Người dân, doanh nghiệp... chỉ nghĩ đến tiết kiệm điện
Kết quả kiểm tra của Đoàn kiểm tra liên ngành về tiết kiệm năng lượng (TKNL) của TPHCM tại 25 doanh nghiệp cho thấy, chỉ mới 20% doanh nghiệp thực hiện TKNL.
Điều đáng nói là phần lớn trong số 20% doanh nghiệp trên chỉ mới chú trọng đến giải pháp tiết kiệm điện mà cũng chỉ là những giải pháp tiết kiệm đơn giản. Phân tích nguyên nhân, đại diện đoàn kiểm tra cho biết, trong số các loại năng lượng thì điện năng là nguồn năng lượng có tính định lượng, dễ kiểm soát nhất.
Hơn nữa, việc đầu tư kinh phí để cải tạo nhằm thực hiện tiết kiệm điện không nhiều. Các đơn vị chỉ cần thực hiện một số thao tác đơn giản như cải tạo lại hệ thống chiếu sáng; thay thiết bị chiếu sáng bằng thiết bị tiết kiệm điện; tăng nhiệt độ hệ thống điều hòa không khí tại các phòng làm việc; tận dụng ánh sáng tự nhiên; thay đổi thói quen của nhân viên sử dụng thiết bị điện trong văn phòng… là có thể tiết giảm đáng kể sản lượng điện tiêu thụ.
Còn TKNL nhờ cải tạo, thay mới hệ thống máy móc, dây chuyền sản xuất thì gần như các doanh nghiệp chưa thực hiện được. Trong khi đó, thực tế số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn TP có công nghệ sản xuất lạc hậu, tiêu tốn nhiều năng lượng chiếm tỷ lệ lớn, đến 52%.
Lý giải cho vấn đề này vẫn là do thiếu vốn nên rất khó để thực hiện cải tạo hoặc thay mới hệ thống công nghệ sản xuất. Những doanh nghiệp mới thành lập cũng lựa chọn những loại công nghệ mang tính chất tương đối tiên tiến, vì nếu lựa chọn những công nghệ hiện đại, có khả năng TKNL cao thì không đủ kinh phí đầu tư.
Mặt khác, đối với hệ thống công nghệ sản xuất sử dụng năng lượng là dầu diesel thì rất khó xác định được mức độ năng lượng tiêu hao, cũng như khả năng thực hiện tiết kiệm nên các doanh nghiệp không quan tâm nhiều.
Các giải pháp nhằm tiết kiệm mà các trung tâm tư vấn đưa ra hiện rất đơn giản như tận dụng nhiệt lò hơi, nước ngưng; bọc bảo ôn; gia nhiệt lò hơi… nên hiệu quả áp dụng không cao, chỉ giảm được một phần rất nhỏ nguồn năng lượng mà các doanh nghiệp đang sử dụng, nên cũng chưa thuyết phục được nhiều doanh nghiệp ứng dụng.
Không dừng lại đó, về phía người dân hiện nay cũng chỉ mới nghĩ đến việc tiết kiệm điện mà chưa quan tâm đến nguồn năng lượng cũng rất thiết thân khác là tiết kiệm xăng. Ông Nguyễn Thanh Phong, Phó phòng Kinh doanh Công ty Điện lực TPHCM cho biết, kết quả sản lượng điện sinh hoạt tiết kiệm được trong 11 tháng năm 2007 là gần 15 triệu kWh. Chúng tôi đã thử làm cuộc thăm dò với 5 người dân về việc lựa chọn loại xe mà mình mơ ước, thì có đến 4 người chọn cho mình loại xe tay ga. Mặc dù họ vẫn biết đây là loại xe tiêu tốn nhiều xăng hơn gấp rưỡi lần loại xe có cần số.
Cơ quan chức năng... chỉ mới quản lý việc sử dụng điện
Về phía cơ quan chức năng thì hiện công tác kiểm tra thực hiện TKNL chỉ mới chú trọng vào việc tiết kiệm điện. Điển hình là để thực hiện chủ trương tiết kiệm điện của UBND TPHCM, từ đầu năm đến nay, các đơn vị như Sở Công nghiệp, Sở Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy, Sở Lao động Thương binh - Xã hội, Công ty Điện lực cũng đã tiến hành kiểm tra 18/22 doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trên địa bàn TPHCM có mức tiêu thụ điện từ 3 triệu kWh/năm trở lên. Thế nhưng, nội dung kiểm tra chỉ liên quan đến việc sử dụng điện an toàn, tiết kiệm.
Bên cạnh đó, hiện nước ta đã có quy định không được nhập khẩu, đầu tư những loại công nghệ tiêu tốn nhiều năng lượng nhưng quy định chi tiết như thế nào là công nghệ sử dụng nhiều năng lượng thì chưa có, nên rất khó cho cơ quan quản lý triển khai thực hiện.
Hơn nữa, để cải thiện được tình trạng sử dụng năng lượng lãng phí tại các doanh nghiệp, rất cần có những cán bộ chuyên quản lý năng lượng. Họ phải được đào tạo chuyên ngành; có kiến thức chuyên sâu liên quan đến vấn đề sử dụng năng lượng hiệu quả và TKNL; am hiểu, có khả năng đánh giá, đồng thời tư vấn được cho doanh nghiệp lựa chọn những loại công nghệ sản xuất tối ưu trong việc sử dụng năng lượng hiệu quả… Tránh tình trạng như hiện nay, các doanh nghiệp thường giao cho kỹ sư điện kiêm luôn việc quản lý sử dụng năng lượng nên hiệu quả thực hiện chưa cao.
Ngoài ra, với sản lượng gần 96 triệu kWh điện tiết kiệm được trên địa bàn TPHCM trong 11 tháng đầu năm 2007, đạt 115,09% kế hoạch đề ra, cho thấy ngành điện đã làm rất tốt công tác tuyên truyền cộng đồng thực hiện tiết kiệm điện.
Tuy nhiên, cũng phải nói rằng, để làm được việc này, ngành điện đã không ngần ngại trích một phần lợi nhuận của mình để triển khai nhiều hoạt động, biện pháp đồng bộ tuyên truyền thực hiện tiết kiệm điện trên các Đài Truyền hình, Đài Tiếng nói Nhân dân TPHCM, các cơ quan thông tấn báo chí; yêu cầu các điện lực khu vực tổ chức tuyên tuyền trên hệ thống phát thanh cơ sở tại phường, xã; chủ động liên kết với các nhà cung cấp thiết bị điện tiết kiệm để bán cho cộng đồng với giá rẻ hơn giá thị trường…
Chỉ tính riêng Công ty Điện lực TPHCM đã thực hiện phát 6.746 lượt trên hệ thống phát thanh; phân phát hàng ngàn tờ rơi đến từng khách hàng sử dụng điện; dán các poster tại các cơ quan, công sở, làm việc với địa phương để UBND các quận, huyện có văn bản chỉ đạo UBND các phường, xã thông báo, tuyên truyền chủ trương tiết kiệm điện đến từng người dân qua các cuộc họp tổ dân phố…
Vậy nếu những ngành năng lượng khác cũng quan tâm, triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền vận động người dân cùng thực hiện TKNL như ngành điện thì chắc rằng trong thời gian tới tình trạng thiếu hụt năng lượng sẽ được cải thiện đáng kể.