Sáng 4/12, chúng tôi vào gian máy. Do địa hình, khác với tổ máy số 1 thủy điện Hòa Bình đặt ở đầu bên kia bãi tổ hợp, tổ máy số 1 thủy điện Sơn La đặt ngay cạnh bãi tổ hợp. Chắn ngang tầm nhìn là hai chiếc cầu trục (mỗi chiếc có sức nâng 650 tấn) và chiếc cầu trục thứ 3 (sức nâng 250 tấn) đều do Việt Nam chế tạo.
Phải đi xuống vòng vèo mấy đoạn cầu thang mới thấy được toàn cảnh gian máy. Trên bãi tổ hợp, hai chiếc trục tua bin tổ máy số 2, số 3 nằm chềnh ềnh. Rô to tổ máy số 2 đang được căn chỉnh. Tổ máy số 1 với chiều cao hàng chục mét, giờ chỉ còn lại một cái núm nhỏ nhô cao trên mặt sàn gian máy. Thật vui khi chúng tôi gặp lại kỹ sư Bùi Thức Khiết, nguyên Giám đốc đầu tiên của Nhà máy thủy điện (NMTĐ) Hòa Bình. Anh Khiết là người đã tham gia khởi động 8 tổ máy của Hòa Bình và được mời tham gia Ban chỉ đạo phát điện tổ máy số 1 NMTĐ Sơn La. Cạnh anh là Trần Ngọc Thanh, Đội trưởng Đội lắp đặt máy tua bin (Công ty lắp máy 10). Thanh đã tham gia lắp đặt 8 tổ máy Hòa Bình, 4 tổ máy của thủy điện Yaly… Kỹ sư Bùi Thức Khiết thông báo: đang tiến hành những thí nghiệm cuối cùng trước khi phát điện tổ máy số 1, và tỏ ý hài lòng trước tiến độ cũng như chất lượng công việc...
Nhà máy thủy điện Sơn La nhìn từ phía hạ lưu Kỹ sư Nguyễn Kim Tới, Phó TGĐ Tập đoàn Sông Đà, Giám đốc Ban điều hành tổng thầu Dự án thủy điện Sơn La cho biết: Trong tháng 12, công trường tập trung thi công nhằm đạt một số mục tiêu tiến độ và khối lượng chính như sau: chạy thử, thí nghiệm hiệu chỉnh, phát điện tổ máy số 1; đưa máy biến áp tổ máy số 2 vào vị trí lắp đặt; bàn giao mặt bằng cửa nhận nước số 3 đập tràn xả lũ ngày 7/12; bàn giao mặt bằng cửa số 2 đập tràn trước ngày 22/12; lắp đặt giàn mái tổ máy số 4 và nhà tiền sảnh hoàn thành trước ngày 25/12; hoàn thành bàn giao hầm hành lang cao độ 138m và 180m cho bên vận hành…
Công trường đã vãn hẳn. Hệ thống băng tải chuyển bê tông tươi chạy ngang dọc trên công trường mấy năm qua, đắp đập bê tông đầm lăn đã được tháo dỡ. Các xe máy, thiết bị của các công ty Sông Đà 10, Sông Đà 9, Sông Đà 7, Sông Đà 5 chuyển lên công trường xây dựng NMTĐ Lai Châu. Dù bớt nhưng yêu cầu tiến độ nhưng chất lượng công việc vẫn nghiêm ngặt như cũ. Chúng tôi đã gặp và hỏi chuyện nhiều công nhân của Sông Đà 10, Sông Đà 5… vẫn đang làm việc trên đỉnh đập bê tông đầm lăn, đều nhận được câu trả lời giống nhau như vậy.
Anh Nguyễn Văn Thành, công nhân Công ty Sông Đà 10 kiên nhẫn rửa từng hố khoan. Anh bảo: phải sục nước vào rửa sạch, cho đến khi lỗ khoan chỉ còn nước trong mới đạt yêu cầu. Và sau khi được nghiệm thu, mới được phun bê tông vào gia cố thân đập.
Về phía hạ lưu nhà máy, công trường cho san gạt, bốc xúc toàn bộ khối đất đá đang chắn trước đường nước ra của 6 tổ máy. Trong ánh nắng sớm, toàn cảnh NMTĐ Sơn La hiện lên thật đẹp. Bên trái là đập tràn xả lũ với những “mũi phóng” đồ sộ. Kế đến là đập bê tông đầm lăn với đường ống áp lực của 6 tổ máy. Dưới chân đập bê tông đầm lăn là nhà máy với những chiếc cột điện 500kV và những gian máy. Ngay cửa vào nhà máy, một bảng điện tử liên tục giới thiệu những thông số của NMTĐ Sơn La. Và một dòng chữ hiện ra: chỉ còn 22 ngày nữa là tới ngày phát điện tổ máy số 1.
Như vậy là “giờ G” đã điểm. Tổ máy số 1 NMTĐ Sơn La sẽ phát điện vào ngày 25/12. Nhưng có thể còn sớm hơn./.