Đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương, lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa cùng các đại biểu cắt băng tại lễ đóng điện, đưa điện về xã Tén Tằn (Mường Lát). Ảnh: Minh Đạo
Trong đó, NM Nhiệt điện Hàm Rồng có công suất 3.000kW là một trong những công trình xây dựng (XD) cơ bản về công nghiệp lớn nhất tỉnh Thanh Hóa thời kỳ XD CNXH và thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1960 –1965).
NM được khởi công xây dựng vào cuối năm 1959 trên diện tích 6 ha ở phía Nam cầu Hàm Rồng, thuộc xã Đông Cương, huyện Đông Sơn (nay là TP Thanh Hóa). Sau hơn 4 năm xây dựng, với sự giúp đỡ của các nước anh em trong khối XHCN, ngày 4-4-1964, đúng vào ngày Quốc khánh nước cộng hòa nhân dân Hungari, NM được khánh thành, mang tên “Nhà máy điện mùng 4 tháng 4” để ghi nhớ tình hữu nghị tốt đẹp giữa nhân dân Hungari anh em với nhân dân Việt Nam nói chung và tỉnh Thanh Hóa nói riêng.
NM Nhiệt điện Hàm Rồng đi vào hoạt động, đánh dấu sự phát triển của ngành điện xứ Thanh, tạo cho Thanh Hóa một nguồn điện lớn, đa dạng, mạng lưới điện được mở rộng phục vụ cấp điện cho hoạt động sản xuất nông nghiệp và các cơ sở sản xuất công nghiệp trong tỉnh, như: NM Lò cao Hàm Rồng, xí nghiệp phốt-phát, NM xay xát gạo, các xí nghiệp và HTX thủ công nghiệp ở thị xã Thanh Hóa; đồng thời, phục vụ chiếu sáng cho thị xã Thanh Hóa và một số huyện: Nông Cống, Triệu Sơn, Yên Định, Thọ Xuân, Đông Sơn.
Ngày 4-4-1965, không quân Mỹ ồ ạt đánh phá cầu Hàm Rồng và các cơ sở sản xuất công nghiệp trọng điểm của tỉnh ở khu vực Hàm Rồng, trong đó có NM Nhiệt điện Hàm Rồng. Tiếp đó, chúng liên tục đánh phá các cơ sở điện khác, như nhiệt điện Cổ Định, Thủy điện Bàn Thạch. Năm 1965, Mỹ đã ném bom đánh phá trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa gần 900 trận, trong đó 97 trận ném bom vào các cơ sở NM điện ở Thanh Hóa. Riêng NM Điện Hàm Rồng phải gánh chịu hàng trăm lượt đánh phá với gần 8.000 quả bom, đạn các loại, gây thiệt hại nghiêm trọng phải khắc phục, sửa chữa nhiều lần.
Thực hiện chỉ thị của Tỉnh ủy, ban giám đốc NM đã chỉ đạo các phân xưởng điện trong tỉnh chuyển từ trạng thái thời bình sang thời chiến, vừa sản xuất, vừa chiến đấu và phục vụ chiến đấu với tinh thần địch đánh phá đến đâu, ta khắc phục sửa chữa đến đó. Những khẩu hiệu: “Trái tim người thợ điện còn đập thì dòng điện không bao giờ tắt”, “Địch đánh - ta phục hồi, địch lại đánh - ta lại phục hồi” là ý chí và mệnh lệnh chiến đấu của những người thợ điện. Chính vì vậy mà dưới mưa bom, bão đạn của đế quốc Mỹ, ánh sáng điện vẫn tỏa sáng. Trong những thời khắc lịch sử ấy, ánh sáng điện là biểu tượng của lòng dũng cảm và ý chí kiên cường của cán bộ, công nhân NM Điện Thanh Hóa. Cùng với đó, theo tiếng gọi của Đảng, của Bác Hồ, 214 công nhân ngành điện Thanh Hóa đã hăng hái nhập ngũ bảo vệ Tổ quốc, trong đó 9 người đã anh dũng hy sinh.
Ghi nhận những cống hiến, hy sinh của cán bộ, công nhân viên (CBCNV) ngành điện Thanh Hóa, tại Đại hội anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ nhất (năm 1966), NM Điện Hàm Rồng đã được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng, đồng chí Đỗ Chanh, phó giám đốc NM được tuyên dương Anh hùng Lao động. Đến đại hội anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ 2 (năm 1973) đồng chí Lê Kim Hồng, công nhân bậc 7/7 của NM được tuyên dương Anh hùng Lao động.
Trong suốt chiều dài hơn 55 năm xây dựng và phát triển, ngành điện Thanh Hóa đã qua 4 lần đổi tên: Tháng 11-1977, Bộ điện và Than ra QĐ đổi tên NM điện Thanh Hóa thành Sở Quản lý và phân phối điện Thanh Hóa; tháng 8-1982, Bộ Điện lực ra QĐ đổi tên là Sở Điện lực Thanh Hóa; tháng 3-1996, Tổng Công ty Điện lực Việt Nam ra QĐ đổi tên là Điện lực Thanh Hóa và ngày 14–4-2010, Tập đoàn Điện lực Việt Nam ra QĐ đổi tên là Công ty Điện lực Thanh Hóa.
