Ảnh: Ngọc Hà/Icon.com.vn
Trước những thông tin lo ngại áp lực tăng giá điện khi Bộ Công thương yêu cầu tạm dừng thị trường phát điện cạnh tranh từ ngày 26/09/2017, Bộ Công thương khẳng định, việc tạm dừng vận hành thị trường phát điện cạnh tranh được thực hiện theo Thông tư 30 của Bộ Công thương quy định về các trường hợp được phép can thiệp, tạm dừng vận hành thị trường điện; không ảnh hưởng tới lộ trình phát triển thị trường điện tại Việt Nam cũng như giá bán điện.
Theo ông Nguyễn Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực, Bộ Công thương, nguyên nhân của việc tạm ngừng thị trường điện xuất phát từ cả phía cung và phía cầu. Cụ thể, về nhu cầu, trong 8 tháng của năm 2017, phụ tải điện chỉ tăng trưởng khoảng 8,5%, thấp hơn so với kế hoạch được lập đầu năm đến 3%. Nguyên nhân chủ yếu là do thời tiết năm nay có nhiều diễn biến bất thường. Mùa khô trong miền Nam năm nay rất ngắn và không có các đợt nắng nóng dài ngày dẫn đến mức tăng trưởng điện cho sinh hoạt tăng thấp (chỉ khoảng hơn 3%).
Trong khi đó, nguồn cung từ các nhà máy thủy điện đều đã được huy động tối đa (do lưu lượng nước về hồ đều khá cao, thậm chí nhiều hồ phải thực hiện xả nước để đảm bảo an toàn đập). Riêng trong giai đoạn tháng 7 đến tháng 10 năm 2017, nhiều nhà máy thủy điện đã phải thực hiện xả nước do lưu lượng nước về hồ quá lớn nhằm đảm bảo an toàn công trình đập.
Theo số liệu thống kê của Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia (A0), số lượng các nhà máy thủy điện phải xả nước là 21 nhà máy trong tháng 7, 55 nhà máy trong tháng 8, 54 nhà máy trong tháng 9 và trong đầu tháng 10 cũng đã có 54 nhà máy thủy điện phải xả nước. Với việc đảm bảo ưu tiên phát điện cho các hồ thủy điện phục vụ công tác điều tiết nước để phòng, chống lũ, cần thiết sự can thiệp thường xuyên, liên tục vào công tác vận hành của nhà máy thủy điện để kịp thời đối phó với các diễn biến bất thường về thủy văn.
Cùng với đó, hệ thống đồng thời phải khai thác thêm các nguồn điện chạy khí nhằm khai thác hết sản lượng khí bao tiêu và hạn chế quá tải trên đường dây 500kV Bắc - Nam.
Trong giai đoạn tạm ngừng thị trường điện, việc huy động các nhà máy điện được thực hiện theo nguyên tắc điều độ kinh tế, ưu tiên huy động các nhà máy thủy điện phải xả nước; khai thác tối đa các nguồn nhiệt điện khí, còn lại sẽ ưu tiên huy động các nhà máy nhiệt điện than theo giá hợp đồng từ thấp đến cao, có xét đến các yếu tố ràng buộc kỹ thuật của các thiết bị và hệ thống điện.
Theo tính toán, sản lượng nhiệt điện khí huy động thêm không nhiều, chỉ khoảng 0,1% tổng nhu cầu phụ tải trong 3 tháng cuối năm 2017 (sản lượng khí huy động trên hệ thống hiện khoảng 20%). Vì vậy việc huy động điện theo điều độ kinh tế này không ảnh hưởng tới giá điện của toàn hệ thống!
Bộ Công Thương đã chỉ đạo Tập đoàn điện lực Việt Nam, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, các đơn vị phát điện và các đơn vị liên quan bám sát tình hình thủy văn các nhà máy thủy điện, nhu cầu phụ tải, công suất truyền tải trên đường dây 500kV Bắc Nam, tình hình huy động các nhà máy tua bin khí...để có quyết định kịp thời khôi phục sớm nhất có thể thị trường phát điện cạnh tranh.
Ông Nguyễn Anh Tuấn - Cục trưởng Cục điều tiết điện lực, Bộ Công thương khẳng định, Quyết định 63/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã quy định rõ về các cấp độ hình thành và các điều kiện tiên quyết để xây dựng và phát triển thị trường điện lực tại Việt Nam. Theo Quyết định này, Thủ tướng Chính phủ cũng đã giao Bộ Công Thương ban hành các quy định vận hành thị trường điện, cũng như giám sát, đánh giá việc thực hiện và phát triển thị trường điện. Bộ Công Thương đã, đang và sẽ tiếp tục thực hiện xây dựng và phát triển thị trường điện cạnh tranh theo các cấp độ (phát điện, bán buôn điện và bán lẻ điện) theo đúng lộ trình đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Thị trường phát điện cạnh tranh đã và đang tạo ra một môi trường cạnh tranh tích cực cho các nhà máy điện trong công tác tối ưu vận hành kinh tế dựa trên bảng chào giá của các đơn vị phát điện. Tuy nhiên, việc vận hành thị trường điện cũng phải đáp ứng yêu cầu là không ảnh hưởng đến quá trình cung cấp điện an toàn, liên tục và tin cậy cho khách hàng; cũng như việc thực hiện các mục tiêu an sinh, xã hội khác (phòng và chống lũ, đảm bảo nước tưới tiêu…). Trong một số trường hợp khẩn cấp, để ưu tiên cho an ninh cung cấp điện, cũng như các mục tiêu an sinh – xã hội này, việc can thiệp vào thị trường điện là không thể tránh khỏi.
Theo dự kiến, thị trường phát điện cạnh tranh sẽ được vận hành trở lại trong khoảng cuối tháng 11, đầu tháng 12 năm 2017.