Điện mặt trời áp mái tại huyện Bến Lức, tỉnh Long An, TPHCM. Ảnh: CAO THĂNG
Trao đổi với phóng viên xung quanh việc triển khai dự án ĐMTMN tại khu vực phía Nam, Phó Tổng giám đốc EVNSPC Nguyễn Văn Lý cho biết: Dự án ĐMTMN là dự án điện mặt trời lắp đặt trên mái nhà hoặc gắn với công trình xây dựng do tổ chức hoặc cá nhân làm chủ đầu tư (sau đây gọi chung là chủ đầu tư - PV) có đấu nối và bán điện lên lưới điện của EVNSPC. Các dự án điện mặt trời lắp đặt trên mặt đất, mặt nước,... không gắn với mái nhà hoặc công trình xây dựng không thuộc phạm vi hướng dẫn của văn bản trên.
°PHÓNG VIÊN (PV): Cơ chế mua bán điện và giá mua điện của dự án ĐMTMN được thực hiện như thế nào, thưa ông?
° Ông Nguyễn Văn Lý: Các dự án ĐMTMN được thực hiện cơ chế mua bán theo chiều giao và chiều nhận riêng biệt của công tơ điện đo đếm hai chiều. Về giá mua, trước ngày 1-1-2018, giá mua điện chưa bao gồm thuế VAT là 2.086 đồng/kWh. Từ ngày 1-1 đến 31-12-2018, giá mua điện chưa bao gồm thuế VAT là 2.096 đồng/kWh. Từ ngày 1-1 đến 31-12-2019, giá mua điện chưa bao gồm thuế VAT là 2.134 đồng/kWh. Kể từ năm 2020 và các năm tiếp theo, giá mua điện (chưa bao gồm VAT) được xác định theo từng năm và tính bằng tiền đồng Việt Nam, tương đương với 9,35 UScent/kWh nhân với tỷ giá của đồng Việt Nam so USD do Ngân hàng Nhà nước công bố áp dụng cho ngày cuối cùng của năm trước.
°PV: Ông có thể nói rõ về việc ký kết, thực hiện hợp đồng và trình tự, thủ tục đấu nối và mua điện từ các dự án ĐMTMN?
° Ông Nguyễn Văn Lý: Đến nay, EVNSPC đã ủy quyền cho các công ty điện lực (CTĐL) trực thuộc được ký kết và thực hiện hợp đồng mua bán điện (HĐMBĐ) từ các dự án ĐMTMN đấu nối vào lưới điện thuộc phạm vi quản lý của đơn vị. Các CTĐL theo dõi, kiểm soát chặt chẽ công suất lắp đặt của các dự án ĐMTMN đấu nối vào lưới điện nhằm tránh tình trạng gây quá tải đường dây, máy biến áp phân phối. CTĐL thực hiện tư vấn cho chủ đầu tư lựa chọn lắp đặt tấm pin quang điện, bộ chuyển đổi điện một chiều thành xoay chiều (bộ inverter) có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có giấy chứng nhận xuất xưởng/chứng nhận chất lượng thiết bị của nhà sản xuất; thiết bị có hiệu suất, tuổi thọ và thời gian bảo hành cao để đảm bảo hiệu quả đầu tư. Khuyến khích chủ đầu tư lắp đặt bộ inverter có khả năng hoạt động ở cả chế độ bám lưới và chế độ độc lập với lưới khi lưới bị mất điện (hybrid inverter), hệ thống tích trữ điện (nếu cần thiết) để sử dụng lượng điện phát ra từ dự án ĐMTMN của khách hàng khi lưới điện bị quá tải phải sa thải phụ tải hoặc bị sự cố mất điện.
Về trình tự, thủ tục đấu nối và mua điện, các CTĐL phổ biến và khuyến nghị chủ đầu tư thực hiện đăng ký nhu cầu lắp đặt ĐMTMN với CTĐL trước khi thực hiện đầu tư để được khảo sát về khả năng đấu nối vào lưới điện nhằm đảm bảo hiệu quả khi đầu tư dự án. Khi đăng ký nhu cầu, chủ đầu tư cần cung cấp thông tin ban đầu về địa điểm và công suất dự kiến lắp đặt của dự án ĐMTMN, mã khách hàng sử dụng điện, nếu là khách hàng đang mua điện của EVNSPC, để tiện liên hệ và khảo sát đấu nối. CTĐL tổ chức tiếp nhận đăng ký nhu cầu lắp đặt ĐMTMN của chủ đầu tư qua Trung tâm Chăm sóc khách hàng bằng các hình thức: điện thoại, Email, Zalo, chat box... Nguyên tắc thỏa thuận đấu nối là tổng công suất lắp đặt của các dự án ĐMTMN đấu nối vào lưới điện trung, hạ áp phải đảm bảo không được vượt quá công suất định mức của đường dây, máy biến áp phân phối trung - hạ áp. Trường hợp tổng công suất lắp đặt của các dự án ĐMTMN đấu nối vào lưới điện, kể cả dự án đang khảo sát, nhỏ hơn công suất định mức của đường dây, máy biến áp phân phối hạ áp, CTĐL thống nhất với chủ đầu tư về công suất lắp đặt và phương án đấu nối.
°PV: Thủ tục gửi hồ sơ đề nghị bán điện từ dự án và công tác lắp đặt công tơ đo đếm 2 chiều cho dự án ĐMTMN triển khai thế nào, thưa ông?