Thanh Hóa đang trong quá trình thực hiện tái tạo cơ cấu nền kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Yêu cầu đặt ra đối với việc cung ứng nguồn điện phục vụ mục tiêu phát triển của tỉnh rất lớn. Xác định rõ “Điện phải đi trước một bước”. Vì vậy, từ năm 2014 đến nay, được sự quan tâm của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng Công ty Điện lực miền Bắc, sự hỗ trợ của các cấp, ngành địa phương, ngành điện đã đầu tư trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa hơn 39.009 tỷ đồng, trong đó đầu tư cho nguồn điện 31.259 tỷ đồng xây dựng 2 NM phát (Thủy điện Trung Sơn và Nghi Sơn 1) với tổng công suất lắp đặt 860MW; 4.100 tỷ đồng cho lưới điện truyền tải và phân phối. Công ty đã dành phần lớn đầu tư cho lưới điện trung, hạ áp 3.614 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội địa phương và thực hiện chủ trương của ngành điện về công tác hiện đại hóa lưới điện, công ty đã triển khai lắp đặt 81.000 công tơ điện tử đo xa thay thế công tơ cơ khí. Theo lộ trình đến hết năm 2020 lắp đặt công tơ điện tử đo xa 100% tại khu vực thành phố, thị xã, thị trấn, xã đảo và 25% tại các khu vực còn lại.
Năm 2018 công ty đã đưa công nghệ sửa chữa điện nóng hotline vào quản lý vận hành lưới điện, đảm bảo việc cải tạo sửa chữa lưới điện 2kV đang mang điện không phải cắt điện, nâng cao độ tin cậy cung cấp điện. Triển khai trung tâm điều khiển xa từ năm 2019 các trạm 110kV xây dựng mới hiện đại không người trực và một số trạm 110kV hiện có sẽ được cải tạo lắp đặt thiết bị hiện đại để kết nối vận hành tại trung tâm điều khiển xa. Nâng cấp, cải tạo, xây dựng mới lưới điện từ trung thế 35kV đến lưới 0,4kV, cung cấp điện cho các khu công nghiệp, khu kinh tế trọng điểm của tỉnh, góp phần chống quá tải lưới điện từ thành phố đến khắp các vùng, miền trong tỉnh, đồng thời nỗ lực xóa các bản “trắng điện”.
Tháng 11-2018, công ty tiếp nhận Công ty lưới điện cao thế miền Bắc - Chi nhánh Thanh Hóa gồm 16 trạm biến áp 110kV với 29 MBA có tổng công suất đặt là 1.124 MVA; 31 đường dây 110kV với tổng chiều dài là: 521,325km; phần lưới điện trung - hạ áp công ty đang quản lý là 41 trạm trung gian, 4.274 TBA phân phối; 5.630,82 km ĐZ trung thế, 12.913,598 km ĐZ hạ thế.
Tính đến tháng 2-2019, công ty trực tiếp bán điện cho 755.073 khách hàng. Bán điện toàn phần đến 100% số xã, phường, thị trấn trong tỉnh, 99,33%; số hộ có điện lưới quốc gia. Trong công tác tiếp nhận lưới điện hạ áp nông thôn, công ty đã tiếp nhận được 396 xã và một phần lưới điện của 31 xã, đã XD, đăng ký kế hoạch và được EVNNPC phê duyệt tiếp nhận đối với 14 xã giai đoạn 2018-2020. Đó là thành quả, cũng là sự cố gắng vượt bậc của ngành điện trong việc đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và thực hiện công bằng xã hội.
Mặc dù ngành điện rất khó khăn về nguồn vốn, trong những năm qua ngành điện đã đầu tư đưa điện đến 33 thôn, bản thuộc các huyện miền núi Mường Lát, Quan Hóa, Bá Thước, Lang Chánh, Quan Sơn, Tĩnh Gia. Đặc biệt tháng 1-2017 đã cấp điện cho bản Đồng Lách, xã Tân Trường (Tĩnh Gia), là điểm có đường giao thông khó khăn, địa bàn hiểm trở có tổng số 120 hộ với 580 khẩu và là bản cuối cùng của huyện Tĩnh Gia có điện lưới quốc gia. Tháng 1-2019 xã Tén Tằn (Mường Lát) là xã biên giới được cấp điện lưới góp phần quan trọng trong bảo vệ an ninh quốc phòng và cải thiện đời sống nhân dân. Về thương phẩm tăng từ 1.769 triệu kWh năm 2014 lên 4.334 triệu kWh năm 2018, bằng 246%, liên tục hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu kế hoạch tổn thất tổng công ty giao. Năm 2018 đạt 8,09%, giảm so với kế hoạch giao là 0,11%.
