Sau gần một giờ đi xe máy trên những con đường đất đỏ quanh co, gập gềnh men theo các triền đồi, sông suối chúng tôi mới đến được buôn Đác R’Moan, xã Đác R’Moan, thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đăk Nông.
Mặc dù buôn Đác R’Moan chỉ nằm cách trung tâm thị xã Gia Nghĩa chưa đầy 20 km theo đường chim bay, nhưng do địa hình đồi núi, sông suối cách trở, giao thông đi lại khó khăn nên hàng chục năm nay buôn như một “ốc đảo” biệt lập với bên ngoài. Do đó, mặc dù mang tiếng là dân thị xã nhưng hàng chục năm nay, bà con trong buôn vẫn phải sử dụng đèn dầu trong sinh hoạt.
 |
| Sau Tết, buôn Đác R’moan sẽ thay việc sử dụng máy phát điện để bơm nước này bằng sử dụng hệ thống bơm điện vừa tiết kiệm chi phí lại thuận tiện. |
Nhưng Tết Canh Dần này, mọi chuyển đã đổi khác, tất cả 71 hộ đồng bào dân tộc M’nông trong buôn đã có điện thắp sáng. Khi chúng tôi đến, các gia đình trong buôn đang tấc bật trang hoàn nhà cửa để đón Xuân Canh Dần.
Buôn trưởng Điểu Nhan phấn khởi cho biết: “Từ khi có điện vào đầu năm 2010 đến nay, đã có khoảng 30 hộ dân trong buôn mua được ti vi, radio, đầu đĩa, tủ lạnh, nồi cơm điện, quạt điện… về sử dụng trong sinh hoạt. Có điện rồi, bà con trong buôn phấn khởi lắm! Con em trong buôn cũng có điều kiện sinh hoạt, học tập tốt hơn”.
Điểu Nhan đưa chúng tôi về nhà mình rồi kể: “Ngay sau ngày đóng điện, tôi ra chợ Gia Nghĩa mua ti vi, đầu đĩa, tăng âm, loa thùng, bàn ghế… hết tổng cộng 15 triệu đồng để gia đình sinh hoạt trong những ngày Tết. Bao năm nay lao động vất vả, lại chịu cảnh tăm tối, nay có điện rồi phải mua những những sản phẩm của người dân thành phố về sử dụng chứ, thuận tiện lắm! Trong những ngày Tết này, bà con trong buôn thường tụ tập đến nhà mình xem ti vi, hát Karaôkê nên lúc nào nhà cửa cũng rộn ràng”.
Buôn trưởng Điểu Nhan đưa chúng tôi đến thăm gia đình anh Điểu Ma Rưng ở cuối buôn, một trong những gia đình cuối cùng trong buôn vừa được bắt điện. Khi chúng tôi đến, Điểu Ma Rưng đang hút nước bằng bơm điện để tưới sân, rửa xe, lau chùi nhà cửa chuẩn bị đón Tết. Chỉ tay về phía những đứa nhỏ đang xúm quanh chiếc ti vi để xem phim, Điểu Ma Rưng nhanh nhẹn nói: “Từ ngày có điện đến nay, trong gia đình mình luôn rộn rã, nhất là trong những ngày Tết này. Hàng ngày, các cháu nhỏ ở nhà xem ti vi, không đi phơi nắng như trước đây nữa. Bố mẹ và các anh chị lớn trong nhà cũng khỏe ra vì đã nấu cơm bằng điện, bơm nước bằng điện… Còn tối đến điện thắp sáng từ trong nhà ra ngoài sân, từ nhà trên xuống nhà dưới, nhiều việc tranh thủ làm ban đêm cũng được, đặc biệt việc học tập của các cháu nhỏ cũng tốt hơn trước rất nhiều”.
 |
| Anh Điểu Ma Rưng ở buôn Đác R’moan, xã Đác R’moan, thị xã Gia Nghĩa bắt thêm bóng thắp sáng trong nhà những ngày Tết. |
Theo lời buôn trưởng Điểu Nhan thì từ ngày có điện đến nay, mỗi tuần hai ngày, sau giờ đi làm nương rẫy về, cơm nước xong, khoảng 7 giờ tối là bà con trong buôn tụ tập đông đủ tại nhà văn hóa cộng đồng để nghe ban tự quản buôn và trưởng các đoàn thể phổ biến các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và các quy định của địa phương về xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc, giữ gìn an ninh trật tự; đồng thời trao đổi, bàn bạc, phổ biến, hướng dẫn cách làm ăn, nuôi dạy con cái học hành, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc… Còn tối thứ bảy, chủ nhật các thanh thiếu niên trong buôn tổ chức sinh hoạt đoàn, hội, văn hóa văn nghệ đến tận khuya, nên không khí trong buôn lúc nào cũng rộn rã.
Về kế hoạch của buôn sắp tới, buôn trưởng Điểu Nhan cho biết: Buôn Đác R’Moan được Nhà nước đầu tư xây dựng một công trình cấp nước sinh hoạt tập trung theo Chương trình 134 trong năm 2007. Những năm qua, buôn phải dùng máy phát điện để bơm nước nên khá tốn kém và bất tiện. Vì vậy, buôn đang có kế hoạch sau Tết sẽ thay bằng bơm điện, vừa tiết kiệm lại an toàn hơn.
Rời buôn Đác R’Moan, chúng tôi đến thôn 13 xã Đác Wer, huyện Đác R’lấp, toàn thôn có 80 hộ dân thì tất cả đều được ngành điện kéo điện vào tận nhà. Ngoài ra, mỗi gia đình còn được lắp đặt một công tơ đo điện và hai bóng đèn Compact, bảng điện có ổ cắm, công tắc... mà không phải mất tiền.
