Biểu đồ xu hướng trộm cắp điện qua 12 tháng gần nhất của PC Bình Định – số liệu từ chương trình EVNCPC PORTAL.
Tình trạng trộm cắp điện trên hiện đang diễn biến rất phức tạp và luôn tồn tại trong mọi thời điểm... Đối tượng trộm cắp cũng rất đa dạng, có cả cá nhân, tập thể, các thành phần kinh tế như hộ tiêu dùng sinh hoạt, hộ sản xuất cá thể, doanh nghiệp sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, kinh doanh dịch vụ...
Ngoài các thủ đoạn trộm cắp cũ như phá chì niêm phong hộp công tơ rồi tháo cầu áp, đấu tắt cuộn dòng, câu móc trực tiếp trên lưới hạ thế... Thời gian qua đã xuất hiện những đối tượng trộm cắp điện chuyên nghiệp, là các hộ liền kề hoặc có mối liên hệ thân thiết trong gia đình rủ nhau trộm cắp điện để cùng hưởng lợi. Điển hình là hai vụ trộm cắp điện mới đây (tháng 8/2016) của hai gia đình mẹ con sống liền kề nhau tại Phường Lê Hồng Phong, TP. Quy Nhơn, đảo cực tính của một công tơ điện để liên kết sử dụng, để cùng hưởng lợi. Điện lực Quy Nhơn đã kiểm tra bắt quả tang và lập biên bản kiểm tra sử dụng điện, xử lý theo quy định của pháp luật.
Trộm cắp điện đã trở thành vấn nạn đối với ngành điện. Những đối tượng này vì nhiều lý do nhưng chủ yếu là vì lòng tham, muốn giảm giá thành sản phẩm để hưởng nhiều lợi nhuận, đã tìm mọi cách để được sử dụng điện miễn phí, được dùng điện “chùa”... một cách thoải mái, tự do.
Nhìn lại trong những bộ hồ sơ lưu trữ về hiện tượng trộm cắp điện, chúng ta sẽ thấy rất nhiều những vụ việc như thế. Như trường hợp của khách hàng sản xuất đá lạnh Nguyễn Văn L. (Phường Hải Cảng, TP Quy Nhơn). Để giảm thiểu chi phí tiền điện nhằm kiếm lợi cao, đơn vị này đã mổ cáp vào công tơ để trộm cắp điện. Sau khi ký biên bản thừa nhận hành vi trộm cắp điện, cơ sở này phải bồi thường cho bên bán điện hơn 58 triệu đồng và tiền phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Điện lực là 47,5 triệu đồng để được đóng điện tiếp tục sản xuất. Vụ việc này xảy ra vào cuối năm 2015.
Hiện trường mổ cáp trộm cắp điện tại cơ sở sản xuất đá lạnh.
Nhưng nghiêm trọng hơn là trường hợp của Công ty TNHH đúc MĐ (thuộc huyện An Nhơn, Bình Định). Để giảm thiểu chi phí tiền điện và cũng là để dùng điện một cách thoải mái, không phải lo tiết kiệm điện, đơn vị này đã can thiệp mạch nhị thứ của hệ thống đo đếm điện gián tiếp để trộm cắp điện. Sau một thời gian theo dõi, Điện lực An Nhơn đã tổ chức kiểm tra bắt quả tang hành vi trộm cắp điện của đơn vị này. Sau khi ký biên bản thừa nhận hành vi trộm cắp điện, đơn vị này phải bồi thường cho bên bán điện hơn 500 triệu đồng để được đóng điện tiếp tục sản xuất. Trường hợp này xảy ra vào tháng 10/2011.
Hiện trường vụ trộm cắp điện của Công ty TNHH đúc MĐ.
Ngành điện đang phải đối diện với những diễn biến phức tạp của nạn trộm cắp điện như thế và nguy hại hơn, khi hiện tượng này vẫn còn tồn tại và tiếp diễn, thách thức nỗ lực chống lại nạn trộm cắp điện của ngành điện. Nạn trộm cắp điện không chỉ thiệt hại hàng tỉ đồng mỗi năm, mà để ngăn ngừa phòng chống tình trạng trộm cắp điện, ngành điện còn phải đầu tư chi phí lớn để lắp đặt, nâng cấp các thiết bị bảo vệ hệ thống từ lưới điện đến hệ thống đo đếm điện như: Thay dây dẫn điện có vỏ bọc cách điện chống câu móc điện; hệ thống tủ TI, thùng công tơ được khóa, niêm phong, che chắn bảo vệ chống xâm phạm, lắp đặt hệ thống theo dõi dữ liệu đo đếm từ xa ngăn ngừa sự can thiệp vào hệ thống các thiết bị đo đếm điện.
Để đối phó với tình trạng này, EVN và EVNCPC đã yêu cầu các Công ty Điện lực thành lập và kiện toàn bộ phận chuyên trách từ cấp Công ty đến các Điện lực để thực hiện công tác kiểm tra phòng chống trộm cắp điện; Chỉ đạo các đơn vị chủ động bảo vệ tốt các hệ thống đo đếm, đặc biệt tại các khu vực mới tiếp nhận lưới điện hạ áp nông thôn để hạn chế tình trạng câu móc điện trực tiếp trước công tơ; Tăng cường các biện pháp quản lý nghiệp vụ, sàng lọc và sớm phát hiện các khu vực có dấu hiệu trộm cắp điện, từ đó, có phương án kiểm tra và phòng chống trộm cắp điện; Phối hợp với các chính quyền địa phương đẩy mạnh công tác kiểm tra phòng chống trộm cắp điện kết hợp với tuyên truyền, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật của người dân trong sử dụng điện.