Từ đầu mùa khô 2007 – 2008 đến nay, thời tiết không thuận, phụ tải tiếp tục tăng cao - đặc biệt là ở khu vực phía Bắc, các nguồn phát mới đưa vào vận hành chưa ổn định… là những nguyên nhân chính khiến cho việc cân đối cung – cầu điện luôn trong tình trạng căng thẳng. Trong những trường hợp bất khả kháng, Tập đoàn Điện lực Việt Nam EVN đã buộc phải thực hiện cắt phụ tải (cắt điện ở một số khu vực) để giữ cho hệ thống vận hành an toàn.
Cân đối cung – cầu điện
Theo thống kê của Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (Ao), sản lượng điện tiêu thụ ngày cao nhất của toàn hệ thống trong tháng 2 lên tới 206,1 triệu kWh (ngày 26/2), tức là tăng tới 15,96% so với cùng kỳ năm 2007; công suất cao nhất ghi nhận được là 10.571 MW (ngày 18/2), tăng 15,3%. Trung bình mỗi ngày toàn quốc tiêu thụ 180,4 triệu kWh (tăng 15,64%), trong đó miền Bắc tăng 22,8%, miền Trung: 11,1%, miền Nam: 13,4%.
Ngược lại, “đầu vào” cho sản xuất điện mùa khô ngày càng “nhỏ giọt”: lưu lượng nước về các hồ thủy điện miền Bắc và miền Trung đều thấp hơn so với trung bình nhiều năm. Đồng thời, 3 hồ thủy điện chính ở miền Bắc là Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang đã phải thực hiện 2 đợt xả nước để phục vụ sản xuất đổ ải vụ Đông Xuân của khu vực Đồng bằng và trung du Bắc Bộ. Một loạt các nguồn điện mới đưa vào vận hành: nhiệt điện Cà Mau, Uông Bí mở rộng, thủy điện Tuyên Quang và Đại Ninh… vẫn trong giai đoạn chạy thử nghiệm, chưa ổn định, sản lượng phát ra chưa đạt tới mức dự kiến.
Mới ở giai đoạn đầu của mùa khô, việc cung cấp điện đã căng thẳng như vậy. Thời kỳ đỉnh điểm của mùa khô - khi nắng nóng tăng cao và liên tục, nước hồ xuống thấp… đang tới, nguy cơ thiếu điện chắc chắn sẽ còn lớn hơn nhiều (dự báo, sản lượng điện tiêu thụ ngay trong tháng 3 này sẽ lên tới 6,643 tỷ kWh, tăng hơn 1,4 tỷ kWh so với tháng 2). “Vì vậy, mục tiêu hàng đầu của EVN trong vận hành hệ thống điện trong tháng 3 là cân đối, khai thác hợp lý các nguồn điện than, dầu khí để đảm bảo giữ nước các hồ thủy điện phía Bắc do những bất thường giai đoạn cuối mùa khô mà hiện nay chưa lường hết được nhằm đảm bảo cung ứng điện năng cho sản xuất và đời sống sinh hoạt thiết yêu của nhân dân”, ông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết. Để phục vụ cho mục tiêu này, hàng loạt biện pháp đã được chuẩn bị và hoàn thành thực hiện: điều chỉnh lịch sửa chữa các nguồn điện để huy động cao trong thời gian mùa khô, rút ngắn tiến độ sửa chữa các tổ máy đã bố trí lịch (kể cả các nhà máy ngoài ngành), lập kế hoạch khai thác hồ chứa hợp lý để đảm bảo mức nước các hồ thủy điện, điều hành hợp lý xả nước đợt 3 hồ thủy điện Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang phục vụ sản xuất vụ Đông Xuân; huy động thêm các nguồn phát điện đắt tiền một cách hợp lý để giữ nước, kể cả huy động các máy phát diezel của các khách hàng; tăng cường truyền tải điện từ miền Nam ra miền Bắc qua đường dây 500 kV; mua điện của Trung Quốc ở mức tối đa có thể được; phối hợp chặt chẽ với Tập đoàn BP để thử nghiệm nâng công suất đường ống khí Nam Côn Sơn; yêu cầu các đơn vị chuẩn bị đầy đủ nhiên liệu than, dầu, sẵn sàng đáp ứng nhiệm vụ vận hành cao; tích cực tuyên truyền tiết kiệm điện; đẩy mạnh chương trình giảm tổn thất điện năng…
Giảm lãng phí, tăng tiết kiệm
Năm 2008, EVN đặt kế hoạch tiết kiệm điện bằng 1% tổng sản lượng điện thương phẩm theo phương án cơ sở (68,1 tỷ kWh), trong đó lĩnh vực chiếu sáng công cộng tiết kiệm có mức tiết kiệm 4,6% (tương đương với 22,47 triệu kWh), cơ quan hành chính sự nghiệp: 8,5% (139 triệu kWh), ánh sáng sinh hoạt: 1,34% (339,3 triệu kWh), sản xuất công nghiệp: 0,62% (180,4 triệu kWh).
