Dự án thuỷ điện Bắc Hà (Lào Cai) là một công trình quy mô lớn thứ 2 (sau thuỷ điện Thác Bà) trên thượng lưu dòng sông Chảy cách thuỷ điện Thác Bà (Yên Bái) trên 100 km, công suất trên 90MW được hình thành từ năm 2005. Đến nay các hạng mục thi công đang vào giai đoạn khẩn trương hoàn thành để có thể chặn dòng vào giữa Xuân Mậu Tý.
Trèo lên đỉnh đập, từ trên cao nhìn xuống, có thể thấy hàng trăm công nhân cùng các máy móc mang nhãn hiệu LICOGI đang hối hả làm việc giữa hai bên bờ đường dẫn nước sâu thăm thẳm. “Họ đang tranh thủ thời gian một cách tối đa để hoàn thành nốt việc đào đất đá, san gạt và tập trung vào mục tiêu chính là thi công đường dẫn nước qua cửa áp lực dẫn vào nhà máy chính“, kỹ sư Tống Văn An, Phó Giám đốc phụ trách kỹ thuật Ban quản lý dự án nói như vậy. Tiếng máy khoan đá, tiếng xe và máy xúc âm vang trong nắng xuân sớm hoà tan vào giữa đại ngàn của núi rừng xanh thẳm nơi đầu nguồn sông Chảy. Theo Kỹ sư Tống Văn An, đến những ngày đầu năm Dương lịch 2008 này, thuỷ điện Bắc Hà đã đào đất bờ trái được 1.500.m3, bờ phải được trên 600.000m3, chuẩn bị khối lượng đất đá, bê tông ngăn sông trên 185.000m3. Các hạng mục đã hoàn thành là bê tông bể tiêu năng dẫn dòng, tường thượng lưu... hoàn thành việc đền bù tái định cư với ba huyện là Bắc Hà, Mường Khương và Bảo Thắng để có một lòng hồ đúng quy hoạch, đảm bảo giữ gìn sinh thái môi trường theo quy định.
Lên thăm công trình vào những ngày này đã có thể hình dung được con đập cao trình 184 m, bắc ngang sông từ đoạn phía dưới chợ Cốc Ly sang bờ bên kia, hình thành ở đây một hồ nước mênh mông với diện tích lưu vực 3.465 km2, dung tích toàn bộ 171 x 106 m3. Khi con đập được hình thành, dòng sông Chảy sẽ điều tiết nước, hạn chế lũ dữ về mùa mưa và cung cấp nước sản xuất vào mùa khô cho vùng hạ lưu và khu vực lân cận, mở ra tiềm năng du lịch sông nước đến với cao nguyên trắng Bắc Hà.
Trước Tết, những người thợ đã đón nhận tình cảm và sự động viên thăm hỏi của các đồng chí lãnh đạo tỉnh, huyện, và nhân dân các dân tộc Bắc Hà, nên anh em hứa "khi nào công trình đập ngăn sông được khánh thành, thì dịp ấy mới là Tết thực sự" - ngày ấy sẽ không xa, sẽ là giữa quý 1 này. Vì vậy tốc độ không cho phép các đơn vị thi công chậm chạp. Trong cái giá rét ngọt của núi rừng đầu xuân không ngăn nổi khí thế làm việc hăng say của mọi người... Ánh lửa hàn lấp loá hiện rõ những khuôn mặt khẩn trương và đầy trách nhiệm về chất lượng và tiến độ, nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn là mục tiêu công trình đã đặt ra.
Như vậy nếu tính theo mốc thời gian mà Ban dự án đề ra: Hoàn thành cơ bản công tác đào đất đá trong năm 2007; Hoàn thành toàn bộ hạng mục dẫn dòng vào hạ tuần tháng 12/2007; Chặn dòng sông chính tháng 2/2008; Đổ bê - tông đập chính từ tháng 3/2008; Phát điện tổ máy số 1 tháng 8/2010 và tổ máy số 2 vào quý 4/2010… thì đến nay thuỷ điện Bắc Hà đang cơ bản đi đúng tiến độ. Hiện toàn công trình thuỷ điện đang tiến về cái mốc trọng đại đắp đập ngăn sông, làm nên kỳ tích của con người khai thác tiềm năng thiên nhiên một cách bền vững, thêm một "nốt nhạc" tô điểm mùa Xuân" trên cao nguyên Bắc Hà./.
Mai Phương