Giá điện nông thôn sẽ cao hơn nhiều nếu không có cơ chế hỗ trợ hợp lý
Theo Quyết định số 276/2006/QĐ-TTg ngày 04/12/2006 của Thủ tướng Chính phủ, phương pháp để định giá điện hiện nay sẽ áp dụng để xây dựng giá điện cho biểu giá điện ở bước điều chỉnh thứ nhất và thứ hai: biểu giá bán lẻ hiện hành áp dụng từ 01 tháng 01 năm 2007; và biểu giá dự kiến sẽ áp dụng từ 01/07/ 2008. Từ năm 2010, giá bán lẻ điện được thực hiện trên cơ sở giá thị trường, được xây dựng trên những khái niệm hoàn toàn mới với cách định giá điện hiện hành.
Phương pháp xác định giá bán lẻ điện hiện nay được xây dựng dựa trên cơ sở chi phí từ khâu phát điện - truyền tải điện - phân phối điện và bán lẻ điện của mô hình công ty liên kết dọc ngành Điện hạch toán tập trung là EVN. EVN và các đơn vị thành viên tự quyết định tất cả các chi phí của chi phí phát điện, chi phí mua điện từ các nhà máy điện độc lập, chi phí vận hành truyền tải và phân phối lưới điện, chi phí đầu tư xây dựng mới lưới điện truyền tải và phân phối.
Quyết định số 26/2006/QĐ-TTg cũng phê duyệt lộ trình, các điều kiện hình thành và phát triển các cấp độ thị trường điện lực tại Việt Nam, Thị trường điện sẽ được phát triển dần cho hoạt động cạnh tranh ở các khâu phát điện, bán buôn, bán lẻ điện. Các khâu mang tính độc quyền tự nhiên như truyền tải, phân phối sẽ được điều tiết để tăng cường hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của ngành Điện, giảm áp lực tăng giá, tăng quyền lựa chọn nhà cung cấp cho khách hàng sử dụng điện. Phương pháp định giá bán lẻ trên cơ sở giá thị trường được xây dựng phù hợp với cấu trúc và hoạt động của thị trường. Biểu giá phải tách bạch rõ chi phí các khâu và chi phí ở các khâu đều phải xác định theo nguyên tắc hoạt động hiệu quả.
Mặt khác, về vấn đề xoá bỏ việc bù chéo giữa giá điện sản xuất và giá điện sinh hoạt, Luật Điện lực quy định ''Giảm dần và tiến tới xoá bỏ việc bù chéo giữa giá điện sản xuất và giá điện sinh hoạt...''. Điều đó là phù hợp cơ chế hoạt động thị trường. Do vậy, cần có lộ trình giảm dần bù chéo trong giá, thay thế bằng các cơ chế hỗ trợ khác cho người nghèo. Hiện tại, với biểu giá bán lẻ điện thống nhất
Toàn quốc, việc bù chéo hiện được thực hiện giữa các nhóm khách hàng và bù chéo trong cùng nhóm khách hàng sinh hoạt qua giá bán buôn điện nội bộ do EVN tự đặt ra.
Để phát triển và đầu tư bền vững theo lộ trình phát triển thị trường điện, đặc biệt cho giai đoạn cạnh tranh bán lẻ trong tương lai, biểu giá bán lẻ điện xây dựng phải phản ánh đầy đủ các chi phí. Tuy nhiên, việc áp dụng trực tiếp biểu giá phản ánh chi phí sẽ dẫn tới kết quả là mức giá điện dành cho khách hàng nông thôn sẽ cao hơn do mật độ khách hàng thấp và chi phí đầu tư cho điện khí hóa nông thôn cao. Do vậy, Chính phủ vẫn cần tiếp tục có cơ chế bù chéo trong và giữa các nhóm khách hàng và đặc biệt là giữa các công ty phân phối hoặc thực hiện thông qua một vài hình thức khác như quỹ công ích. Vấn đề quan trọng khi thiết kế cơ chế bù chéo là để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả hơn.
Phương pháp lập biểu giá bán lẻ điện mới và thiết kế cơ chế bù chéo cần tuân thủ những nguyên tắc được quy định trong Luật Điện lực, cụ thể là: Biểu giá điện bán lẻ phải tách bạch rõ được các chi phí cho từng khâu từ phát điện, truyền tải, phân phối và bán lẻ điện; Có cơ chế bù giá hợp lý giữa các nhóm khách hàng, giảm dần và tiến tới xoá bỏ việc bù chéo giữa giá điện sản xuất và giá điện sinh hoạt, góp phần thúc đẩy sản xuất và tăng sức cạnh tranh của các doanh nghiệp; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các đơn vị điện lực và khách hàng sử dụng điện đặc biệt là khách hàng nhỏ khi họ chưa có quyền lựa chọn nhà cung cấp điện nào khác; biểu giá bán lẻ điện cần phải khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm và có hiệu quả và có thể dự báo được để khuyến khích cổ phần hóa và thu hút đầu tư vào ngành Điện.
Hiện nay, Cục Điều tiết điện lực với sự giúp đỡ của Ngân hàng Thế giới đang thực hiện các dự án hỗ trợ kỹ thuật về ''Phương pháp lập Biểu giá bán lẻ điện và cơ chế bù chéo'' để soạn thảo và trình cấp có thẩm quyền ban hành các quy định: ''Quy định phương pháp lập, trình tự thủ tục thẩm định và ban hành biểu giá bán lẻ điện''. Quy định này sẽ được ban hành năm 2008 và áp dụng tính toán thử nghiệm giá bán lẻ cho các công ty phân phối điện cả nước trong năm 2009 theo đúng tiến độ Thủ tướng Chính phủ đề ra trong Quyết định 276/2006/QĐ-TTg.
Lộ trình điều chỉnh giá điện giai đoạn 2007-2010
Ngày 01 tháng 01 năm 2007 : giá bán lẻ điện bình quân là 842đ/kWh
Ngày 01 tháng 07 năm 2008: giá bán lẻ điện bình quân là 890đ/kWh
Năm 2010, giá bản lẻ điện được thực hiện trên cơ sở giá thị trường.