Để hoàn thành mục tiêu này, Tập đoàn đã yêu cầu các đơn vị sớm có kế hoạch phối hợp với các cấp chính quyền địa phương và các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. Trên cơ sở chỉ tiêu tiết kiệm điện năm 2008 đã được phân bổ, các công ty điện lực và Điện lực chủ động làm việc với Sở Công nghiệp phối hợp dự thảo Chỉ thị tiết kiệm điện năm 2008 trình UBND tỉnh, thành phố phê duyệt: các chỉ tiêu tiết kiệm điện được phân bổ theo từng tháng, đối với từng quận, huyện…; các Điện lực đến làm việc trực tiếp với từng khách hàng sản xuất trọng điểm (sử dụng điện từ 500 kW trở lên hoặc tiêu thụ điện hàng năm từ 3 triệu kWh trở lên), khách hàng khu công nghiệp để thỏa thuận và ký cam kết thực hiện chương trình tiết kiệm điện với mục tiêu tiết kiệm 2% so với mức sử dụng điện năm 2007 (trong tháng 2/2008 các đã ký được cam kết với trên 2.000 khách hàng). Bản cam kết được thực hiện theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả: khách hàng cam kết thực hành tiết kiệm điện trên cơ sở đăng ký mức sử dụng điện theo hàng quý (có chia từng tháng) và đăng ký công suất cao điểm, thấp điểm, bình thường phù hợp với khả năng cung cấp nguồn và lưới điện của Điện lực; đề ra các biện pháp thực hành tiết kiệm điện như: thực hiện kiểm toán năng lượng, tiết kiệm điện trong chiếu sáng văn phòng, chiếu sáng bảo vệ, chiếu sáng công cộng, sử dụng điều hòa nhiệt độ từ 25 độ C trở lên…
Trong năm 2008, EVN cũng sẽ phát triển mạnh Mạng lưới phân phối đèn compact Điện lực (các đơn vị Điện lực là đại lý bán đèn Compact đặc biệt của các nhà sản xuất; chỉ bán loại đèn có chất lượng cao, được kiểm soát và bảo hành về chất lượng) thuộc Chương trình 5 triệu bóng đèn compact giai đoạn 2007 – 2010. Trong thời gian đầu sẽ đồng loạt xây dựng 1.000 điểm trên phạm vi toàn quốc, với mục tiêu trên hết là quảng bá thúc đẩy sử dụng tiết kiệm và hiệu quả điện năng (bán đèn với giá thấp hơn từ 10% trở lên so với giá bán ngoài thị trường).
“Để có thể hạn chế tối đa việc phải cắt giảm phụ tải, đặc biệt là vào giờ cao điểm, EVN rất cần có sự phối hợp của tất cả các khách hàng sử dụng điện trong việc thực hiện sử dụng năng lượng tiết kiệm, an toàn và hiệu quả”, ông Hùng khẳng định. Theo đó, các cơ quan, công sở được đề nghị giảm ít nhất 10% chi phí điện năng hàng năm; cơ sở sản xuất, kinh doanh và dịch vụ lớn bố trí phương thức sử dụng điện hợp lý, hạn chế vào giờ cao điểm, thực hiện các biện pháp bố trí hợp lý ca sản xuất, thực hiện chế độ nghỉ phiên, hạn chế các thiết bị không cần thiết, hạn chế hoặc thay đổi thời gian đóng cắt, giảm đèn biển hiệu quảng cáo; các đơn vị quản lý hệ thống chiếu sáng công cộng có phương thức vận hành hợp lý để tiết kiệm điện, giảm bớt số lượng đèn chiếu sáng hệ thống hè đường ở mức hợp lý nhất; hạn chế sử dụng đồng thời các thiết bị tiêu thụ nhiều điện vào giờ cao điểm tối (18 – 22h); lắp đặt công tơ điện tử 3 giá để khuyến khích sử dụng điện hiệu quả, mang lại lợi ích cho cả người sử dụng cũng như cho lợi ích quốc gia trong tiết kiệm năng lượng…