Giữa những ngày tháng 8, chúng tôi lại có dịp lên Nà Hang. Dải lụa sông Gâm xanh biếc uốn lượn quanh các sườn núi, dịu dàng như thiếu nữ miền sơn cước. Vẻ đẹp ấy đã được tô điểm, hoàn hảo hơn bởi sự có mặt của Nhà máy Thủy điện Tuyên Quang - công trình đã trở thành niềm tự hào không chỉ đối với người dân Nà Hang, mà còn với nhân dân các dân tộc trong tỉnh.
Quang cảnh Nhà máy Thủy điện Tuyên Quang về đêm.
Đón chúng tôi từ cổng vào nhà máy, anh Bùi Ngọc Sơn, Phó Quản đốc phân xưởng Vận hành Nhà máy Thủy điện Tuyên Quang tươi cười: “Nếu anh em lên sớm hơn chút nữa, sẽ được thưởng ngoặn cảnh hùng vĩ của những cột nước xả lũ của nhà máy”. Men theo con đường nội bộ vào khu vận hành nhà máy mới thấy hết sự nguy nga của công trình. Anh Sơn chỉ tay lên phía trên đỉnh đập: “Nơi đó có độ cao gần 100 m, được đổ bởi gần 1 triệu m3 bê tông. Ngoài nhiệm vụ phát điện, đảm bảo sự phát triển kinh tế của đất nước, một nhiệm vụ khác cũng hết sức quan trọng của nhà máy là cấp nước sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản ở hạ du”. Hồ thủy điện Tuyên Quang có tổng diện tích hơn 8.000 ha, dung tích trên 2 tỷ m3 nước. Hiện nay, sự thiếu hụt về nguồn nước do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và quá trình vận hành của các hồ chứa thủy điện phía Trung Quốc, việc tăng cường xả nước từ các hồ chứa thủy điện đã giúp bà con nông dân yên tâm sản xuất nông nghiệp. Qua 3 đợt xả lũ và xả nước tăng cường phục vụ đổ ải, gieo cấy vụ mùa năm 2013, thủy điện đã xả trên 1,2 tỷ m3 nước, lưu lượng xả bình quân trên 920 m3/giây.
Khu vực vận hành nhà máy nằm lọt thỏm giữa những khối bê tông đồ sộ, được chia làm 3 bộ phận chính là Phòng Điều khiển trung tâm, Trạm phân phối và Gian máy. Tổng số cán bộ, công nhân Nhà máy hiện có 85 người. Tuy vậy mỗi ca chỉ có 7 công nhân kỹ thuật làm nhiệm vụ vận hành, điều khiển cả cỗ máy khổng lồ này. Phòng Điều khiển trung tâm nằm ở khu vực giữa nhà máy, điều khiển và theo dõi mọi hoạt động của nhà máy. Xung quanh phòng được trang bị các thiết bị quan sát, kiểm tra và hoàn toàn điều khiển tự động trên hệ thống máy tính.
Ca trưởng Dương Đức Thuận, mắt không rời màn hình vi tính cho biết, từ ngày 15 - 5 cho đến hết tháng 8 này, 3 tổ máy phát điện của nhà máy sẽ luôn hoạt động hết công suất, đạt 342 MW. Kế hoạch của Tập đoàn Điện lực Việt Nam năm 2013 giao cho Công ty Thủy điện Tuyên Quang thực hiện 1,29 tỷ kWh. Tính đến thời điểm giữa tháng 8, sản lượng điện của nhà máy đã đạt hơn 853 triệu kWh, bằng 76% kế hoạch năm.
Dẫn chúng tôi tham quan bộ phận Gian máy, Phó Quản đốc phân xưởng Vận hành Nhà máy Thủy điện Tuyên Quang - Bùi Ngọc Sơn tiếp tục câu chuyện: Với kết quả đạt được hàng năm, trong đó có năm 2013 này, tổng các khoản ngân sách do Công ty Thủy điện Tuyên Quang đóng cho Nhà nước đạt 140 tỷ đồng. Trong công tác quản lý vận hành nhà máy, năm 2012 vừa qua, Công ty Thủy điện Tuyên Quang đã mạnh dạn áp dụng và đưa vào hoạt động hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001: 2008. Với hệ thống này, Công ty đã hình thành một phong cách làm việc chuyên nghiệp, mang lại hiệu quả cao. Ngoài việc tập trung vào quá trình quản lý sản xuất, sáng kiến cải tiến kỹ thuật, tối ưu hóa dây truyền công nghệ, Công ty còn quan tâm, mở rộng các hoạt động sản xuất kinh doanh bên ngoài để tận dụng và phát huy tối đa các nguồn lực, nhằm tăng thu nhập cho cán bộ, công nhân, qua đó tạo vị thế mới, hình ảnh mới cho Công ty.
Đời sống tinh thần của cán bộ, công nhân viên Công ty luôn được quan tâm thường xuyên bằng việc tổ chức các chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ và thể thao. Công ty cũng thường xuyên phối hợp với các tổ chức, đoàn thể địa phương tổ chức các hoạt động xã hội, nhằm thắt chặt mối quan hệ với địa phương. Đặc biệt, trong đội ngũ công nhân vận hành và một số vị trí làm việc khác tại nhà máy, Công ty đã sử dụng tới 50% nhân lực của địa phương.
Đêm ở khu vực Nhà máy Thủy điện Tuyên Quang càng lung linh huyền ảo. Những cột đèn cao áp giăng trên bầu trời Nà Hang xanh ngắt, in bóng lấp lánh xuống dòng sông Gâm. Đi bên sông, nghe tiếng rì rầm của sóng như được thưởng thức tiếp câu chuyện huyền thoại trên đất Nà Hang.