nhiều yếu tố như kinh phí, diện tích mặt mái nhà, bóng râm, khả năng đấu nối vào lưới điện. Như một hộ gia đình lắp hệ thống điện NLMT mái nhà 3kWp thì cần kinh phí khoảng 60 triệu, lắp khoảng 9 tấm pin với diện tích mặt mái cần khoảng 24m2 và sẽ sản sinh 450kWh điện trong điều kiện nắng đẹp.
Nếu làm theo bài toán kinh tế 450kWh x 2.134 đồng (giá mua điện) x 12 tháng x 5,5 năm= 63.379.800đ. Như vậy nếu đầu tư hệ thống này chỉ cần 5,5 năm là có thể hoàn vốn, thời gian bảo hành còn lại là 19,5 năm hộ gia đình sử dụng miễn phí”.
“Chính vì thế hộ gia đình sử dụng điện nhiều hay ít mà lắp hệ thống điện NLMT mái nhà tương ứng, tuy nhiên hộ gia đình sử dụng điện từ 500kWh/tháng trở lên khi lắp hệ thống này sẽ có lợi vì nó giảm tiền điện kinh doanh giờ cao điểm, giá tiền điện bậc thang. Ngoài ra nếu hộ gia đình sử dụng không hết điện sẽ bán lại cho Điện lực tỉnh và thời gian hoàn vốn sẽ nhanh”- anh Trung cho biết thêm.
Để đảm bảo an toàn trong việc sử dụng điện từ hệ thống điện NLMT mái nhà, Công ty Điện lực tỉnh cũng có khuyến nghị đến các khách hàng nên lưu ý đến chất lượng và xuất xứ của tấm pin năng lượng mặt trời, góc nghiêng của hệ thống tấm pin, cam kết về bảo hành, chính sách bảo hành và bảo trì, công nghệ quản lý, cảnh báo lỗi và giá lắp đặt của nhà cung cấp.
Có thể nói việc lắp đặt, sử dụng hệ thống điện NLMT mái nhà là mang lại lợi ích kinh tế cho người dân- nhất là trong bối cảnh giá điện mới được điều chỉnh tăng lên cũng như bảo vệ môi trường đang được Nhà nước khuyến khích. Tuy nhiên, việc lắp đặt cần được tính toán kỹ về kinh tế, điều kiện lắp đặt và nhu cầu sử dụng điện để mang lại hiệu quả cao nhất.
Đến thời điểm hiện tại, theo Công ty Điện lực Vĩnh Long đã có 86 khách hàng là hộ gia đình/cơ quan/công ty có lắp đặt hệ thống điện NLMT mái nhà với tổng công suất trên 2.100kWp, tổng sản lượng điện là 76.129kWh.