Trước những yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh (SXKD), nhiều năm qua công ty đã giáo dục, vận động công nhân, viên chức, người lao động khắc phục khó khăn hoàn thành nhiệm vụ. Công ty đã thực hiện chuẩn hóa các phòng giao dịch một cửa, tạo điều kiện tốt nhất cho khách hàng khi có nhu cầu, giảm triệt để các tiêu cực phát sinh của công nhân viên ngành điện. Trong đó xác định “Phải lấy khách hàng làm trung tâm trong mọi hoạt động; lấy chất lượng dịch vụ, sự hài lòng của khách hàng làm thước đo cho hiệu quả hoạt động SXKD”; Đảm bảo lương và thu nhập của CBCNV luôn ổn định, năm sau cao hơn năm trước. Cùng với đó, công ty đã quan tâm đầu tư xây dựng, sửa chữa nâng cấp nhà ở, bếp ăn tại các đơn vị nhằm hỗ trợ cho CBCNV ở xa gia đình; Quan tâm tuyển dụng con, em trong ngành để bố trí việc làm tạo điều kiện cho CBCNV yên tâm công tác phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ chung; Chú trọng đến chăm lo sức khỏe, tinh thần của người lao động như tổ chức sinh nhật, tham quan du lịch, bố trí cho CBCNV có sức khỏe yếu được đi nghỉ điều dưỡng theo đúng quy định. Vào dịp lễ, tết, kỷ niệm, công ty đã tổ chức thăm hỏi, tặng quà các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng công ty phụng dưỡng, CBCNV là thương binh, con em liệt sĩ, thương binh, tặng quà cho các cháu là con CBCNV đạt thành tích cao trong học tập... Tự hào với truyền thống nhà máy Điện anh hùng và những đóng góp hy sinh của cán bộ, công nhân nhà máy, công ty đã XD nhà bia di tich lịch sử cách mạng nhà máy điện Hàm Rồng.
Hơn nửa thế kỷ xây dựng và trưởng thành, Công ty Điện lực Thanh Hóa đã không ngừng phát triển cả về quy mô tổ chức và đội ngũ CBCNV. Từ chỗ chỉ có 410 cán bộ, kỹ sư, công nhân khi mới thành lập, trong đó có 2 kỹ sư, 3 sinh viên thực tập về điện, 38 cán bộ kỹ thuật trung cấp điện, còn lại là cán bộ sơ cấp và công nhân, đến nay có 1.664 người. Trong đó, thạc sĩ 15 người, đại học 574 người, cao đẳng 179 người, trung cấp 363 người, công nhân kỹ thuật 533 người, đủ sức làm chủ các công nghệ tiên tiến, thiết kế, xây dựng, quản lý, vận hành hệ thống điện quy mô lớn, an toàn, hiệu quả.
Cùng với việc hoàn thành tốt các chỉ tiêu SXKD, Công ty Điện lực Thanh Hóa còn luôn quan tâm, chú trọng đến công tác xây dựng các tổ chức Đảng, công đoàn, đoàn thanh niên trong sạch, vững mạnh; các phong trào luyện tay nghề, thi thợ giỏi; quản lý, vận hành lưới điện, kinh doanh bán điện giỏi; văn hóa, văn nghệ, thể thao được chú trọng. Chính vì vậy công ty luôn là đơn vị đạt thành tích cao trong các phong trào thi đua, hội diễn, hội thao do tập đoàn, tổng công ty và địa phương tổ chức.
Với bề dày thành tích trên, Công ty Điện lực Thanh Hóa đã được Đảng và Nhà nước, các bộ, ngành trung ương, tỉnh Thanh Hóa tặng nhiều phần thưởng cao quý. Đặc biệt, nhân kỷ niệm 55 năm Ngày truyền thống NM Điện Hàm Rồng anh hùng, công ty vinh dự được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất.
Trong thư chúc mừng công ty nhân kỷ niệm 55 năm NM Điện Hàm Rồng, đồng chí Trịnh Văn Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, ghi nhận và khẳng định: “...Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, lớp lớp các thế hệ CBCNV NM Điện Hàm Rồng anh hùng trước đây, Công ty Điện lực Thanh Hóa ngày nay đã tiếp bước nhau nỗ lực phấn đấu, vượt qua mưa bom, bão đạn của quân thù trong chiến tranh; gian khó, thử thách trong thời bình, nhanh chóng trưởng thành về mọi mặt, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, đóng góp quan trọng vào sự lớn mạnh của ngành điện và sự phát triển đi lên của tỉnh nhà... Điện lực Thanh Hóa đã trở thành một trong những lực lượng xung kích đi đầu trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước giàu đẹp; mang ánh sáng văn hóa, niềm tin và khát vọng thịnh vượng đến khắp mọi miền trong tỉnh...”.