°Ông Nguyễn Văn Lý: Trước 3 ngày so với ngày dự kiến hoàn thành lắp đặt dự án, chủ đầu tư gửi một bộ hồ sơ đề nghị bán điện cho CTĐL. Sau 3 ngày kể từ ngày tiếp nhận bộ hồ sơ, CTĐL phải hoàn thành việc kiểm tra các thông số kỹ thuật của dự án và ký kết hợp đồng mua bán điện với chủ đầu tư. Phía điện lực khuyến khích chủ đầu tư tự tổ chức thực hiện thí nghiệm bởi một đơn vị có đủ năng lực và cung cấp cho CTĐL các kết quả thí nghiệm hệ thống ĐMTMN của khách hàng đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật quy định. Trường hợp chủ đầu tư không cung cấp được kết quả thí nghiệm đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật theo quy định, căn cứ tài liệu kỹ thuật của nhà sản xuất, CTĐL phối hợp với chủ đầu tư kiểm tra các thiết bị của dự án, lập biên bản kiểm tra và ghi nhận kết quả. Trong đó nêu rõ, đồng ý mua điện nếu dự án ĐMTMN của chủ đầu tư đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật theo quy định. Không đồng ý mua điện nếu dự án không đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật theo quy định. Để bán được điện cho EVNSPC, chủ đầu tư phải khắc phục, sửa chữa dự án ĐMTMN đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật theo quy định.
Đối với chủ đầu tư đã có hợp đồng mua điện tại địa điểm lắp đặt dự án, ngay sau khi kiểm tra và đồng ý mua điện, CTĐL thực hiện thay thế công tơ đo đếm 1 chiều bằng công tơ đo đếm 2 chiều và ký hợp đồng mua điện với chủ đầu tư. Trường hợp phải chuyển đổi điểm đấu nối với lưới điện hạ áp từ 1 pha sang 3 pha để đấu nối dự án ĐMTMN, chủ đầu tư chịu trách nhiệm nâng cấp dây dẫn sau công tơ, CTĐL chịu trách nhiệm nâng cấp dây dẫn từ công tơ đến điểm đấu nối và công tơ. Trường hợp chủ đầu tư chưa có hợp đồng mua điện tại địa điểm lắp đặt dự án (khách hàng đề nghị cấp điện mới), ngay sau khi kiểm tra và đồng ý mua điện, CTĐL thực hiện lắp đặt công tơ đo đếm 2 chiều và ký hợp đồng mua điện từ dự án của chủ đầu tư. Trong quá trình vận hành dự án ĐMTMN của chủ đầu tư, CTĐL có trách nhiệm kiểm tra, giám sát vận hành và xử lý theo quy định.
°PV: Đối với việc ký kết mua, bán điện giữa CTĐL với chủ đầu tư dự án ĐMTMN có điểm gì thuận lợi và khó khăn không, thưa ông?
°Ông Nguyễn Văn Lý: Hợp đồng mua điện từ dự án ĐMTMN của chủ đầu tư thực hiện theo mẫu tại Thông tư số 05/2019/TT-BCT với các thỏa thuận cụ thể, bao gồm: ngày vận hành thương mại là ngày hai bên ký biên bản chốt chỉ số công tơ thực hiện giao nhận điện năng của dự án. Đối với các dự án đã đưa vào vận hành trước thời điểm ban hành thông tư này, ngày vận hành thương mại của dự án là ngày hai bên ký biên bản thỏa thuận tạm thời về việc xác nhận chỉ số công tơ và điện năng giao nhận của dự án theo Văn bản số 2155/EVN SPC-KD ngày 3-4-2018. Ghi chỉ số công tơ thực hiện 1 lần/tháng cùng với kỳ ghi chỉ số công tơ chiều mua điện từ lưới của chủ đầu tư. Đối với chủ đầu tư là khách hàng sử dụng điện ghi chỉ số công tơ nhiều kỳ/tháng, ghi chỉ số công tơ chiều bán điện lên lưới cùng với kỳ ghi chỉ số công tơ cuối cùng trong tháng. Hợp đồng bán điện từ lưới điện cho chủ đầu tư chưa có hợp đồng mua điện tại địa điểm lắp đặt dự án (khách hàng đề nghị cấp điện mới), thực hiện ký mới theo mẫu tại bộ Quy trình kinh doanh điện năng của EVNSPC căn cứ vào mục đích sử dụng điện của chủ đầu tư. Đối với chủ đầu tư đã có hợp đồng mua điện tại địa điểm lắp đặt dự án, thực hiện theo hợp đồng đã ký kết trước đó.
Tiền điện thanh toán bằng đồng Việt Nam (VNĐ) được xác định cho từng năm và được tính đến hàng đơn vị (không làm tròn số). Hình thức thanh toán bằng chuyển khoản. Phí chuyển khoản do chủ đầu tư chịu. Đối với chủ đầu tư là doanh nghiệp có phát hành hóa đơn, hàng tháng CTĐL thực hiện nhận hóa đơn, kiểm tra và thanh toán tiền điện theo hóa đơn do chủ đầu tư phát hành theo quy định. Đối với chủ đầu tư là hộ gia đình, cá nhân không phát hành hóa đơn, hàng tháng, bộ phận kinh doanh của CTĐL thực hiện lập bảng kê thanh toán tiền điện trên hệ thống CMIS để thanh toán cho chủ đầu tư, tiền thanh toán không bao gồm thuế VAT. Sau thời điểm kết thúc hàng năm hoặc sau khi kết thúc hợp đồng mua điện từ dự án, căn cứ “Biên bản xác nhận chỉ số công tơ, điện giao nhận và tiền điện thanh toán” hai bên sẽ thực hiện quyết toán tiền thuế VAT theo quy định (nếu có).