. Do giá điện chưa phản ánh đầy đủ
Để sử dụng hiệu quả và tiết kiệm điện năng, Nhà nước đã có nhiều chính sách khuyến khích, nhiều biện pháp để việc sử dụng điện ngày càng hiệu quả và tiết kiệm hơn. Đơn cử, Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã được Quốc hội Khóa XII, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 17-6-2010 và sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2011. Theo đó, áp dụng thực hiện biện pháp sử dụng năng lượng tiết hiệm và hiệu quả phục vụ phát triển kinh tế-xã hội là một trong những ưu tiên hàng đầu; quy định trách nhiệm sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong sản xuất công-nông nghiệp; xây dựng, chiếu sáng công cộng; giao thông vận tải; dịch vụ và hộ gia đình; dự án đầu tư, cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách Nhà nước; thiết bị sử dụng năng lượng; trách nhiệm quản lý nhà nước …
Tuy nhiên, biểu giá điện hiện nay còn nhiều bất hợp lý, chưa có tác dụng cân bằng phụ tải điện phù hợp với khả năng cung cấp; giá điện chưa phản ánh đầy đủ các chi phí; không khuyến khích được khách hàng thực hiện tiết kiệm điện cũng như chưa tạo động lực tiết kiệm điện. Chưa có kênh truyền thông tốt về sản phẩm tiết kiệm năng lượng, vì vậy, phần lớn các hộ tiêu thụ dùng điện sử dụng các thiết bị tiêu hao điện lớn. Trong khi đó, thông tin truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng còn mang tính hình thức, chưa tạo hiệu quả như mong muốn.
. Khả năng tiết kiệm còn khá lớn
Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng các đơn vị, doanh nghiệp, cơ quan chưa tiết kiệm điện là: thiết bị sử dụng điện còn quá lạc hậu, quản lý sử dụng điện còn quá lỏng lẻo. Qua khảo sát trong doanh nghiệp cho thấy lượng điện tiêu thụ chiếm từ 25%-65% tổng lượng điện năng và trong 600 doanh nghiệp đã được kiểm toán thì chỉ có 3 doanh nghiệp có hệ thống sử dụng năng lượng tiên tiến.
Trung tâm tiết kiệm năng lượng Hà Nội tiến hành khảo sát sử dụng điện tại 80 tòa nhà cao ốc thì có tới 85% còn sử dụng những thiết bị chưa tiết kiệm điện như: hệ thống đèn chiếu sáng, chấn lưu sắt từ…
Theo Bộ Công Thương, hiện nay tiềm năng tiết kiệm năng lượng theo từng ngành vẫn còn khá cao. Nếu thực hiện đầy đủ các giải pháp tiết kiệm điện sẽ góp phần giảm lượng điện tiêu thụ khá lớn. Chẳng hạn, trong ngành sản xuất xi măng vẫn còn khả năng tiết kiệm đến 50%, các tòa nhà thương mại khoảng 25%, tiết kiệm điện tại các công sở từ 25-40%...
Theo thống kê, hiện nay ở Việt Nam vẫn còn khoảng 16,7 triệu hộ gia đình đang sử dụng 30 triệu bóng đèn tròn và 55 triệu đèn ống huỳnh quang thông thường. Mức tiêu thụ điện chiếu sáng chiếm khoảng 25,3% cao hơn nhiều so với thế giới. Nếu thay thế hệ thống chiếu sáng cũ bằng bóng đèn huỳnh quang compact, chấn lưu điện tử, đèn 2 công suất…thì mỗi năm có thể tiết kiệm được khoảng 7.120 tỷ đồng và theo đó, mức cung chỉ tăng trung bình 13%/năm, đồng thời giảm thiểu đáng kể khí thải carbon.
. Tiết kiệm là quốc sách
Để đáp ứng tăng trưởng nhu cầu sử dụng điện 14%, hàng năm Nhà nước phải đầu tư khoảng 8 tỷ USD, trong khi áp dụng các giải pháp tiết kiệm điện có thể giảm được từ 10-20% nhu cầu.
Việt Nam là một nước nghèo về các nguồn tài nguyên năng lượng, với mức quy đổi về nguồn năng lượng sơ cấp (than, dầu, khí uranium và thủy điện) tính bình quân trên đầu người rất thấp so với nhiều nước trên thế giới. Song, việc khai thác và sử dụng lại rất lãng phí. Ở các nước phát triển, ít nhất 30% nhu cầu năng lượng được đáp ứng bằng biện pháp tiết kiệm. Đây chính là yếu tố mà các nhà hoạch định chính sách năng lượng quốc gia cần lưu tâm.
Để đạt được mục tiêu tiết kiệm đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, cần nhanh chóng hoàn thiện khung pháp lý để thúc đẩy hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, vận động, khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân nâng cao nhận thức, tự giác tham gia các hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật để áp dụng thống nhất trong các cơ sở sử dụng điện; thực hiện dán nhãn tiết kiệm năng lượng cho phương tiện, thiết bị, máy móc sử dụng năng lượng theo lộ trình…Tất cả các biện pháp thực hiện phải hướng vào lợi ích của khách hàng.
Bên cạnh đó, tăng cường hợp tác quốc tế, thông qua đó tranh thủ nguồn vốn hỗ trợ cũng như kinh nghiệm quốc tế về sử dụng tiết kiệm điện.
Tập trung đầu tư để nâng cao chất lượng, kiện toàn hệ thống các Trung tâm Tiết kiệm năng lượng, tổ chức tư vấn, dịch vụ, đào tạo từ Trung ương tới địa phương để triển khai các hoạt động tiết kiệm điện có hiệu quả./