Trên cơ sở tổng kết các kinh nghiệm thực tiễn phát triển thị trường điện thế giới và xác định các mục tiêu từng bước phát triển thị trường điện lực tại Việt Nam, Tư vấn chính KEMA đề xuất áp dụng mô hình thị trường chào giá theo chi phí (CBP) đối với thị trường phát điện cạnh tranh. Theo KEMA, đây là mô hình sẽ khuyến khích đầu tư phát triển nguồn điện mới trong điều kiện tăng trưởng nhu cầu điện ở Việt Nam có xu hướng tiếp tục ở mức cao (trên 15%), đồng thời ổn định giá điện trên thị trường, đảm bảo cân bằng tài chính đối với đơn vị mua duy nhất.
Về tái cơ cấu ngành điện, Tư vấn KEMA cũng đề xuất: Các đơn vị độc quyền tự nhiên về truyền tải, vận hành hệ thống, vận hành thị trường, đơn vị mua duy nhất cần độc lập về sở hữu hoặc tài chính với các đơn vị phát điện tham gia thị trường. Từ đó, hình thành các công ty năng lượng và các công ty dịch vụ... hoạt động độc lập, không chung lợi ích với nhau. Khi đó, các nhà máy thuỷ điện đa mục tiêu như Hoà Bình, Trị An, Yaly và Sơn La sẽ thuộc sở hữu Nhà nước và được vận hành theo nguyên tắc tối thiểu hoá chi phí mua điện. Các nhà máy điện còn lại sẽ được cổ phần hoá hoặc trở thành các nhà máy điện độc lập (IPP) và tự do chào giá trên thị trường nhằm tối đa lợi nhuận.
Tại Hội thảo, vẫn còn một số tranh cãi về những vấn đề xoay quanh mô hình chi tiết thị trường phát điện cạnh tranh mà tư vấn KEMA chưa thể giải đáp thoả đáng. Cục trưởng ERAV Phạm Mạnh Thắng cho biết: Cục sẽ lấy ý kiến đóng góp của các đơn vị liên quan để hoàn thành toàn bộ dự án hỗ trợ kỹ thuật "Thiết kế thị trường phát điện cạnh tranh tại Việt Nam" trình Bộ Công Thương phê duyệt và triển khai các bước tiếp theo để Thị trường phát điện cạnh tranh hoàn chỉnh đi vào vận hành chính thức cuối năm 2009./.
Nguyễn Kim Anh