Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải làm việc tại thủy điện Lai Châu. Ảnh: Vũ Lam
Hỗ trợ sản xuất cho hộ dân tái định cư
Ông Vũ Đức Thìn, Uỷ viên Thường trực Ban CĐNN cho biết sau khi nghiệm thu hoàn thành đưa vào sử dụng đáp ứng tiến độ Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, hiện nay Dự án thuỷ điện Sơn La đã cơ bản hoàn thành việc xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu tại các khu, điểm tái định cư (TĐC). Các tỉnh Sơn La và Lai Châu đã cơ bản hoàn thành công tác thu hồi, giao đất sản xuất nông nghiệp cho các hộ dân TĐC. Các tỉnh Sơn La, Điện Biên và Lai Châu đang tập trung đẩy nhanh công tác nghiệm thu bàn giao đưa vào sử dụng và quyết toán các dự án thành phần đã hoàn thành; tích cực thực hiện hỗ trợ sản xuất và hướng dẫn phát triển sản xuất cho các hộ dân tại các khu, điểm TĐC. Bên cạnh đó, tổ chức các lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật về trồng trọt, chăn nuôi và thuỷ sản cho các hộ dân tự tổ chức sản xuất tại các khu, điểm TĐC để sớm ổn định đời sống, tổ chức sản xuất lại cho các hộ dân TĐC.
Tuy nhiên, đánh giá của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát, Phó Ban chỉ đạo cũng cho thấy một số khu điểm TĐC chưa có quy chế quản lý và sử dụng công trình hoàn thành đưa vào sử dụng, làm ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng của các công trình. Công tác khuyến nông, khuyến lâm và chuyển giao kỹ thuật cho các hộ dân TĐC sản xuất nông nghiệp chưa được triển khai sâu rộng. Việc triển khai phương án sản xuất cho các hộ TĐC nông nghiệp tuy đã được các tỉnh quan tâm nhưng tiến độ còn chậm. Đặc biệt, các hộ dân tại các khu, điểm TĐC đô thị và vùng ven hồ còn gặp khó khăn trong việc phát triển sản xuất và ổn định đời sống nhân dân do các tỉnh chậm triển khai phương án sản xuất, chuyển đổi chuyển đổi ngành nghề đến các hộ dân.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cho rằng vấn đề cốt lõi là các địa phương phải chú trọng đến việc hỗ trợ đất sản xuất cho các hộ dân. Thay đổi tập quán canh tác thực sự là cuộc cách mạng với những người dân TĐC, nếu không theo dõi sát sao thì không làm được. Đồng thời giao rừng cho từng hộ ngay để tạo ra tài sản cho dân. Cải tạo đồng ruộng là phù hợp với cơ cấu cây trồng chứ không nhất thiết là phải xẻ núi ra để trồng lúa nước, có thể trồng ngô, Bộ trưởng dẫn chứng.
Theo Ban CĐNN, từ nay đến cuối năm, dự án thủy điện Sơn La tập trung hoàn thành việc thu hồi, giao diện tích đất sản xuất nông lâm nghiệp còn lại, đồng thời tính toán bù chênh giá trị sử dụng đất, chi trả bồi thường hỗ trợ và hoàn thành toàn bộ hồ sơ thu hồi đất, giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho các hộ TĐC. Bên cạnh đó, đẩy nhanh tiến độ quyết toán các công việc, dự án thành phần, phấn đấu hoàn thành quyết toán Dự án di dân TĐC vào năm 2015.
Đối với Dự án thủy điện Lai Châu, phấn đấu hoàn thành di chuyển 800 hộ dân đến nơi TĐC các khu Mường Tè, Can Hồ và Nậm Khao trong năm 2013.
Trên công trường Thủy điện Lai Châu tháng 8/2013. Ảnh: Vũ Lam
Bám sát tiến độ
Đối với Dự án thủy điện Lai Châu, ông Vũ Đức Thìn nhận định: công tác thi công công trình chính đang bám sát mục tiêu tiến độ. Công tác đấu thầu, cung cấp thiết bị công nghệ, cung cấp thiết kế bản vẽ thi công và giải ngân cơ bản đáp ứng yêu cầu. Dự án cũng đã hoàn thành đấu thầu và triển khai thi công 5 gói thầu còn lại của Dự án đường giao thông tránh ngập tỉnh lộ 127 đoạn Nậm Nhùn - Mường Tè - Pắc Ma. Đồng thời phê duyệt quy hoạch chi tiết được 6/8 khu TĐC. Tuy nhiên, công tác triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng tại các khu, điểm TĐC còn chậm, chưa đáp ứng tiến độ di chuyển dân theo quy hoạch tổng thể được duyệt.
Ông Nguyễn Hồng Hà, Giám đốc Ban Quản lý Dự án thủy điện Sơn La cho biết, từ nay đến cuối năm, Dự án thủy điện Lai Châu phấn đấu hoàn thành đổ 350.000m3 bê tông thường (CVC) và 974.000m3 bê tông đầm lăn (RCC); khoan phun gia cố và chống thấm 39.600md; lắp đặt thiết bị 3.800 tấn. Bên cạnh việc thực hiện đấu thầu các gói thầu thiết bị công nghệ còn lại, cung cấp thiết bị và bản vẽ thiết kế công nghệ, bản vẽ thi công và dự toán đáp ứng tiến độ thi công, các nhà thầu cũng thực hiện tốt công tác quản lý chất lượng công trình; đảm bảo an ninh trật tự, an toàn lao động và vệ sinh môi trường.
