Nhiều hồ thủy điện miền Trung, Tây Nguyên đang thiếu nước trầm trọng.
Theo Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (A0), hiện nay, hầu hết các lưu vực có hồ thủy điện trên cả nước đã chuyển sang giai đoạn vận hành mùa khô. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tính riêng trong giai đoạn mùa lũ năm 2019, tổng lượng nước về các hồ chứa chỉ đạt 69% so với giá trị trung bình nhiều năm (TBNN), thậm chí nhiều hồ còn thấp hơn 50% TBNN.
Cùng với sự thiếu hụt nguồn nước trong mùa lũ thì tần suất nước về của các hồ chứa trong giai đoạn hiện nay vẫn tiếp tục kém, nhiều hồ tiếp tục có lưu lượng về thấp hơn TBNN, thậm chí còn đạt mức kỉ lục như các hồ trên lưu vực sông Hồng, sông Cả, hay hồ A Vương, hồ Đại Ninh.
Tính đến ngày 16/12/2019, tổng lượng nước tích được trong các hồ thủy điện trên cả nước chỉ đạt 24,3 tỷ m3, thiếu hụt khoảng 11,3 tỷ m3 so với mực nước dâng bình thường (MNDBT). Lượng nước tích được quy ra điện là 10,49 tỷ kWh, thiếu hụt 4,82 tỷ kWh so với sản lượng điện đạt được nếu ở MNDBT.
Trong đó, các hồ miền Bắc hụt 3,17 tỷ kWh, miền Trung hụt 1,2 tỷ kWh, miền Nam hụt 0,45 tỷ kWh).
Mặc dù EVN đã chủ động huy động cao các nguồn điện than, khí ngay trong mùa lũ, khai thác cao nguồn điện chạy dầu từ đầu tháng 10/2019 để tích nước các hồ thủy điện, tuy nhiên cùng với việc lượng nước về thấp thì nhiều hồ chứa vẫn phải vận hành theo các quy định cấp nước hạ du. Điều đó khiến việc tích nước của một số hồ thủy điện lên mực nước dâng bình thường gần như không thể đạt được.
Như vậy có thể thấy bước sang năm 2020, tình hình vận hành thủy văn trên cả nước gặp khá nhiều khó khăn, đặc biệt là khu vực miền Bắc. Bên cạnh đó, một số hồ khu vực miền Trung và Tây Nguyên cũng cần phải tiếp tục tích nước và điều chỉnh chế độ vận hành cho phù hợp, đảm bảo vận hành tối ưu nguồn nước cho hết mùa khô 2020.
Trên cơ sở kịch bản thủy văn như hiện tại, EVN/A0 đã thực hiện tính toán và báo cáo Bộ Công Thương kế hoạch vận hành hệ thống điện năm 2020, trong đó. Với phương án phụ tải và kịch bản thủy văn tốt (tần suất 65%), dự kiến sản lượng thủy điện huy động 27 tỷ kWh/mùa khô và 72,9 tỷ kWh/cả năm. Cùng với đó là các nhà máy nhiệt điện khai thác cao, thêm vào đó EVN sẽ phải khai thêm 4,8 tỷ kWh nhiệt điện chạy dầu trong mùa khô và 7 tỷ cả năm. Trong trường hợp tình hình thủy văn kém hơn, phụ tải tăng cao hơn dự kiến, các tổ máy nhiệt điện không đảm bảo khả dụng, khả năng hệ thống điện sẽ phải tăng huy động thêm các nguồn điện đắt tiền khác. Từ kết quả tính toán trên có thể thấy nhiệm vụ đảm bảo an ninh cung cấp điện cho năm 2020 là vô cùng căng thẳng và khó khăn.
Ông Nguyễn Quốc Chính, Phó Trưởng ban Kỹ thuật – Sản xuất EVN cho biết thêm, mặc dù các hồ thủy điện đang thiếu nước trầm trọng nhưng EVN sẽ tiếp tục phối hợp cùng các địa phương để xả nước các hồ thủy điện phục vụ đổ ải vụ Đông Xuân 2019 - 2020.
Để đảm bảo hài hòa các mục tiêu sử dụng nguồn nước, EVN kiến nghị các chủ hồ, các đơn vị phát điện phối hợp với địa phương để điều chỉnh lưu lượng xả phù hợp với nhu cầu thực tế và tình hình thủy văn hiện tại. Kiến nghị Tổng cục Thủy lợi/Bộ Tài nguyên và Môi trường sớm ra văn bản điều chỉnh lưu lượng nước chạy máy cho các hồ thủy điện trên cơ sở đề xuất của các đơn vị và địa phương, đặc biệt là các hồ có mực nước thấp hơn quy định.
EVN cũng đề nghị UBND các tỉnh/thành phố chỉ đạo Sở NN&PTNN, công ty khai thác các công trình thủy nông cùng các đơn vị liên quan có kế hoạch sử dụng nước tiết kiệm hơn nữa, tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng coi đây thực sự là năm khó khăn về nguồn nước để có kế hoạch lấy nước và sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả.