Sự cố vi phạm an toàn lưới điện cao áp, đoạn đường dây 500kV Di Linh - Tân Định chiều 22-5-2013 dẫn đến sự cố gây mất điện 22 tỉnh, thành phía Nam do xe cẩu cây có chiều dài lớn chạm vào đường dây. Ảnh: Internet
Những hiểm họa khó lường
Điển hình là các vụ sự cố vi phạm an toàn lưới điện cao áp, đoạn đường dây 500kV Di Linh - Tân Định chiều 22-5-2013 dẫn đến sự cố gây mất điện 22 tỉnh, thành phía Nam gần 10 giờ đồng hồ do xe cẩu cây có chiều dài lớn chạm vào đường dây; Trước đó, ngày 20-1-2013, đường dây 500kV đoạn Nho Quan - Hà Tĩnh do Truyền tải Điện Hà Tĩnh quản lý cũng đã bị sự cố gây gián đoạn cung cấp điện, do một chiếc máy xúc đi dưới đường dây vi phạm khoảng cách an toàn. Và cách đây hơn 1 năm, tàu Bạch Đằng đã làm đứt một mạch cáp ngầm 220kV của đường dây cấp điện từ nhà máy điện Hải Phòng đi trạm Đình Vũ, gây thiệt hại lớn, đến nay vẫn chưa khôi phục lại được; sự cố đường dây 500 KV xẩy ra vào lúc 10h ngày 5-6-2013 đoạn đi qua địa bàn xã Cẩm Thịnh (Cẩm Xuyên) làm 2 học sinh bị trọng thương, vào thời điểm nói trên, 2 em Trần Đức Phát 13 tuổi và Lê Ngọc Đức 17 tuổi, thường trú ở xã Cẩm Thịnh đã cùng nhau trèo lên cột điện cao áp dùng sào chọc tổ chim. Do thiếu hiểu biết, vi phạm khoảng cách an toàn lưới điện đường dây cao áp đã phóng điện làm 2 em bị trọng thương, hậu quả, 1 em bị mờ cả 2 mắt, 1 em bị bỏng nặng ở hông và cánh tay phải. Ngoài các sự cố do các phương tiện giao thông gây nên, còn loại sự cố thường gặp nữa là do người dân đốt nương rẫy, thả diều vướng vào dây dẫn gây sự cố.
Gần đây nhất, ngày 20-8, tàu của Vinashine Inco 09 cũng chạm vào đường dây 220kV Phả Lại- Hải Phòng 2 khi đang lưu thông trên song Kinh Môn đoạn km 14+500 thuộc địa phận xã Kim Lương-Kim Thành-Hải Dương. Khi các cơ quan chức năng lập biên bản thì trên tàu không có chủ tàu, không xuất trình được lịch trình chạy tàu.
Theo biên bản kiểm tra tại hiện trường, khoảng cách từ điểm cao nhất của tàu đến mặt nước sông Kinh Môn là 25,1m (đo lúc 14 giờ ngày 20-8), trong khi đó quy định tại Thông tư 36 của Bộ Giai thông vận tải thì sông Kinh Môn thuộc hạng mục nội tỉnh cấp 3, chiều cao tĩnh không với đường giao chéo các công trình bằng 12m cộng chiều cao giao chéo (đối với đường dây 220kV, khoảng cách an toàn là 3m), như vậy, tổng chiều cao được phép của đoạn giao chéo với đường dây 220kV Phải Lại-Hải Phòng 2 là 15m.
Nguyên nhân gây sự cố là do tàu Vinashine Inco 09 đã vi phạm khaorng cách an toàn đối với đường dây 220kV Phải Lại-Hải Phòng 2 gây phóng điện làm tổn thương cho dây dẫn, mặc dù đoạn km14+500 trên sông Kinh Môn có đặt biển báo an toàn cả hai phía thượng lưu và hạ lưu.
Đường dây 220kV Phả Lại-Hải Phòng 2 có nhiệm vụ truyền tải điện từ Nhà máy nhiệt điện Phải Lại cấp cho khu vực Hải Phòng, Thái Bình và Quảng Ninh. Sau sự cố trên, Công ty Truyền tải điện 1 – đơn vị quản lý và vận hành đường dây đã phải tạm ngừng truyền tải trên đường dây này khoảng 12 tiếng để khắc phục.
Tàu của Vinashine Inco 09 chạm vào đường dây 220kV Phả Lại- Hải Phòng 2 gây sự cố phải tạm ngừng truyền tải trên đường dây này khoảng 12 tiếng để khắc phục. Ảnh: Ngọc Hà
Phải xử lý nghiêm khắc
Rõ ràng những hành vi vi phạm an toàn hành lang lưới điện đã đến lúc gióng hồi chuông báo động. Ngoài việc tăng cường tuyên truyền, triển khai giải pháp hữu hiệu nhằm kiểm tra đảm bảo hành lang an toàn lưới điện cao áp. Tuy nhiên, tuyên truyền không thôi là chưa đủ. Bởi một khi cơ quan thẩm quyền chưa có những biện pháp kiểm tra xử lý, chế tài đủ mạnh thì ý thức con người trong vấn đề đảm bảo an toàn hành lang lưới điện vẫn là tồn tại đáng lo ngại.
Bên cạnh tình trạng xây dựng nhà ở và công trình vi phạm khoảng cách an toàn hành lang lưới điện luôn rình rập nguy cơ xảy ra sự cố bất cứ lúc nào. Còn phải kể việc khai thác khoáng sản, lắp đặt biển quảng cáo của các doanh nghiệp trên địa bàn có dám chắc luôn tuân thủ các quy định về bảo vệ an toàn lưới điện cao áp?…Thế nên trước mắt công tác kiểm tra, khắc phục đảm bảo an toàn lưới điện nên được thực hiện thường xuyên mà đặc biệt trong mùa mưa bão hiện nay.
Những vụ sự cố do vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp trên đã để lại những thiệt hại không nhỏ cho nền kinh tế, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, đời sống tinh thần và cả tính mạng của người dân. Tất cả những vụ việc nêu trên đều cho thấy một thực tế là ý thức của một bộ phận người dân còn yếu kém đối với việc bảo vệ an toàn lưới điện. Nhưng quan trọng hơn, cần tính đến đó là sự thiếu hiểu biết về những quy định của Pháp luật liên quan đến hành lang an toàn lưới điện như Luật Điện lực năm 2005; Nghị định 106/2005/NĐ-CP ngày 17.8.2005 Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Điện lực về bảo vệ an toàn công trình lưới điện cao áp; Nghị định 81/2009/NĐ-CP; Nghị định số 68/2010 ngày 15-6-2010 Quy định về sử phạt vi phạm pháp luật trong lĩnh vực điện lực - dẫn đến chủ quan, gây sự cố.
Ngoài nỗ lực của cơ quan quản lý lưới điện, rất cần sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ của nhiều cơ quan chức năng các cấp tại địa phương. Điều 12 Nghị định 106 cũng quy định Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải có trách nhiệm về bảo vệ an toàn công trình lưới điện cao áp; thành lập Ban chỉ đạo cấp tỉnh nhằm giải quyết các vấn đề liên quan đến công tác bảo vệ an toàn công trình lưới điện cao áp. Tuy nhiên, giải quyết vi phạm hành lang an toàn lưới điện cao áp (HLATLĐCA) hiện đang là vấn đề nóng và nhạy cảm. Những vi phạm này xử lý không dễ, có nhiều vụ phải lập biên bản, phải vận động thuyết phục, phối hợp với chính quyền địa phương giải quyết nhiều lần, nhiều buổi mới xong. Những trường hợp cây trồng ngoài hành lang lưới điện nhưng thân cây lại rất cao, hoặc do địa hình đồi, núi có độ dốc lớn (cây phía trên, đường dây tải điện phía dưới) thì nguy cơ gió, bão khiến cây đổ vào đường dây gây mất điện hoàn toàn có thể xảy ra. Trong những trường hợp kể trên việc vận động người dân chặt bỏ cây trồng là điều rất khó do đơn giá đền bù theo quy định của địa phương thấp hơn rất nhiều so với giá thị trường (đặc biệt cây công nghiệp có giá trị lớn).
Với tình hình thực tế trên, EVNNPT đã yêu cầu các Công ty Truyền tải điện 1, 2, 3, 4 tăng cường công tác kiểm định kỳ ngày, kiểm tra định kỳ đêm, kiểm tra đột xuất và các công tác kiểm tra khác qua đó sớm phát hiện các vi phạm, nguy cơ vi phạm để kịp thời ngăn ngừa, xử lý theo quy định; chủ động kết hợp với địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền mang tính liên tục, hiệu quả trên các phương tiện truyền thông đại chúng, các biện pháp tuyên truyền về hành lang an toàn lưới điện cao áp đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan dọc tuyến đường dây với nhiều hình thức phong phú như giao lưu kết hợp tuyên truyền, cắm biển báo tuyên truyền có in số điện thoại của đội quản lý đường dây ở nơi đông người, phát thanh địa phương, phát tờ rơi, làm các biên bản cam kết để người dân thực sự hiểu rõ mức độ nguy hiểm đến tính mạng của người dân, tài sản của Nhà nước khi vi phạm an toàn lưới điện cao áp; chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng như Công an, Sở Công thương, UBND các cấp tại địa phương khuyến cáo,đề nghị tổ chức, cá nhân chuyển mục đích canh tác sang trồng cây ngắn ngày, độ cao thấp bên ngoài hành lang. Liên tục, kiên trì xử lý các hành vi phá hoại, vi phạm hành lang lưới điện cao áp. Bên cạnh đó, kiên quyết xử lý nghiêm khắc, đủ tính răng đe với những hành vi vi phạm dù đã hoặc chưa gây ra sự cố, đặc biệt đối với các trường hợp cố ý vi phạm gây sự cố, đơn cử như trường hợp tàu Vinashine Inco 09./