Thôn trưởng thôn 13 Nguyễn Quyền phấn khởi cho biết: “Có điện về, không khí trong thôn thay đổi hẳn, người dân thức khuya hơn để xem ti vi, nghe đài nên trình độ dân trí, sự hiểu biết cũng được nâng lên đáng kể. Đặc biệt, trong những ngày Tết này, gia đình nào trong thôn cũng thắp điện sáng choang, nhờ đó tình hình an ninh trật tự được đảm bảo hơn trước, anh em trong đội tự quản thôn cũng đỡ vất vả hơn rất nhiều”.
Chúng tôi đến thăm gia đình ông Nông Văn Toán, dân tộc Tày ở khu vực giữa thôn. Trò chuyện với chúng tôi, ông Toán hồ hởi nói: “Gia đình tôi từ Cao Bằng vào lập nghiệp tại xã Đác Wer 10 năm nay, nhưng chưa bao giờ vui như Tết này vì được Nhà nước kéo điện đến tận nhà, lắp đặt công tơ đo điện và hai bóng đèn Compact, bảng điện có ổ cắm, công tắc... mà không phải mất tiền. Để những ngày Tết được vui hơn, tôi đã thay chiếc ti vi đen trắng bằng chiếc ti vi màu, đồng thời mua thêm cái radio để hàng đêm nghe tin tức đó đây chứ lâu nay hoàn toàn mù tịt, chỉ nghe người ta kể lại thôi. Tủi lắm!”.
Công nhân Điện lực Đăk Nông kiểm tra đường dây và công tơ đo điện để đóng điện cho các buôn làng ở xã Quảng Tân, huyện Tuy Đức để người dân có điện đón Tết.
Chúng tôi đến huyện biên giới Tuy Đức, một huyện mới thành lập và thuộc diện khó khăn nhất của tỉnh Đăk Nông hiện nay. Trên các triền đồi thoai thoải, ven các đường đất đỏ ra biên giới, hoa cúc qùy nở vàng rực báo hiệu mùa Xuân mới đang về. Đến mùa xuân này, huyện Tuy Đức thành lập được ba năm, nhưng do phần lớn nhân dân trong huyện là đồng bào dân tộc thiểu số, cuộc sống còn nghèo. Nhiều năm nay bà con phải sống trong cảnh đèn dầu tối tăm, cơ cực nên khát khao có điện thắp sáng càng trở nên cháy bỏng. Vì vậy, việc kéo điện về trước Tết Nguyên đán này cho bà con đón Tết được ngành điện và chính quyền địa phương hết sức quan tâm.
Giám đốc Điện lực Đăk Nông Trần Toản cho biết: “Trong thời gian qua, việc thi công kéo điện về gặp nhiều khó khăn do thời tiết khắc nghiệt, địa bàn rộng, trải dài trên nhiều xã, địa hình đồi núi, sông suối, rừng rú hết sức hiểm trở. Nhưng thực hiện nhiệm vụ trên giao, cán bộ, công nhân ngành điện ngày đêm bám sát buôn làng, khắc phục mọi khó khăn để kéo đường dây, lắp đặt công tơ đo điện và kéo mạng điện trong nhà dân gồm dây dẫn, hai bóng đèn Compact, bảng điện có ổ cắm, công tắc cho từng gia đình, để kịp đóng điện trước Tết Nguyên đán. Đến thời điểm này, tiến độ thực hiện đã hoàn thành, các buôn làng đều đã đóng điện để bà con đón Tết”.
Chị Thị Biên ở buôn Phi L’te, xã Đác Ngo, huyện Tuy Đức vui mừng nói: “Có điện rồi, đời sống của gia đình mình được cải thiện nhiều lắm. Đêm nào vợ chồng mình cũng xem ti vi, nghe tin thời sự trong tỉnh, trong nước và những lúc nhàn rỗi đều xem các chương trình dân tộc miền núi, khuyến nông, khuyến ngư chiếu trên kênh VTV5, VTV2 để học tập cách làm ăn. Các con mình học tập tốt hơn, không còn viết chữ nghiêng ngã, xiêu vẹo trong cảnh đèn dầu tù mù như trước đây nữa. Cuộc sống đã qua những năm tháng cơ cực rồi, bây giờ chuẩn bị cho gia đình, con cái đón Tết vui vẻ, rồi bước vào năm mới tính toán làm ăn sao cho hiệu quả, chăm lo con cái học hành nên người”.
Đưa điện về các buôn làng vùng sâu của huyện Tuy Đức, tỉnh Đăk Nông.
Dự án cấp điện cho các thôn, buôn chưa có điện thuộc bốn tỉnh Tây Nguyên cho biết: Thực hiện Dự án cấp điện cho các thôn, buôn chưa có điện thuộc bốn tỉnh Tây Nguyên của Chính phủ, trong hai năm qua trên địa bàn tỉnh Đăk Nông đã xây dựng được 259 km đường dây trung áp, 398 km đường dây hạ áp, 161 trạm biến áp với tổng công suất 6.704 kVA cấp điện cho 10.095 hộ dân ở 115 thôn, buôn. Đến ngày 10-2 (tức ngày 27 tháng Chạp năm Kỷ Sửu), trên địa bàn tỉnh Đăk Nông đã có 110/115 thôn, buôn được đóng điện và cấp điện cho trên 8.000 hộ dân để đón Tết. Số thôn, buôn còn lại sẽ được hoàn thành vào cuối quý I năm 2010.
Trong những ngày này, đồng bào các dân tộc tỉnh Đăk Nông nói chung, bà con ở các buôn làng vừa được đóng điện nói riêng đang rộn ràng đón Xuân mới Canh Dần trong ánh sáng văn minh của Đảng.