Điều tiết nước giải quyết tốt cho mùa cạn của các Thủy điện
Thứ hai, 7/3/2016 | 10:43 GMT+7
Theo nhận định xu thế thời tiết, thủy văn mùa Đông Xuân năm 2015-2016 của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, hiện tượng El Nino tiếp tục ảnh hưởng đến nước ta, khả năng đạt cường độ của El Nino mạnh và sẽ kéo dài nhất trong vòng 60 năm qua. Dự báo trong khoảng thời gian từ tháng 10/2015 - 4/2016, lượng mưa so với trung bình nhiều năm cùng kỳ ở khu vực Trung Bộ thiếu hụt tới 30-50%, khu vực Tây Nguyên, Nam Bộ và Bình Thuận lượng mưa ở mức thấp hơn 20-40% và mùa mưa kết thúc sớm hơn so với trung bình nhiều năm. Hiện tượng này ảnh hưởng nhiều đến nguồn nước của các hồ thủy điện.
Theo báo cáo của Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, hiện nay trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn có 6 hồ thủy điện (tổng công suất lắp đặt là 870 MW) với tổng dung tích hữu ích là 1,18 tỷ m3, trong đó có 4 hồ chứa có khả năng điều tiết đáp ứng nhu cầu nước hạ du là A Vương, Đăk Mi 4, Sông Tranh, Sông Bung 4. Trong năm 2015, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino nên diễn biến thủy văn của các hồ thủy điện trên cả nước gặp nhiều khó khăn, đặc biệt, là lượng nước về các hồ chứa trên địa bàn từ Thanh Hóa trở vào thiếu hụt từ 40-60% so với trung bình nhiều năm, nhiều hồ trong suốt mùa mưa lũ không xuất hiện lũ như Ialy, Pleikrong, A Vương, Sông Bung 4.
Tính đến ngày 01/01/2016, nhiều hồ không thể tích lên mực nước dâng bình thường cũng như mức nước tối thiểu đầu mùa cạn theo quy định của Quy trình điều tiết liên hồ chứa, với tổng sản lượng thủy điện thiếu hụt so với mực nước dâng bình thường đến 3,2 tỷ kWh.
Cụ thể, tính đến thời điểm 01/3/2016, mực nước ở hồ A vương ở mức 370,21 m, thấp hơn 3,99 m so với mực nước tối thiểu quy định của Quy trình. Trong khi đó, tại thủy điện Sông Tranh 2 là một trong số ít hồ chứa tích đủ nước đến mực nước dâng bình thường nhưng vẫn phải xả cầm chừng để giữ nước cho mùa khô. Các nhà máy thủy điện lớn như A Vương, Sông Bung 4, Sông Tranh 2… ngoài việc các tổ máy hoạt động để đảm bảo sản lượng điện theo hợp đồng với các đối tác còn phải đảm bảo phân bổ nguồn nước hợp lý cho phía hạ du.
Ông Phạm Phong- Tổng Giám đốc Công ty Sông Ba cho biết, để đối phó với tình hình hạn hán, Công ty Sông Ba đã lên phương án chống hạn từ tháng 10 để nghiên cứu, dự báo nước về cho năm sau, nhờ vậy, việc đối phó với tình hình khô hạn được chủ động. Dự báo, vụ mùa năm nay tại Phú Yên sẽ ít bị ảnh hưởng như các địa phương khác.
Ông Lê Đình Bản- Phó Tổng Giám đốc Công ty Thủy điện A Vương cho biết, trong mùa lũ năm 2015, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino nên lưu lượng nước về hồ rất thấp; đặc biệt là lưu lượng nước về hồ trong các tháng mùa mưa (tháng 10-12) chỉ đạt 36,57 m3/s và chỉ bằng với 66,47% so với lưu lượng nước về trung bình cùng kỳ của nhiều năm. Để đảm bảo tích nước đến cuối mùa lũ và đầu mùa cạn năm 2016, Trung tâm Điều độ HTĐ Quốc gia đã tạm thời tách Nhà máy thủy điện A Vương ra khỏi thị trường phát điện cạnh tranh từ lúc 0h ngày 08/12/2015 cho đến nay. Vào đầu mùa cạn, lúc 0h ngày 16/12/2015 mực nước hồ chứa thủy điện A Vương chỉ đạt 357m (mực nước dâng bình thường là 380m). Thời gian qua, do mực nước hồ chứa thủy điện A Vương ở mức thấp và không đảm bảo mực nước quy định tại Phụ lục III – Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn ban hành kèm theo Quyết định số 1537/QĐ-TTg ngày 07/9/2015 của Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là QT 1537) nên Nhà máy thủy điện A Vương không phát điện, chủ yếu tập trung tích nước hồ chứa theo sự điều hành của UBND tỉnh Quảng Nam.
Tính đến 0h ngày 01/3/2016, hồ chứa chỉ tích được 182,8 triệu m3 dung tích hữu ích (đạt 68,6% so với dung tích hữu ích của cả hồ chứa) và còn thiếu 83,68 triệu m3 so với mực nước dâng bình thường. Do mực nước hồ không thể đạt giá trị quy định đối với ngày 01 tháng 3 theo Phụ lục III của QT 1537 và căn cứ vào khoản 2, điều 19 của QT 1537, ngày 29/02/2016 Công ty đã có văn bản số 183/TĐAV-P4 đề nghị UBND tỉnh Quảng Nam ra quyết định về việc vận hành hồ chứa thủy điện A Vương trong thời gian tiếp theo. Trong quá trình vận hành, Công ty luôn tổ chức quan trắc, gửi số liệu và bản tin dự báo đúng quy định theo QT 1537. Trong thời gian tới, nếu lưu lượng nước về hồ vẫn ở mức thấp như hiện nay thì dự kiến đến giữa tháng 3/2016 mực nước hồ thủy điện A Vương mới đạt giá trị theo quy định tại Phụ lục III của QT 1537. Vào thời gian đó, kiến nghị các cơ quan liên quan cho phép Nhà máy thủy điện A Vương trực tiếp tham gia vận hành trên thị trường điện và xả nước về hạ du theo QT 1537.
Sáng ngày 03/3/2016, đoàn công tác của Bộ Tài nguyên - Môi trường, Bộ Công Thương có buổi làm việc với các nhà máy thủy điện và lãnh đạo 2 địa phương Quảng Nam, Đà Nẵng để bàn phương án đảm bảo cung cấp nước cho hạ du trong mùa khô 2016 kết hợp với việc vận hành các hồ thủy điện hiệu quả. Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Công thương Hoàng Quốc Vượng cũng đề nghị các nhà máy thủy điện, các chủ hồ chứa tập trung thực hiện đúng theo chỉ đạo. Trong công tác vận hành, các nhà máy thủy điện cần có sự phối hợp chặt chẽ, phải có quy trình cụ thể trong các mùa lũ và mùa khô, tránh tình trạng chồng chéo, không để lãng phí nguồn nước. Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn hai địa phương Đà Nẵng và Quảng Nam thường xuyên theo dõi diễn biến thời tiết để có cách điều phối, báo cáo kịp thời. Từ đó, Chủ tịch các địa phương mới có chỉ đạo đúng với thực trạng trong mùa khô. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chủ hồ chứa; Ngoài ra, việc lắp đặt camera cho các nhà máy thủy điện phải được tiến hành ngay lập tức trong tháng 3 này vì đã được quy định theo Quy trình, nếu không các nhà máy phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về vấn đề này.