Thay mặt cho các nhà thầu thi công, Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty Sông Đà, ông Dương Khánh Toàn kiến nghị Chủ đầu tư cung cấp kịp thời bản vẽ thiết kế thi công các hạng mục để đẩy nhanh tiến độ dự án.
Tại phiên họp, Tổng Giám đốc EVN Phạm Lê Thanh cam kết thời gian tới, Tập đoàn có trách nhiệm đôn đốc cung cấp bản vẽ thi công đáp ứng yêu cầu nhà thầu; đồng thời đẩy nhanh tiến độ ký hợp đồng thiết bị để cuối 2015 có thể phát điện được tổ máy 1 thủy điện Lai Châu. EVN cũng phối hợp với các tỉnh đẩy nhanh tiến độ di dân, TĐC. Bên cạnh đó, kiến nghị Chính phủ cho phép EVN bổ sung vay quỹ Bảo hiểm xã hội 5.000 tỷ đồng; trong đó 3.000 tỷ đồng dành cho chi phí thiết bị và 2.000 tỷ đồng cho xây dựng đường dây 500kV Sơn La-Lai Châu dài 159km để cuối quý 3 năm nay phải triển khai đường dây này, kịp thời đáp ứng tiến độ phát điện tổ máy 1.
Sự chung tay của các Bộ ngành
Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nhấn mạnh dự án Thủy điện Lai Châu đang bám sát tiến độ đề ra và có thể rút ngắn được tiến độ. Ngoài đường găng về kỹ thuật, việc hoàn thành khối lượng di dân TĐC 800 hộ các địa phương cũng phải quyết tâm lớn để không ảnh hưởng đến tiến độ công trình.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cũng đánh giá cao 3 tỉnh Sơn La, Điện Biên và Lai Châu trong công tác di dân, TĐC với việc cơ bản hoàn thành khối lượng và nguồn vốn vô cùng lớn. Đồng thời đánh giá cao các Bộ ngành, Chủ đầu tư đã rất nỗ lực lo đủ nguồn vốn cho các dự án; đồng thời liên tục thay đổi chính sách cho phù hợp.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) trong thời gian tới thực hiện đấu thầu cung cấp thiết bị công nghệ còn lại, cung cấp bản vẽ thi công và dự toán Dự án xây dựng công trình thủy điện Lai Châu đáp ứng tiến độ thi công. Bên cạnh đó, phê duyệt Dự toán kinh phí xây dựng Đề án “Ổn định dân cư, phát triển kinh tế - xã hội vùng TĐC thuỷ điện Sơn La”.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo, đôn đốc UBND các tỉnh Sơn La, Điện Biên và Lai Châu trong công tác nghiệm thu, thanh toán, quyết toán, bàn giao đưa vào sử dụng các dự án thành phần tại các khu, điểm TĐC Dự án thủy điện Sơn La theo các mục tiêu đã đề ra.
Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải đảm bảo giao thông tuyến quốc lộ 12 đoạn thành phố Điện Biên - cầu Lai Hà, đặc biệt đoạn qua thị xã Mường Lay để đảm bảo giao thông thông suốt trong mùa mưa lũ, đáp ứng yêu cầu vận chuyển vật tư thiết bị phục vụ thi công Dự án thủy điện Lai Châu và an toàn cho các hộ dân TĐC thị xã Mường Lay.
Bộ Xây dựng có nhiệm vụ chỉ đạo Hội đồng nghiệm thu Nhà nước các công trình xây dựng thường xuyên kiểm tra chất lượng công trình thủy điện Lai Châu theo quy định. Bên cạnh đó, kiểm tra, giám sát việc xây dựng các khu, điểm TĐC đô thị thuộc các dự án di dân TĐC thủy điện Sơn La và Lai Châu.
Bộ Tài chính chỉ đạo Ngân hàng Phát triển Việt Nam phối hợp với EVN giải ngân kịp thời đối với khối lượng hoàn thành đã đủ điều kiện thanh toán của các dự án di dân TĐC thuỷ điện Sơn La và Lai Châu và các gói thầu cung cấp thiết bị cơ khí thủy công trong nước Dự án thủy điện Lai Châu. Đặc biệt, triển khai sớm bảo lãnh vốn vay nước ngoài để mua sắm thiết bị cơ điện Dự án thủy điện Lai Châu và đường dây 500kV Sơn La - Lai Châu, nếu vướng thì báo cáo Thủ tướng Chính phủ ngay. ”Bộ Tài chính cũng nên lập với các kênh trực tuyến tại địa phương để giám sát và tháo gỡ kịp thời“, Phó Thủ tướng nói.
Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, hướng dẫn các tỉnh Sơn La, Điện Biên và Lai Châu thực hiện công tác thu hồi, giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho các hộ TĐC Dự án thủy điện Sơn La.
Vấn đề còn lại, UBND các tỉnh: Sơn La, Điện Biên và Lai Châu tăng cường kiểm tra, giám sát chất lượng các công trình hạ tầng, dự án thành phần nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư; chủ động phòng, chống thất thoát lãng phí, tiêu cực trong quá trình quản lý, sử dụng các nguồn vốn cho TĐC các dự án thủy điện Sơn La và Lai Châu. Mặt khác, tập trung chỉ đạo phát triển sản xuất, bố trí cán bộ khuyến nông, khuyến lâm đến từng điểm TĐC hướng dẫn người dân xây dựng phương án sản xuất cụ thể.