Xử lý phóng điện trên đường dây truyền tải

Công nhân truyền tải vệ sinh sứ. Ảnh: Ngọc Loan/Icon.com.vn

                

Nguyên nhân

Phóng điện qua chuỗi cách điện có nguyên nhân chủ yếu từ nhiễm bẩn cách điện do gió lốc, kèm sương mù, sương muối và độ ẩm của không khí. Đặc biệt, khi có sương mù đậm đặc thì rất dễ xảy ra hiện tượng phóng điện dọc chuỗi sứ. Ngòai ra, tình trạng suy giảm, hư hỏng bề mặt của cách điện do luôn phải vận hành trong tình trạng nhiễm bẩn, chất lượng của bề mặt cách điện kém hoặc do các tác nhân khác như dùng súng, ná bắn vào chuỗi cách điện cũng gây phóng điện.

Trước đây, cách điện được thiết kế với cấp độ nhiễm bẩn chỉ từ bình thường đến nhiễm bẩn nhẹ (từ 16-20mm/kV) nên kém hiệu quả, bởi vì, thực tế ở đường dây 500kV và 220kV, tình trạng nhiễm bẩn nặng (25-31mm/kV) là chủ yếu.

Giảm thiểu sự cố phóng điện qua sứ do nhiễm bẩn

Khắc phục tình trạng này, Công ty Truyền tải điện 3 (PTC3) đã chủ động áp dụng hàng loạt giải pháp nhằm như: tăng cường kiểm tra định kỳ theo đặc thù của từng vùng; vệ sinh sứ kết hợp kiểm tra kỹ thuật và thay thế kịp thời các chuỗi sứ bị phóng điện; thay thế bằng loại sứ thủy tinh dòng rò cao hoặc sứ composite trong kế hoạch sửa chữa lớn hàng năm, kịp thời bổ sung bát cách điện tại một số vùng ô nhiễm nặng. Kết quả của các giải pháp nói trên là suất sự cố đường dây của các năm sau này giảm đi rõ rệt.

Cụ thể: Bổ sung số lượng bát cách điện trong chuỗi đối với các đường dây đi qua vùng nhiễm bẩn nhằm nâng khả năng cách điện từ cấp độ nhiễm bẩn bình thường 16mm/kV theo thiết kế lên thành 20mm/kV đến < 25mm/kV.

Định kỳ hàng năm vào mùa khô, Công ty tăng cường toàn bộ nhân lực, phương tiện vệ sinh sứ cách điện trong các ngày cắt điện đường dây 500kV với chu kỳ tối thiểu khoảng 2 lần/3 tháng. Riêng những vị trí đặc thù như giao chéo với đường ôtô, khu công nghiệp đang xây dựng… Công ty sử dụng công nghệ hotline để kịp thời vệ sinh sứ cách điện do nhiễm bẩn. Việc vệ sinh sứ cách điện không những giảm rõ rệt các sự cố phóng điện qua sứ mà còn kịp thời phát hiện và thay thế các bất thường khác trên chuỗi sứ.

Tuy nhiên, do đặc thù của một số vùng với thời tiết nắng nóng vào ban ngày kéo dài, ban đêm độ ẩm thấp và có nhiều sương mù; việc vệ sinh bề mặt sứ cách điện chỉ mang lại hiệu quả tức thời mà không giải quyết được triệt để. Vì vậy, giải pháp lâu dài là phải thay thế chuỗi cách điện thủy tinh thông thường bằng loại sứ thủy tinh có dòng rò cao (để tăng cường chiều dài dòng rò của chuỗi) hoặc thay thế bằng chuỗi cách điện composite hoặc tăng cường vệ sinh sứ bằng hotline khi cần thiết.

Từ năm 2003, Công ty đã thay thế 30 chuỗi cách điện thủy tinh thông thường từ vị trí 2625-2655 ĐDK 500kV Bắc Nam bằng loại sứ thủy tinh dòng rò cao. Kết quả cho thấy, các vị trí này không có hiện tượng phóng điện. Tuy nhiên, nhược điểm của loại sứ thủy tinh dòng rò cao này là nhanh bám bụi, tăng diện tích ô nhiễm, tích tụ bên trong (phát sinh vầng quang ngắn) và khó vệ sinh. Nếu không kịp thời vệ sinh sứ rất dễ dẫn đến sự cố khi có sương mù.

Từ năm 2006 đến nay, Công ty đã lắp đặt thay thế chuỗi sứ thủy tinh bằng loại sứ composite ở hàng trăm vị trí ĐDK 500kV  và 181 vị trí ĐDK 220kV trong kế hoạch sửa chữa lớn hàng năm. Kết quả cho thấy, việc bám bụi trên bề mặt sứ đã được khắc phục, không còn hiện tượng phóng điện hồ quang, việc lắp đặt và thay thế dễ dàng. Suất sự cố đường dây của các năm sau này giảm đi rõ rệt.

Để giải quyết và hạn chế đến mức thấp nhất nhiễm bẩn của môi trường, PTC3 đề nghị cho phép thay thế cách điện thủy tinh tại những vùng nhiễm bẩn nặng đã bị suy giảm cách điện. Đề nghị Trung tâm điều độ bố trí lịch cắt điện đường dây 500kV tối thiểu là 2 lần trong các tháng mùa khô để vệ sinh sứ bẩn và kịp thời phát hiện, thay thế các hiện tượng bất thường của chuỗi cách điện do suy giảm cách điện hoặc phóng điện mà kiểm tra bằng mắt thường không thể phát hiện được.