Ảnh: Ngọc Hà
. Đứng dậy từ nghèo nàn, lạc hậu
Với cơ sở vật chất nghèo nàn và lạc hậu tiếp quản từ chế độ thực dân Pháp, cán bộ công nhân viên ngành Điện vừa sửa chữa, khôi phục máy móc vừa duy trì sản xuất điện để phục vụ cho công cuộc khôi phục đất nước sau chiến tranh, vừa khẩn trương xây dựng các công trình nguồn và lưới điện mới như nhà máy điện Vinh (8MW), Lao Cai (8MW), Việt Trì (16MW), Thái Nguyên (24MW), Hà Bắc (12MW), Uông Bí (48MW) cùng hàng trăm kilômet và hàng chục trạm biến áp (TBA) truyền tải, trong đó có những tuyến đường dây và TBA 110kV đầu tiên được xây dựng ở nước ta.
Đến năm 1965- thời điểm hoàn thành kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, công suất nguồn điện của Việt Nam đã gấp 5,6 lần so với năm 1954, đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 21%/năm; sản lượng tăng 11,7 lần, đạt tốc độ tăng trưởng 31,35%/năm.
Mùa xuân năm 1975, chiến dịch Hồ Chí Minh thắng lợi, đất nước được thống nhất, lại một lần nữa, ngành Điện nhận được chỉ thị của Đảng và Nhà nước khẩn trương chuẩn bị lực lượng tiếp quản, quản lý điều hành lưới điện miền Nam. Đến cuối năm 1975, tổng công suất các nguồn điện trong cả nước đạt hơn 1.326 MW (tính riêng miền Bắc gấp 14,5 lần so với năm 1954); sản lượng điện phát gấp 24 lần.
Đặc biệt từ năm 1995 đến nay, ngành Điện Việt Nam đã cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu điện phát triển kinh tế-xã hội và đời sống sinh hoạt nhân dân.
. Nỗ lực chặn đà suy giảm kinh tế
Do tác động của khủng hoảng kinh tế toàn cầu và suy giảm kinh tế trong nước nên tăng trưởng phụ tải của năm 2009 có diễn biến khác biệt giữa 6 tháng đầu năm và 6 tháng cuối năm. Trong 6 tháng đầu năm điện thương phẩm chỉ tăng 8%, tương ứng với tốc độ tăng trưởng GDP là 3,9%. Đến 6 tháng cuối năm, nền kinh tế có dấu hiệu hồi phục, trong đó có tác động tích cực từ các gói kích cầu của Chính phủ, kéo theo sự tăng trưởng nhanh hơn của nhu cầu điện. Theo đó, năm 2009, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã đảm bảo cung cấp với lượng điện thương phẩm đạt 74,3 tỷ kWh, tăng 12% so với năm 2008, trong đó, điện sản xuất của EVN là 57 tỷ kWh.
Cũng trong năm nay, EVN đã thu xếp nguồn vốn đầu tư với tổng giá trị trên 47.700 tỷ đồng (cao nhất từ trước tới nay) bằng việc chủ động và đẩy mạnh phát hành trái phiếu, triển khai bán vốn cổ phần, tích cực làm việc với các ngân hàng thương mại để huy động vốn cho các dự án nguồn và lưới điện, tạo điều kiện đảm bảo tiến độ các dự án theo Quy hoạch điện VI và các dự án cấp điện cho khu vực nông thôn, đặc biệt là dự án cấp điện thôn buôn 5 tỉnh Tây Nguyên, cấp điện cho đồng bào Khmer ở Sóc Trăng và Trà Vinh. Việc hoàn thành kế hoạch tiếp nhận lưới điện hạ áp và bán điện trực tiếp đến hộ nông thôn tại hơn 2.900 xã trên toàn quốc đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân nông thôn từ việc được hưởng lợi của chính sách giá điện. Bên cạnh đó, lưới điện hạ thế khu vực này cũng từng bước được củng cố, đảm bảo cung cấp điện an toàn, ổn định.
Trong những năm gần đây, ngành điện đã nỗ lực trong việc xóa bỏ độc quyền và đã có những bước tiến rõ rệt. Không chỉ ở đô thị, mà đến nay ở cả khu vực nông thôn, người dân sử dụng điện đã được hưởng lợi từ các dịch vụ trong ứng dụng hoạt động từ các tổng đài giải đáp thắc mắc liên quan đến hoạt động điện lực và sử dụng điện. Như vậy, bất cứ khách hàng nào cũng đều có thể báo sửa chữa điện, yêu cầu giải đáp thắc mắc hoặc đề nghị tư vấn về những vấn đề có liên quan đến điện 24/24h. Thậm chí khách hàng có thể kết nối mạng internet đến các địa chỉ trang Web của các Công ty Điện lực, Tập đoàn Điện lực Việt Nam để tra cứu các thông tin về lịch cắt điện, biểu giá bán điện hiện hành, chi phí lắp đặt cấp điện, thủ tục xin cấp điện , số lượng điện tiêu thụ hàng tháng của khách hàng…cùng với những dịch vụ trên, ngành điện đã gửi hàng triệu bức thư xin ý kiến khách hàng, từ đó có thông tin hai chiều để cải tiến dịch vụ; thường xuyên báo cáo với các đoàn Đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc để nghe ý kiến phản ảnh của cử tri, từ đó khắc phục khuyết điểm nhằm phục vụ ngày càng tốt hơn nhu cầu dùng điện của khách hàng.
Để tăng cường hội nhập quốc tế và khu vực, EVN đã xây dựng Dự án đấu nối lưới điện khu vực các nước ASEAN. Hiện nay, đã bán điện cho một số vùng của Lào, Campuchia và mua điện Trung Quốc.
Tổng Giám đốc EVN Phạm Lê Thanh cho biết, năm 2010, mục tiêu chính của Tập đoàn là tập trung mọi nỗ lực cho việc đảm bảo cung ứng điện phát triển kinh tế-xã hội, đón đầu phục hồi nền kinh tế, với việc sẽ đưa một số công trình quan trọng vào vận hành chính thức, như: Nhiệt dđện Quảng Ninh, Hải Phòng, Thuỷ điện Bản Vẽ, tổ máy đầu tiên của Thuỷ điện Sơn La…; triển khai các dự án Nhiệt điện Mông Dương 1, Vĩnh Tân 2, Duyên Hải 1, Thuỷ điện Lai Châu, cụm nhiệt điện Ô Môn…để đảm bảo điện cho những năm tiếp theo. Đồng thời, EVN sẽ quyết liệt hơn với việc thực hiện chương trình tăng năng suất lao động, giảm chi phí sản xuất kinh doanh, theo đó, phấn đấu tăng năng suất lao động từ 7-10%, tiết kiệm chi phí 5% so với định mức được duyệt.
Với truyền thống đi lên từ gian khó, vượt qua bom đạn, khủng hoảng kinh tế, những thích thức trong quá trình chuyển đổi cơ chế…Ngành Điện đã đồng hành cùng đất nước, làm theo lời Bác Hồ dạy là giữ gìn bảo vệ đất nước, bảo vệ cơ ngơi của ngành Điện với rất nhiều giá trị được xây dựng vun đắp qua hơn nửa thế kỷ./