Tái định cư Thuỷ điện Sơn La tại Mường Lay: Nậm Cản nay đã an cư

* Cuộc sống bản mới

Bản tái định cư Mường Lay - Điện Biên

Chỉ về bờ bên kia suối Nậm Lay, cụ Lù Thị Thiêm, bản Nậm Cản bảo: Chỗ đất bằng giáp bờ suối ấy là nơi gia đình làm nhà tạm ở khi chờ san nền đất tái định cư. Cũng phải hai lần chuyển rồi làm nhà tạm, giờ mới dựng nhà mới thế này!”. Đã hơn 80 tuổi lại “ăn đời ở kiếp” với dòng Nậm Lay này nên cụ Thiêm nhớ rất rõ từng khu nhà, ruộng lúa ở bản Nậm Cản. “Giờ ở nhà mới chắc chắn hơn nhưng vẫn tiếc những hàng dừa ngày trước” – cụ kể mà giọng xa xót. Trước đây, tại nơi ở cũ, vào buổi tối, sau bữa cơm cụ lại ra sàn trước cửa nhà ngồi hóng gió từ suối Nậm Lay lên rồi kể đủ chuyện về bản Nậm Cản xưa hay mấy trận lụt kinh hoàng ở thị xã ngã ba sông này cho lũ trẻ. Bây giờ, vì dòng điện của Tổ quốc cụ lại cùng bà con ở đây chuyển đến nơi ở mới nhưng lòng không nguôi những chuyện ngày xưa.

Trưởng bản Nậm Cản, Lò Văn Tuyển bảo: “Sau sắp xếp tái định cư, may nhất là diện tích lúa ruộng 2 vụ của bản vẫn còn 7ha, cũng đủ để bà con canh tác vừa có gạo ăn lại chăn nuôi thêm con lợn, con gà”. Bản Nậm Cản hiện có 73 hộ với trên 300 nhân khẩu nhưng không có hộ nào nghèo đói cũng không có đối tượng nghiện hút. “Đến Nậm Cản vào “giờ hành chính” bây giờ cũng vắng vẻ lắm, chỉ còn người già, trẻ con thôi vì người lớn, thanh niên đều đi làm cả rồi. Thanh niên trong bản cũng đi học, thoát ly hết” – ông Trưởng bản tỏ rõ việc nắm chắc hiện trạng của bản vì “Cũng gặp báo chí nhiều rồi, tôi vẫn thường xuyên trả lời mấy anh nhà báo tận Trung ương lên đây!”. Nậm Cản đã 5 năm liền là bản văn hóa; trong số 73 hộ dân có tới 68 hộ là gia đình văn hóa, trẻ em được đến trường, học hành đầy đủ rồi thoát ly càng giúp tôi khẳng định chắc chắn hơn về một cuộc sống thanh bình khi mới đến bản.

*Tương lai khu du lịch cộng đồng

 Là bản đầu tiên ở thị xã Mường Lay thực hiện tái định cư tại chỗ nên Nậm Cản cũng gặp nhiều khó khăn khi triển khai công việc mới mẻ này. “Nậm Cản thực hiện tái định cư trước tiên nên vất vả và thiệt thòi nhiều thứ lắm. Vài lần chuyển lên, chuyển xuống, mấy lần làm nhà tạm rồi khi di chuyển cũng chỉ bà con dân bản giúp nhau chứ không có bộ đội giúp như 4 khu tái định cư khác ở thị xã ngã ba sông Mường Lay này . Bây giờ thì đã tạm ổn, bà con yên tâm lao động sản xuất, phát triển kinh tế” – ông Trưởng bản Lò Văn Tuyển chia sẻ.

Đến Mường Lay thời điểm này dễ dàng gặp những bữa cơm mừng nhà mới ở các khu, điểm TĐC trải đều khắp thị xã. Buổi trưa, cụ Lù Thị Thiêm đi mừng chúc đám lên nhà mới ở khu TĐC Chi Luông về. “Bây giờ mấy khu tái định cư Chi Luông, Na Nát, Cơ Khí, Đồi Cao người ta dựng nhà nhiều lắm, nếu cứ đi ăn nhà mới có lẽ ngày nào cũng phải đi mất thôi” – cụ Thiêm bảo, nhà ở bên Chi Luông cũng làm nhà sàn nhưng nhiều người lợp đá xẻ chứ không phải ngói đỏ như bên này.

Vì dòng điện Tổ quốc, cùng với hơn 4.000 hộ dân thị xã Mường Lay, gần 100 hộ dân Nậm Cản sẵn sàng di dời, chuyển đến nơi ở mới. “Di dời tới nơi ở mới, chúng tôi có điều kiện dựng nhà khang trang. Cuộc sống trước mắt sẽ vẫn còn khó khăn nhưng chúng tôi sẽ đoàn kết xây dựng thị xã ngày càng giàu đẹp” là tâm sự mà ông Lò Văn Thoỏng, Bí thư Chi bộ bản Nậm Cản chia sẻ với chúng tôi.

Sau này, khi đã hoàn thiện xây lắp các công trình cũng như nước hồ thủy điện Sơn La dâng lên, cả thị xã Mường Lay sẽ trở thành một thị xã “trên bến dưới thuyền”. Song với bản di dời trước tiên như Nậm Cản, đã qua giai đoạn xây lắp, khói bụi nên tiềm năng du lịch cộng đồng cần được khai thác để phát huy hiệu quả. Đến thị xã Mường Lay giờ đây, nơi nào yên tĩnh nhất, ít khói bụi nhất và có lẽ là cả thư thái nhất sẽ chỉ là bản Nậm Cản. Tương lai khu du lịch cộng đồng đang mở ra cho người dân Nậm Cản những cơ hội mới.